İLK TÜRK DEVLETLERİNDE KADIN ALGISI VE KADIN HAKLARI

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 63 - 72, 01.04.2016

Okan Açıl

Öz

Tarihin başlangıcından beri kadın erkek ile beraber, bazen eşit derecede, bazen haksızlığa uğrayıp zulüm görerek ve bazen kutsal görülüp el üstünde tutularak yaşamını sürdürmüştür. Kadının statüsü coğrafyaya, yaşanılan zamana ve kültüre göre toplumdan topluma değişkenlik göstermiştir. İşte tarihin Türk devirlerinde, toplumda önemli bir unsur olarak yer alan kadının, toplumdaki algılanışını ve sahip oldukları hakları ortaya koymayı amaçlayan bu makalede, yaklaşık bin yıllık dönemde, Avrupa’dan Çin’e kadar olan bölgede yaşamış olan, İskitler, Büyük Hun ve Avrupa Hun Devletleri ve Göktürk Devleti dönemleri incelenmiştir. Eski Türk kadınının devlet yönetiminde ve sosyal hayatta sahip olduğu haklar, Türk toplumundaki kadın algısı, Türk kadınının icra ettiği görevler ve sahip olduğu statü kaynakların aktardığı bilgiler doğrultusunda bir araya getirilip sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

iskit, hun, göktürk, kadın hakları, eski türkler

PERCEPTION OF WOMEN AND WOMEN’S RIGHTS IN THE FIRST TURKIC STATES

Öz

Since the dawn of time, women have coexisted with men sometimes equally, sometimes opressed and cruelly treated and sometimes seen as divine and on a silver platter. The status of women has changed in different societies based on geography, time and culture. In this article whose aim is to put forth the public perception and rights of women, who were an important element of the society, in Turkic era, the Scythians, the Great Hun and European Huns and the Göktürk states and governments, who lived in an area from China up to Europe through an approximate timespan of a thousand years, have been examined. The rights possessed by the ancient Turkic women in administration and social life, the perception of women in Turkic society, the tasks carried out by Turkic women and their status have, through the information provided by the resources, been gathered and attempted to be presented.

Anahtar Kelimeler

scythian, hun, göktürk, women’s rights, old turkic

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, Ali (2001 ), Avrupa Hun İmparatorluğu, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Ahmetbeyoğlu, Ali ( 2014 ), Sorularla Eski Türk Tarihi, İstanbul: Yeditepe.
• Arsal, Sadri Maksudi ( 2014 ) , Türk Tarihi ve Hukuk, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Avcı, Mustafa ( 2012 ), Türk Hukuk Tarihi Dersleri, Konya:
• Mimoza. Baykara, Tuncer (2001), Türk Kültür Tarihine Bakışlar, Ankara: AKM Başkanlığı.
• Donuk, Abdülkadir ( 1980/81 ). Çeşitli Topluluklarda ve Eski Türklerde Aile. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih, 33, 147-168.
• Durmuş, İlhami ( 2012 ), İskitler( 4. Baskı), Ankara: Akçağ.
• Ergin, Muharrem ( 2003 ), Orhun Abideleri, Hisar.
• Gumilev, L.N ( 2013 ), Eski Türkler( 4. Baskı), İstanbul: Selenge.
• Gültepe, Necati ( 2013 ), Türk Kadın Tarihine Giriş(2.Baskı), Ankara: Ötüken.
• Herodotos ( 2006 ), Tarih, Çev. Müntekim Ökmen (8. Baskı), İstanbul: İş Bankası Kültür
• İnan, Abdülkadir ( 1998 ), Makaleler ve İncelemeler I (3. Baskı), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• İnan, Afet ( 1975 ), Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri(3. Baskı), İstanbul: MEB.
• İzgi, Özkan ( 2014 ), Orta Asya Türk Tarihi Araştırmaları, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kafesoğlu, İbrahim ( 2007 ), Türk Milli Kültürü ( 27. Baskı),İstanbul: Ötüken.
• Koca, Salim ( 2010 ), Türk Kültürünün Temelleri 2( 3. Baskı) ,Ankara: Kültür.
• Memiş, Ekrem ( 2012 ), İskitlerin Tarihi ( 3.Baskı ), Ankara: Altınpost.
• Komisyon, Türk Tarihinin Ana Hatları ( 1930 ),İstanbul: İstanbul Devlet.
• Sinor, Denis ( 2002) , Erken İç Asya Tarihi ( 3. Baskı), İstanbul: İletişim.
• Taşağıl, Ahmet ( 2014 ), Göktürkler I-II-III ( 2. Baskı), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Rasonyi, Laszlo (1988), Tarihte Türklük (2. Baskı), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Roux, Jean-Paul ( 2013 ), Türklerin Tarihi( 10. Baskı ), İstanbul: Kabalcı.
• Ögel, Bahaeddin ( 1981 ), Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi I, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Özdener, Kadri Süreyya ( 1988 ), İslam Öncesi Türklerde Kadının İçtimai Yeri, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları, 22, 225-235.
• P’yankov, Igor Vasilyeviç ( 2002 ),Sakalar, Türkler Ansiklopedisi c.1, Ankara: Yeni Türkiye.
• Üçok, Mumcu ve Bozkurt ( 2011 ), Türk Hukuk Tarihi( 15. Baskı ), Ankara: Turhan.