A Review on The Views of Tobaccoism and Change, Economics, Health, Culture and Tourism of Tobacco Experts and Tobacco Technology Engineers

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 11 - 39, 30.06.2017

Haluk Tanrıverdi Mustafa Seydioğulları

Öz

Tobacco and tobacco products have an important place for countries economy in respect to production, trade, production and marketing, taxation of state and state economies, socio-cultural structure on the other hand it poses a significant risk in terms of health and countries have serious limitations. The aim of this work is to determine the perceptions of tobacco specialists, who are the sole expertise of the tobacco and tobacco sector with such a focus on the place of development and economic life in the cultural structure. Within the scope of this study a questionnaire,  which contains 12 statements about tobacco andprecaution, economics, health, culture and tourism was conducted to 133 tobacco expert and tobacco technologist. Convenience sampling method and relational screening model were used to collect data. T-test was used to compare quantitative continuous data between two independent groups and to compare quantitative continuous data among more than two independent groups one-way ANOVA was used. The Scheffe test was used as a complementary post-hoc analysis to determine the differences after the Anova test. The findings were evaluated at the 95% confidence interval and at the 5% significance level. As a result of this study, tobacco experts have found that the increase of production and consumption of foreign-type cigarettes are not favourable in our country, there is a significant loss in the trade and consumption of the production of tobacco and tobacco products. Also it was found that the activity of tobacco and tobacco products consumed in our country have a serious risk for human and community health. Therefore, serious precautions should be taken about the health problems caused by the production and consumption of tobacco.

Anahtar Kelimeler

Tobacco, Tobacco Expertise, Culture, Tourism, Health, Economics

Tütün Eksperleri ve Tütün Teknolojisi Mühendislerinin; Tütüncülük ve Değişimi ile İktisat, Sağlık, Kültür ve Turizm Konularıyla İlişkisine Ait Görüşlerinin İncelenmesi

Öz

Dört asır önce tanınan tütün kadar önem kazanan ve gelir sağlayan başka bir endüstriyel bitki yoktur. Tütün ve tütün mamulleri, üretimi, ticareti, imalatı ve pazarlaması, vergilendirilmesiyle ülke ve devlet ekonomileri, sosyo-kültürel yapıda önemli bir yere sahipken; diğer taraftan sağlık yönüyle de önemli bir risk oluşturmakta ülkelerce ciddi anlamda sınırlamalara tabi tutulmaktadır. Böylesine öneme sahip tütün ve tütüncülük sektörünün gelişimi ve iktisadi yaşam, kültürel yapı içindeki yerine ilişkin tütünde tek uzmanlık kolu olan tütün mütehassıslarının algılarının belirlenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.

Araştırmada bu amaca yönelik olarak demografik nitelikteki sorular ile; tütüncülük ve önemi, iktisat, sağlık, kültür ve turizm faktörlerin ve toplam 12 maddeden oluşan bir anket uygulaması yapılmıştır. Ankete 133 tütün eksperi ve tütün teknoloji mühendisi katılmıştır. Ankete katılanlar kolayda örneklem yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırma tarama modeline dayanmaktadır.

İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında t-testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (One way) Anova testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular %95 güven aralığında, %5 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.

Araştırmada tütün eksperleri harmanlanmış yabancı tip sigara üretim ve tüketiminin ülkemizdeki artışını olumlu bulmadıkları, tütün ve tütün mamullerinin üretimi ticari ve tüketilmesinde önemli ekonomik kayıp yaşandığını, sağlık açısından ülkemizde tüketilen tütün ve tütün mamullerinin faaliyetinin insan ve toplum sağlığı açısından ciddi risk oluşturduğunu, tütünün üretim ve tüketiminin yol açtığı, sağlık sorunları konusunda ciddi tedbirler alınması gerektiğini ifade etmişlerdir. 

