Batılı Güçlerin Ermeni Politikaları

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 11 - 20, 01.08.2015

Muhammet Yıldız

Öz

Dünya siyasetinde altı asırdan fazla yer alan Osmanlı Devleti, yirminci asrın son dünya düzeninde belirleyici rol oynamıştır. Bu düzen, Osmanlı topraklarının genişlemesinin getirmiş olduğu hâkimiyet zorluğu ve devletin uzun süre yıpranmışlığının da etkisiyle yıkılmıştır. Birinci Dünya Savaşı ile birlikte Osmanlı Devleti’nin milletler yapısı kesin olarak çözülmeye başlamış ve bu çözülme ile birlikte Ermeni Sorunu da devlet içinde geniş yer bulmuştur. Türk-Ermeni sorununun günümüze kadar gelmesi ise bu meselenin çözülememesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışma ile Türk-Ermeni sorununun tarihi boyutu ve Avrupalı devletlerin bu mesele üzerinden yaptığı siyaset üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ermeni, Osmanlı, Avrupa

Armenian Policies Of The Western Powers

Öz

Ottoman Empire appeared in world politics more than six centuries played a crucial role in
the last world order of 20ᵗͪ century. This order wasended with having difficulty of sovereignty as a result of Ottoman
Empire’s widened land sandlong-lasting wear out of the empire. World War I brought about a crash in multinational
structure of Ottoman Empire and this crash revealed out armenian question with a widespread coverage.
The inability of solving this problem, armenian question, brought the issue until today. This study focuses on the
historical dimension of Turkish-Armenian problem and will focus on the politics of the European states made over
this issue.

Anahtar Kelimeler

Armenian, Ottoman, Europe

Kaynakça

• Abdülhaluk Mehmet Çay, Her Yönüyle Kürt Dosyası, Ankara, 1993.
• Dündar Aydın, “Ermeni Meselesinin Ortaya çıkmasında Fransa’nın Rolü”, Tarih Boyunca Türklerin Ermenilerle İlişkileri Sempozyumu, Ankara, 1985, s. 285–295.
• Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi: ıslahat Fermanı Devri (861–1876), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1956.
• Erdal İlter, “Ermeni Meselesinin Doğuşunda ve Gelişmesinde İngiltere’nin Rolü”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Ankara, 1995, S. 6, s. 1.
• Esat Uras, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Yeni Matbaa Yayınları, Ankara, 1950.
• H. Kemal Türközü, Türkmen Ülkesi (Doğu Anadolu) Adı ve Emperyalizmin Etkileri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara 1985.
• Haluk Selvi, “Ermeşe (Akmeşe) Manastırı ve Ermeni Olaylarındaki Yeri”, Sakarya Üniversitesi Dergisi, 2006, s. 1-3.
• Helmuth’von Moltke, Briefe über Zustande und Begebenheiten in der Türkei aus den Jahren 1835-1839, Berlin 1917.
• İsmail Yılmaz,Ermeni Meselesini Hazırlayan Sebepler, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi), Van, 2010.
• İsmet Binark, “Osmanlı Belgelerinde Ermeniler, 1915–1920”, Başbakanlık Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 1995, s. 1.
• Kamuran Gürün, Ermeni Dosyası, Türk Tarih Kurumu Yayınları,Ankara, 1983.
• Necati Gültepe, “Ermeni Meselesi ile İlgili Dış Tertipler”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, 2001, S. 37, s. 216.
• Nejat Göyünç, Ermeniler ve Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2005.
• Pars Tuğlacı, Osmanlı Mimarlığında Batılılaşma Dönemi ve Balyan Ailesi, Yeni Çığır Yayınları, İstanbul, 1993.
• Rh. Y. G. Çark, Osmanlı Devleti Hizmetinde Ermeniler, Yeni Matbaa Yayınları, İstanbul, 1953.
• Yuluğ Tekin Kurat, Henry Layard'ın İstanbul Elçiliği, 1877–1880, Ankara 1968.
• Zekeriya Kaya, Tarihin Yansıması Erzurum’dan Hocalıya Ermeni Soykırım Hareketi Belgeseli, (Kültür ve Turizm Bakanlığı Katkılarıyla) Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi, Erzurum, 2010