Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fiziğe Yönelik Öz-Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Bakımından İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 186 - 201, 01.08.2015

Ayşe Sert Çıbık Hümeyra Turgut Çiğdem Selvi Akkuş

Öz

Bu araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının fiziğe yönelik öz-yeterlik inançları; alt boyutlar, yerleşim yeri, cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey, Genel Fizik-I başarısı ve Genel Fizik-I notu değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini; 2013-2014 eğitim-öğretim dönemi bahar yarıyılında Ankara ve Adana’da bulunan devlet üniversitelerinin Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören, basit seçkisiz örnekleme yoluyla seçilen toplam 111 öğretmen adayı oluşturmuştur. Değişkenlerin değişiminin belirlenmesinde Fizik Öz-Yeterlik Ölçeği (FÖÖ), veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırma sonunda; FÖÖ alt boyutlarının orta düzeyde olduğu, Fizik Bilgilerini Hatırlayabilme Öz-Yeterliliği alt başlığı minimum puanının diğer alt boyutlara göre düşük olduğu tespit edilmiştir. Fizik öz-yeterlik inançlarında, il bazında anlamlı farklılık olduğu ve bu farklılığın Ankara’daki adaylar lehine olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkeni için de il bazında anlamlı farklılık olduğu ve bu farkın hem kız hem de erkek öğrencilerde Ankara’daki adaylar lehine olduğu görülmüştür. Adayların fiziğe yönelik öz-yeterlik inançlarının değişiminde, ebeveynlerin öğrenim ve gelir düzeyi değişkenlerinin anlamlı bir fark yaratmadığı belirlenmiştir. Genel Fizik-I başarısı ve notu ile fizik öz-yeterliliği arasındaki ilişkide ise farklılığın, yüksek başarılı ve ders notu “85-100” puan aralığında olan adaylar lehine olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilgisi Öğretmen Adayı, Fizik Öz-Yeterlik, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, SosyoEkonomik Düzey, Genel Fizik-I Başarısı ve Notu

Investigation of Science Teacher Candidates’ Physics Self-Efficacy in terms of Different Variables

Öz

In this study, self-efficacy beliefs of teacher candidates, who study in department of science
education, towards physics course were investigated. This investigation was carried out according to the subdimensions
and living location, gender, socio-economic level, General Physics-I course success and General Physics
I course grade variables. The sample of the study was consisted of a total of 111 teacher candidates who study in
state universities in Ankara and Adana in 2013-2014 academic year spring semester who were selected by a simple
randomized method. Physics Self-Efficacy Scale (PSS) was used as the data collection tool in order to define the
change in variables. Considering the subsections of scale at the end of the study it could be conferred that PSS subdimensions
are at mid-level and the minimum score of Self-Efficacy of Remembering Physics Knowledge subdimension
is lower than the other sub-dimensions. In terms of living location, there is a meaningful difference and
it’s in favor of candidates from Ankara. In terms of gender, there was again a meaningful difference for living
location; both females and males from Ankara got higher scores than candidates living in Adana. It was observed
that there is no meaningful difference in self efficacy beliefs of teacher candidates in terms of parental education and
income levels. For the relationship between candidates’ grades and success in General Physics-I course and self-efficacy,
the difference was observed in favor of “highly successful” and “grades between 85-100”

Anahtar Kelimeler

Science Teacher Candidate, Physics Self-Efficacy, Location, Gender, Socio-Economic Level, General Physics-I Success And Grade

Kaynakça

• Abak, A., Eryılmaz, A., ve Fakıoğlu, T. (2012, Eylül). Üniversite öğrencilerinin seçilmiş duyuşsal karakteristiklerinin belirlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Akbaş, A., ve Çelikkaleli, O. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Anderson, R., Greene, M., & Loewen, P. (1988). Relationships among teachers’ and students’ thinking skills, sense of efficacy, and student achievement. Alberta Journal of Educational Research, 34, 148-165.
• Arslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlik inancı kaynaklarının öğrenme ve performansla ilgili öz yeterlik inancını yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,12(3), 1907-1920.
• Ashton, P. T., & Webb, R. B. (1986). Making a difference: Teachers’ sense of efficacy and student achievement. New York: Longman.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz-yeterlilik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235-252.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
• Bıkmaz, H. F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz-yeterlik İnancı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 31(161), 172-180.
• Çalışkan, S., Selçuk, G. S., & Erol, M. (2007). Development of physics self-efficacy scale. Sixth International Conference of the Balkan Physical Union, AIP Conference Proceedings, Vol: 899, p. 483-484.
• Çalışkan, S., Selçuk, G. S., ve Özcan, O. (2010). Fizik öğretmeni adaylarının öz-yeterlik inançları: Cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarının etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 449-466.
• Çapri, B., ve Kan, A. (2006). Öğretmen Kişilerarası Öz-yeterlik Ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 48-61.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları üzerine bir araştırma. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 87-96.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110.
• Ekici, G., Fettahlıoğlu, P., ve Sert Çıbık, A. (2012). Biology self efficacy beliefs of the students studying in the department of biology and department of biology teaching. International Online Journal of Educational Sciences. 4(1), 39-49.
• Enoch, L, G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an Elementary Science Teaching Efficacy Belief Instrument: A Preservice Elementary Scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694-706.
• Frankel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. (6th ed.) The McGraw-Hill Companies, Inc.
• Gibson, S., & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76, 569-582.
• Henson, R. K. (2001, January). Teacher self-efficacy: Substantive implications and measurement dilemmas. Annual Meeting of the Educational Research Exchange, Texas A & M.
• Kahyaoğlu, M., ve Yangın S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz-yeterliliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
• Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5(2), 137-152.
• Kurtkan, A. (1982). Eğitim yolu ile kalkınmanın esasları. Divan Yayınları: İstanbul.
• Küçükyılmaz, E. A., ve Duban, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-23.
• Midgley, C., Feldlaufer, H., & Eccles, J. (1989). Student/teacher relations and attitudes toward mathematics before and after the transition to junior high school. Child Development, 60, 981-992.
• Özceylan, D., ve Coşkun, E. (2012). Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri ve afetlerden sosyal ve ekonomik zarar görebilirlikleri arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41, 31-46.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Plourde, L. A. (2001). The genesis of science teaching in the elementary school: The influence of student teaching. [http://www.ed.psu.edu/CI/Journals/2001aets/su108 plourde.rtf.], Retrieved on July 8, 2015.
• Ross, J. A. (1992). Teacher efficacy an the effect of coaching on student achievement. Canadian Journal of Education, 17(1), 51-65.
• Selçuk, G. S., Çalışkan, S., & Erol, M. (2008). Physics self-efficacy beliefs of student teachers’: The relationships with gender and achievement perception. Balkan Physics Letters (Special Issue: Türkish Physical Society 24th International PhysicsCongress), p.648-651.
• Shaw, K. A. (2004). The development of a Physics Self-Efficacy Instrument for use in the ıntroductory classroom. AIP Conference Proceedings, Vol: 720, No:1, p.137-140.
• Tekin, H. (1993). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Yargı Kitap ve Yayınevi: Ankara.
• Tschannen-Moran, M., & Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Yenilmez, K., ve Kakmacı, O. (2008). İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik inanç düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C., ve Soran, H. (2004, Eylül). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz- yeterlik ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlanması. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 9-11 Eylül, İstanbul: Marmara Üniversitesi.