Anahtar Kelimeler

Tütün, Tütün Eksperliği, Kültür, Turizm, Sağlık

Kaynakça

• American Cancer Society., World Lung Foundation. (2015). The Tobacco Atlas. Fifth Edition Erişim tarihi: 26.01.2017 http://www.tobaccoatlas.org/topic/cigarette-use-globally/
• Avrupa Birliği (AB) Bakanlığı. (2016). 2016 Türkiye Raporu. Ankara: AB Bakanlığı Yayını.
• Bahar Haber Merkezi. (2016, Ağustos 25). Danimarka 2030 yılında sigarasız topluma geçmek istiyor, Erişim tarihi: 29.01.2017 http://www.bahar.dk/danimarka-2030-yilinda-sigarasiz-topluma-gecmek-istiyor/
• BBC Türkçe. (2017, Ocak 15). Finlandiya sigara yasağını genişletecek. Erişim tarihi: 29.01.2017 http://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/01/100114_finland_smoking.shtml
• Center of Disease Control and Prevention (CDC). (2017). Economic Trends in Tobacco, Erişim tarihi: 30.01.2017 https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/economics/econ_facts/
• Demirkol A. (2013). Tütün Teleskobundan Ruhumuz. İstanbul: GOA Basım ve Yayın.
• Ege Tütün İhracatçıları Birliği (ETİB). (2015). Çalışma Raporu (2014-2015 Dönemi). İzmir: EİB Yayını.
• Hürriyet Gazetesi. (2017, Ocak 17). British American Tobacco, Reynolds American'ın tamamına sahip oldu. Erişim tarihi: 29.01.2017 http://www.hurriyet.com.tr/british-american-tobacco-reynolds-americanin-tamamina-sahip-oldu-40338007
• İçişleri Bakanlığı. (2017). Süleyman Soylu Trabzon'da “Bizim için terör ne ise uyuşturucu da odur” Erişim tarihi: 29.01.2017 https://www.icisleri.gov.tr/icisleri-bakani-suleyman-soylu-trabzonda
• Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü. (2017). Genel Bütçe Gelirleri Tahsilât Tahakkuk Oranları Ekod4, Erişim tarihi: 29.01.2017 https://www.muhasebat.gov.tr/content/duyuru/genel-butce-gelirleri-tahsilat-tahakkuk-oranlari-ekod4/179282
• Nafiz Z. (1932). Tütün Ziraati ve Hastalıkları. Birinci Cilt, Cezri Matbaa.
• National Cancer Institute (NIH). (2016). The Economics of Tobacoo and Tobacco Control. Erişim tarihi: 24.04.2017 https://cancercontrol.cancer.gov/brp/tcrb/monographs/21/index.html
• Posta. (2017 Ocak 11). Rusya'dan çok radikal sigara kararı!, Erişim tarihi: 29.01.2017 http://www.posta.com.tr/rusya-dan-cok-radikal-sigara-karari-haberi-1256901
• Richard Dawkins Foundation. (2014, August 11). Ebola and Tobacco: A Teachable Moment. National Center for Science Education (NCSE), Erişim tarihi: 29.01.2017 https://richarddawkins.net/2014/08/ebola-and-tobacco-a-teachable-moment/
• Seydioğulları, M. (2010). Dünyada ve Türkiye'de Tütünün Tarihçesi, Üretimi, Ticareti ve Temel Politikaları. Türk Toraks Derneği Yayını içinde, Tütün ve Tütün Kontrolü (s. 3-20). İstanbul: Aves Yayıncılık.
• Tanrıverdi, H. (1989). Bir Asırlık Meslek: Tütün Eksperliği, Tekel Dergisi, Kasım-Aralık 1989, Sayı:3, Yıl:3, 74-77, İstanbul: Tekel Ambalaj İşletmesi Matbaası.
• Tanrıverdi, H. (1988). Tütün Dünyasında Eksperlikten Mühendisliğe Geçiş, Ülkemizin Kalkınmasında Mühendisliğin Rolü Sempozyumu, Yıldız Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi. 20-24 Haziran 1988., Yıldız Üniversitesi Merkez Kampüsü, Yıldız. İstanbul: İnşaat Mühendisliği, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ortak Konular Bildirileri Kitabı, (s. 516-529).
• TEKEL Genel Müdürlüğü. (2008). TEKEL Faaliyet Raporu-2007. İstanbul: TEKEL Yayınları.
• Türk Toraks Derneği (TTD). (2016). Türk Toraks Derneği Uyarıyor: Ülkemizde tütün kullanımı yeniden artıyor. Erişim tarihi: 26.01.2017 http://www.toraks.org.tr/News.aspx?detail=3067
• Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK). (2014). Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye 2012. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayını.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2015). Türkiye Sağlık Araştırması 2014. Erişim tarihi: 29.01.2017 http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1095
• Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK). (2017a). Piyasa Düzenlemeleri (Tütün Piyasası). Erişim tarihi: 28.01.2017 http://www.tapdk.gov.tr/tr/piyasa-duzenlemeleri/tutun-piyasasi/yaprak-tutun-alim-verileri.aspx
• Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK). (2017b). Piyasa Düzenlemeleri (Tütün Mamulleri Piyasası). Erişim tarihi: 24.04.2017 http://www.tapdk.gov.tr/tr/piyasa-duzenlemeleri/tutun-mamulleri-piyasasi/tutun-mamulleri-istatistikleri.aspx
• Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK). (2017c). Online Satış Belgesi Sistemi Ayrıntılı Satıcı Bilgi Sorgulama Ekranı, Erişim tarihi: 28.01.2017 http://212.174.130.210/NewTapdk/ViewApp/srg.aspx
• Tütün Eksperleri Derneği Bülteni. (2005). Tütün Eksperliği Yüksek Okulu Mezunları ile Öğrencilerinin Tütün Tüketim Sıklıklarının ve Sağlıklı Yaşama Dair Bazı Davranışlarının Saptanması. İzmir: TED Bülteni, Temmuz-Ağustos-Eylül 2005 (Sayı: 71).
• Usumi, S. (1999). Yağma-Tütün ve Sigara Pazarlarımızda Vurgun. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Uznay F., Gümüş Güler S. (2016). Türkiye’de Kayıtdışı Sarmalık Tütün Piyasası ve Yasallaştırılması Üzerine Bir Model Önerisi. İzmir. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 223-233.
• Uzun, Ö. (2010). Tütün ve Sigaranın İktisadı. Bursa: Ekin Basın Yayın ve Dağıtım.
• Youtube. (2015. February 4). Boeing and South African Airways turning Tobacco into jet fuel. Erişim tarihi: 29.01.2017 https://www.youtube.com/watch?v=HC-GvVwGrnE