Obsesif Kompulsif Bozukluk Tanılı Hastalarda Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ve Kader Algısı

Yıl 2020, Sayı: 17, 73 - 105, 20.06.2020

Yasemin Angın Muhammed Kızılgeçit

https://doi.org/10.32950/rteuifd.708376

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada psikiyatrik bir hastalık olan Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tanısı alan hastalarda erken dönem uyumsuz şemalar ve kader algısı incelenmektedir. Mizaç özelliklerinin yanı sıra karşılanmayan çocukluk ihtiyaçlarından ve olumsuz yaşam deneyimlerinden temellenen erken dönem uyumsuz şemalar bireyin kendisinin ve diğer insanların içinde bulunduğu yaşamla ilgili inançlarını anlatan bilişsel yapılardır. Kader algısı ise dini kültürün etkisiyle yerleşen öğrenmelerle birlikte yaşam olaylarına ilişkin yapılan yüklemeleri içeren bir algılama biçimi olarak tanımlanabilir. Nitel araştırma deseniyle tasarlanan bu çalışmada OKB hastalarının bilişsel süreçlerini etkilediği düşünülen erken dönem uyumsuz şemalar ile kader algısının rolü anlaşılmak istenmektedir. Bunun için SBÜ Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi psikiyatri polikliniğine başvuran ve mental bozukluğu veya psikotik bozukluğu olmayan 12 OKB tanılı hasta ile görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerden sağlanan veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş ve elde dilen bulgular araştırma amacı doğrultusunda yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Obsesif Kompulsif Bozukluk, Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Kader Algısı

Kaynakça

• Atalay, Hakan – Atalay, Figen – Karahan, Dilara – Çalışkan, Mecit. “Early Maladaptive Schemas Activated in Patients with Obsessive Compulsive Disorder”. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice 12/4 (2008): 268- 279.
• Aydın, Cüneyd. “Kader İnancının Savunma Mekanizması ve Dini Başa Çıkma Kavramları Açısından Değerlendirilmesi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/35 (2019): 101-122.
• Butcher, James N. - Mineka, Susan - Hooley, Jill M. Anormal Psikoloji. Çev. Okhan Gündüz. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2013.
• Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri. Çev. Mesut Bütün - Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım, 2013.
• Farrell, Joan M. – Reiss, Neele – Shaw, Ida A. Şema Terapi Klinisyenin Rehberi. Çev. Sevinç Göral Alkan – Emel Alkan. İstanbul: Psikonet Yayınları, 2015.
• Gürses, İbrahim. “Yükleme Teorisi ve Din İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2008): 359-377.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem – Cemalcılar, Zeynep. Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi, 2017.
• Kandemir, Yusuf. Kader İnancının Psikoterapik Açıdan Fonksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2006.
• Karaca, Faruk. “Kader Algısı-Ruh Sağlığı İlişkisi Üzerine Empirik Bir Araştırma”. İslami Araştırmalar Dergisi 19/3 (2006): 479-489.
• Karadaş, Cağfer. Kadere İman. Ankara: DİB Yayınları, 2015.
• Karancı, Nuray - Gençöz, Tülin - Yorulmaz, Orçun - İnözü, Müjgan. “Önsöz”. Obsesif-Kompulsif Bozukluk: Bilişsel-Davranışçı Yaklaşım, Terapi ve Sık Kullanılan Ölçekler. Ed. Nuray Karancı - Tülin Gençöz - Orçun Yorulmaz - Müjgan İnözü. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2012.
• Kartopu, Saffet. “Kaygını Kader Algıları ile İlişkisi (Kahramanmaraş Örneği)”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/3 (2012): 238-260.
• Kilit, Nurun Nisa. Kader Algısı-Psikolojik İyi Oluş İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2019.
• Kim, Ji Eun – Lee, Sang Won – Lee, Seung Jae. “Relationship between Early Maladaptive Schemas and Symptom Dimensions in Patients with Obsessive-Compulsive Disorder”. Psychiatry Research 215 (2014): 134-140.
• Koyuncu, Ahmet. Takıntı, Kuruntu, Vesvese (Obsesif-Kompulsif Bozukluk). İstanbul: Roza Yayınevi, 2017.
• Köroğlu, Ertuğrul - İzmir, Mutluhan - Aybaş, Ahmet - Kuzugüdenlioğlu, Duru. Obsesif-Kompulsif Bozukluk. Ankara: Medikomat Yayınları, 1995.
• Lawrence, Cohn – Villar, Esparza Del – Armando, Óscar. Fatalism and Health Behavior: A Meta-Analytic Review. México: Primera Edición, 2015.
• Ok, Üzeyir – Gedik, Zümrüt – Erşahin, Zehra. Hastalar İçin Manevi Bakım. Ankara: Nobel Yayınları, 2019.
• Perfetti, Angela Ross. “Fate and The Clinic: A Multidisciplinary Consideration of Fatalism in Health Behaviour”. Medical Humanities 44/1 (2017):59-62.
• Piri, Serap – Kabakçı, Elif. “Düşünce-Eylem Kaynaşması, Yükleme Biçimleri, Depresif ve Obsesif-Kompulsif Belirtiler Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”. Türk Psikiyatri Dergisi 18/3 (2007): 197-206.
• Toprak, Taha Burak. “Dini Obsesyon ve Kompulsiyonların Psikoterapisinde Kuramlar, İmkanlar, Sınırlılıklar”. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi 1/1 (2018): 123-141.
• Yaparel, Recep. “Depresyon ve Dini İnançlar ile Tabiatüstü Nedensel Yüklemeler Arasındaki İlişkiler”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1994): 275-299. Yavuz, Yusuf Şevki. “Kader”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 58-63. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2001.
• Young, Jeffrey E. - Klosko, Janet S. - Weishhar, Marjorie E. Şema Terapi Terapistin Rehberi. Çev. Tuğrul Veli Soylu. İstanbul: Litera Yayncılık, 2009.