Öz
Sarf, Arap gramerinde Basra nahiv ekolünün ilk temsilcilerinden Halil b. Ahmed’e kadar nahiv ilminin bir alt başlığı olarak incelenmekteydi. Onun öğrencisi Sîbeveyhi de kendisinden sonraki aynı içerikli çalışmaların temel kaynağı konumundaki eşsiz eseri el-Kitab’ta bu metodu sürdürmüştür. Ancak Hicrî III. asırdan sonra yaşayan Basra nahiv ekolünden Mazinî bu konuda farklı bir yaklaşım sergileyerek sarf (morfoloji) ile nahv (sentaks) arasında bir ayırıma gitmiştir. Mazini’nin farklı bir tavır takınmasındaki temel hareket noktalarından birisi de Ahfeş’in hocası Sîbeveyhi’ye muhalefetleri ve bunun Kûfe ekolüne yansımaları olmuştur. Kûfe ekolünün temelleri gerçek manada Kisâî tarafından atıldı. Bu ekole mensup nahivcilerin yazdığı eserlerin en önemlisi Kisâî’nin talebesi Ferrâ’nın yazdığı el-Hudûd adlı eseridir. Basra’lı dil âlimi Zeccâc’ın ilim halkasına uzun süre devam edip, üzerine 120’den fazla şerh yazılan el-Cümelü’l-Kübrâ’nın musannifi Zeccâcî ve Sarf ilminin mimarı olarak bilinen İbn Cinnî Bağdat dil ekolünün en önemli temsilcileri arasında zikredilir. Doğu nahvini Batıya(Endülüs) taşıyan ve bazı konularda doğu nahivcilerinin görüşlerini reddederek bağımsız görüşlere sahip olan nahivciler arasında İbn Madâ’yı görüyoruz. Günümüze kadar ulemânın Nahiv tedrisatında ellerinden düşürmediği el-Elfiyye’nin müellifi İbn Mâlik de Endülüs nahiv ekolünün önde gelen sîmâlarındandır. İlklerin Nahvi’ni yeni tasnif ve ilavelerle ele alıp şerheden, el-Kâfiye ve eş-Şâfiye’nin sahibi İbn Hâcib, bu arada İbn Haldûn’un “Sîbeveyhi’den daha üstün nahivci” diye takdim ettiği, Muğni’l-lebîb, Katru’n-nedâ vb. kıymetli eserlerin sahibi İbn Hişâm da Mısır nahiv ekolünün şöhretlerindendir.
Kaynakça
- Abdurrahman Fehmi, Medresetu’l-Arab, İstanbul, 1304/1868.
- Arslan, Ahmet Turan, İmam Birgivî Hayatı Eserleri ve Arapça Tedrisatındaki Yeri, İstanbul, 1992.
- Furat, Ahmet Suphi, Arap Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, I-II, 1996.
- Gümüş, Sadrettin, Seyyid Şerif Cürcanî, İstanbul, 1984.
- Mehdi el-Mahzumî, Medresetü’l-Kûfe, Beyrut: 1406/1986.
- Muhammed el-Muhtar Veledu Ebbah, Tarihu’n-Nahvi’l-Arabî Fi’l-Meşriki ve’l-Mağrib, Beyrut: 2001.
- Müttekî, Alauddin Ali b. Hüsamuddin, Kenzü’l-u’mmal fi süneni’l-ekval ve’l-efal, Thk. Mahmud Ömer Dimyatî, 2. Basım, Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1424/2004.
- Nîsâbûrî, Muhammed b. Abdullah, el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ, Beyrut: Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
- Suyûtî, Abdurrahman b. Ebi Bekir, el-Müzhir fi Ulûmi’l-Luga ve Envâ‘ihâ, Beyrut, 1998.
- Şevkî Dayf, el-Medârisü’n-Nahviyye, 8. Basım, Kahire: Daru’l-Maarif, 1968.
- Tantâvî, Muhammmed, Neş’etü’n-Nahv ve Tarihu Eşheri’n-Nuhat, Mısır: Daru’l-Maarif, 1995.
- İbn Cinnî, Ebü’l-Feth Osman, el-Hasais, thk. Muhammed Ali en-Neccar, 2. Basım, Beyrut: Daru’l-Hüda, trs.
- İbnü’n-Nedim, Ebu’l-Ferec Muhammed b. İshak, el-Fihrist, Beyrut, trs.
- İbnü’l-Enbarî, Ebu’l-Berekat Kemaluddin Abdurrahman b. Muhammmed, (ö. 557/1161), Nüzhetü’l-Elibba fi Tabakati’l-Üdeba, Bağdad, 1959.
- el-İnsaf fi Mesailil Hilaf Beyne’n-Nahviyyin’el-Basriyyin vel-Küfiyyin, Thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Mısır: Matbaatü’s-seade, 1380/1971.
