Münâvî’nin Feyzü’l-Kadîr Şerhinde Kullanmış Olduğu Nüshalar ve Asıl Kaynağa Ulaşma Gayreti

Yıl 2022, Sayı: 21, 85 - 99, 30.06.2022

Merve Şişman

https://doi.org/10.32950/rteuifd.1094099

Öz

Osmanlı dönemi âlimlerinden olan Münâvî, 16/17. yüzyıllarda (1545-1622) Kahire’de yaşamış önemli bir âlimdir. Küçük yaştan itibaren ilim talebine başlayan bu âlim hadis, fıkıh, tefsir ve tasavvuf gibi muhtelif alanlarda önemli eserler kaleme almıştır. Münâvî’nin tebarüz ettiği hususlardan en önemlisi ise şerhçiliğidir. O, Süyûtî’nin el-Câmiu’s-Sağîr isimli eseri üzerine yazmış olduğu Feyzü’l-Kadîr şerhi ile şöhrete ulaşmıştır. Münâvî ilgili şerhinde hadisleri doğru anlamak için bütüncül bir bakış sergilemiş ve çeşitli açılardan izah etmiştir. Hadisleri açıklarken pek çok kaynaktan istifade eden müellif, şerhinde bazı nüshalardan da istifade etmiştir. Münâvî tarafından söz konusu nüshalara yapılan atıflar önem arz etmektedir. Zira günümüze ulaştığı henüz bilinmeyen bazı nüshalara atıf yapılması şârihin ilgili nüshalara ulaştığını göstermektedir. Bir başka ifadeyle söz konusu nüshalara 17. yüzyılda ulaşılabilir olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple şârih tarafından ilgili nüshalara yapılan atıflar bilgi değeri açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada Münâvî’nin Feyzü’l-Kadîr şerhinde kullanmış olduğu nüshalar ve asıl kaynağa yapmış olduğu atıflardan yola çıkarak asıl nüshaya ulaşma gayreti ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Münâvî, Şerh, Nüsha, Asıl

Kaynakça

• Ağırman, Cemal. “Hadis Kaynaklarını Okuma Yöntemi ve Musanniflerin Dili”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/2 (2006).
• Altuntaş, Mustafa Celil. Süyûtî’nin el-Câmi’u‘s-Sağîr’inin Osmanlı Hadis Eğitimindeki Yeri (Sempozyum: Sahn-ı Semân’dan Dârulfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası (Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler) - XVII.Yüzyıl ). İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2017.
• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 8. Basım, 2015.
• Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı. İstanbul: İFAV, 1985.
• Çavuşoğlu, Halime. “Vehbî-i Yemânî’ye Ait Bir Mesnevi Şerhi ‘Kitâb-ı Rûhanî Fî Şerh-i Mesnevî-i Muhtasar-ı Nûrânî’ ve Bu Eserdeki Vehbî-i Yemânî Manzumeleri”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 65 (2019).
• Demirci, Selim. Tîbî’nin Mişkât Şerhi ve Hadis Literatüründeki Yeri. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. 2015.
• Efendioğlu, Mehmet. “Şihâbü’l-ahbâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• İsmail Paşa, el-Bağdâdî. Hediyyetü’l-ʿârifîn esmâʾü’l-müellifîn ve âsârü’l-musannifîn. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
• Kandemir, M. Yaşar. “Moğultay b. Kılıç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
• Kandemir, M. Yaşar. “Münâvî, Muhammed Abdürraûf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Kehhâle, Ömer Rıza. Muʿcemü’l-müʾellifîn. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1414.
• Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdilkebîr. Fihrisü’l-fehâris ve’l-esbât ve muʿcemü’l-meʿâcim ve’l-meşyahât ve’l-müselselât. thk. İhsan Abbâs. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1982.
• Muhibbî, Muhammed el-Emîn b. Fazlillâh. Hulâsatü’l-eser fî aʿyâni’l-karni’l-hâdî ʿaşer. 4 Cilt. Kahire: el-Matbaatu’l-Vehbiyye, 1284.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. Feyzü’l-Kadîr şerhu’l-câmiʿi’s-sağîr. thk. Ahmed Abdusselâm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2018.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. İsfâru’l-bedr an leyleti’l-Kadr. thk. Ebu’l-Hasan Abdullah b. Abdulaziz. Kahire: Dâru’r-Risâle, 1440.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. Buğyetü’t-tâlibîn li-maʿrifeti ıstılâhi’l-muhaddisîn, Esad Efendi, nr. 257, Süleymaniye Kütüphanesi.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. el-Câmiʿu’l-ezher min hadîsi’n-nebiyyi’l-enver. Kahire: el-Merkezü’l-Arabî li’l-Bahs ve’n-Neşr, 1980.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. el-Fethu’s-semâvî bi tahrîci ehâdîsi Tefsîri’l-Kâdı’l-Beyzâvî. thk. Ahmed Müctebâ b. Nezîr es-Selefî. Riyad: Dâru’l-Asime, 1409.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. el-İthâfâtü’s-seniyye bi’l-ehâdîsi’l-kudsiyye. thk. Muhammed Münîr ed-Dımaşkī. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1426.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. el-Mecmûʿu’l-fâik min hadîsi hâtimeti rusüli’l-halâik, Muhammed et-Türkî Kütüphanesi.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. el-Yevâkît ve’d-dürer şerhu Şerhi Nuhbeti’l-fiker. thk. Ebû Abdullah Rebî‘ b. Muhammed es-Suûdî. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, ts.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. en-Nüzhetü’z-zehiyye fî ahkâmi’l-hammâmi’ş-şerʿiyye ve’t-tıbbiyye. thk. Abdülhamîd Sâlih Hamdân. Kahire: ed-Dârü’l-Mısriyye el-Lübnâniyye, 1. Basım, 1408.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. et-Teysîr bi-şerhi’l-Câmiʿi’s-sağîr. thk. Muhammed el-Ğazâzî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1435.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. İrğâmü Evliyâʾi’ş-Şeytân bi-Zikri Menâkıbi Evliyâʾi’r-Rahmân. thk. Muhammed Edîb el-Câdir. Beyrut: Dâru Sâdır, ts.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. Fazli leyleti’n-nısf min Şabân, Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail, nr. 547, Süleymaniye Kütüphanesi.
• Münâvî, Abdurraûf b. Tâcil‘ârifîn. Şerhu’l-Erbeîn, Laleli, nr. 492, Süleymaniye Kütüphanesi.
• Şişman, Merve. Abdurraûf el-Münâvî ve Hadis İlmindeki Yeri, Doktora Tezi. Bayburt Üniversitesi. 2021.
• Uğur, Mücteba. “el-Câmiu’s-Sağîr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 7/113-114. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Ziriklî, Ebû Gays Muhammed Hayrüddîn b. Mahmûd. el-Aʿlâm. 8 Cilt. Beyrut: Dâruʼl-ilm liʼl-Melâyîn, 15. Basım, 2002.