- Zebîdî, Ebu Bekir Muhammed b. Hasen, Tabakatü’n -Nahviyyin ve’l-Lügaviyyin, thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim, Mısır: Daru’l-Maarif, 1973.
Öz
In the first period, Syntax was used in its broadest sense to encompass the Morphology as the
equivalent grammar. ( AH III.) After Third Centuries, Mazinî who was from the members of Basra Syntax school,
has set the boundaries of Syntax and Morphology. Syntax was systematized and became disciplines by Khalil b.
Ahmad who was the first representative of Basra Syntax school. And his student Sîbeveyhi’s eternal work “elKitab”
that source for all subsequent studies took its place among the sciences. AhfeĢ's opposition to his teacher
Sîbeveyhi, has been inspired by a school of Kufa. However, the basics of the Kufa school were laid by Kisâî in the
real sense. The most important work which is written by this school’s members, is the work named al-Hudud,
written by Ferrâ' the student’s of Kisâî'. Zeccâcî, who continued Basra' language scholar Zeccâc’s long public
science ring ( studies ) and who is the author of the book “el- Cümelü'l-Kübrâ' which more than 120 commentaries
written on it, and Ibn Cinna who known as the architect of Morphology are mentioned among the most important
representatives of Baghdad language school We see Ibn Madâ' among scholars who transported Eastern Syntax to
the West (Andalusia) and who have independent opinion and who have rejected Eastern Syntax scholars’s views in
some respects Ibn Malik, the author of the book “ el-Elfiyye” that the scholors have sustained in the course of
Syntax until now is one of the leading figures of Andalusian Syntax school Ibn Hâcib who took the first ( old )
scholors’ Syntax with new sorting and additional commentary, and who is the owner of the books ; “el-Kâfiye” ve
“eĢ-ġâfiye”, and Ibn Haldûn’s his presenting as the "superior Syntax scholor from Sîbeveyhi", Ibn Hisham is the
owner of the precious works like Muğni'l-Lebibe, Katru’n-nedâ etc. also is one of the famous scholors of Egypt.
Syntax school.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abdurrahman Fehmi, Medresetu’l-Arab, İstanbul, 1304/1868.
- Arslan, Ahmet Turan, İmam Birgivî Hayatı Eserleri ve Arapça Tedrisatındaki Yeri, İstanbul, 1992.
- Furat, Ahmet Suphi, Arap Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, I-II, 1996.
- Gümüş, Sadrettin, Seyyid Şerif Cürcanî, İstanbul, 1984.
- Mehdi el-Mahzumî, Medresetü’l-Kûfe, Beyrut: 1406/1986.
- Muhammed el-Muhtar Veledu Ebbah, Tarihu’n-Nahvi’l-Arabî Fi’l-Meşriki ve’l-Mağrib, Beyrut: 2001.
- Müttekî, Alauddin Ali b. Hüsamuddin, Kenzü’l-u’mmal fi süneni’l-ekval ve’l-efal, Thk. Mahmud Ömer Dimyatî, 2. Basım, Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1424/2004.
- Nîsâbûrî, Muhammed b. Abdullah, el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ, Beyrut: Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
- Suyûtî, Abdurrahman b. Ebi Bekir, el-Müzhir fi Ulûmi’l-Luga ve Envâ‘ihâ, Beyrut, 1998.
- Şevkî Dayf, el-Medârisü’n-Nahviyye, 8. Basım, Kahire: Daru’l-Maarif, 1968.
- Tantâvî, Muhammmed, Neş’etü’n-Nahv ve Tarihu Eşheri’n-Nuhat, Mısır: Daru’l-Maarif, 1995.
- İbn Cinnî, Ebü’l-Feth Osman, el-Hasais, thk. Muhammed Ali en-Neccar, 2. Basım, Beyrut: Daru’l-Hüda, trs.
- İbnü’n-Nedim, Ebu’l-Ferec Muhammed b. İshak, el-Fihrist, Beyrut, trs.
- İbnü’l-Enbarî, Ebu’l-Berekat Kemaluddin Abdurrahman b. Muhammmed, (ö. 557/1161), Nüzhetü’l-Elibba fi Tabakati’l-Üdeba, Bağdad, 1959.
- el-İnsaf fi Mesailil Hilaf Beyne’n-Nahviyyin’el-Basriyyin vel-Küfiyyin, Thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Mısır: Matbaatü’s-seade, 1380/1971.
- Zebîdî, Ebu Bekir Muhammed b. Hasen, Tabakatü’n -Nahviyyin ve’l-Lügaviyyin, thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim, Mısır: Daru’l-Maarif, 1973.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA35SV47GF |
|---|---|
| Bölüm | Hakemli Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Nisan 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 1 Sayı: 1 |
____________________ RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ | ISSN 2149-2239 ____________________