Türkiye ve Seçilmiş Üretici Ülkelerin Çay Sektöründe Rekabet Gücü

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 153 - 186, 30.06.2018

Günseli Kurt

Öz

Dünyada uluslararası rekabetin yoğun olduğu ve her geçen gün arttığı çok
sayıda sektör söz konusudur. Türkiye için çay sektörü, dünyada kişi başına çay
tüketim sıralamasında üst sıralarda yer aldığı için, ayrı bir öneme sahiptir.  Bu nedenle Türkiye’nin çay üretim ve
ticaretinde rekabet gücü kavramı oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye
ile önemli çay üreticisi ülkelerin uluslararası ticaret istatistikleriyle çay
sektöründe rekabet gücünü analiz etmektir. 2010-2014 yılı FAO çay üretim
istatistiklerinden hareketle önemli çay üreticisi ülkeler belirlenmiştir.
Çalışmada SITC Rev.3 üç haneli sınıflandırma ile 0902 kodlu 2015 yılına ait çay
dış ticaret verileri kullanılmıştır. Çalışmada “Açıklanmış Karşılaştırmalı
Üstünlükler İndeksi”,  “Endüstriler Arası
ve İçi İndeks” ile “Karşılaştırmalı Dış Ticaret Başarım İndeksi”  kullanılmıştır. Sonuç olarak, Türkiye’nin
üretim miktarı ile önde gelen ülkeler arasında olmasına karşın dünya çay
sektöründe rekabet gücünün düşük, dış alım yönlü olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

: Çay Sektörü, Rekabet Gücü, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler İndeksi, Endüstriler Arası ve İçi İndeks, Karşılaştırmalı Dış Ticaret Başarım İndeksi

Kaynakça

• Amde, M., Chan, P., Mihretu, M. ve Tamiru K.(2017). Mıcroeconomıcs of competıtıveness country: kenya cluster: tea, Unıted Natıons Industrıal Development Organızatıon, Country re-port, Institute for Strategy & Competitiveness,. Harvard Business School. http://www.unido.org/ Erişim tarihi 4.04. 2017
• Andresen, M.A. (2010). A cross-industry analysis of intra-industry trade measurement thresholds: Canada and the United States, 1988-1999, Empir Econ, (38):793-808.
• Anyango, S., (2015). Effect of internationalization on global competitiveness of the tea sector in Kenya http://ir-library.ku.ac.ke/handle/123456789/14422
• Balassa, B. (1966). “Tariff reductions and trade in manufactures among the ındustrial countries”, American Economic Review, (56)466-473.
• Bilici Ö. (2007). Türkiye ile AB ülkeleri arasında endüstri içi ticaret analizi, Dokuz Eylül Üniv Sos Bil Enst İktisat Ana Bil Dalı Yüksek Lisans Tezi
• Birleşmiş Milletler Ticaret İstatistikleri Veritabanı (UN Comtrade – comtrade.un.org) Erişim tarihi:11.02.2017
• ÇAYKUR Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü 2015 Bağımsız Denetim Raporu 01. Ocak. 2015 - 31.Aralık.2015 Dönemi Erişim tarihi:11.02.2017
• Çivi, E. (2001). Rekabet Gücü: Literatür Araştırması, Yönetim ve Ekonomi, 8(2): 22- 38.
• Deviren(Vatansever) N. (2003). Yeni Dış Ticaret Teorleri ve Türkiye-AB Ülkeleri Arasında-ki Endüstri-İç, Ticaretin Analizi İstanbul Üniv. Sos Bil Ens İktisat Anabilim Dalı Doktora Tezi
• Dünya Tarım Örgütü: www.fao.org Erişim tarihi:11.02.2017
• Grubel, H. ve P. J. Lloyd (1971). “The Empirical Measurement of Intra- industry Trade,” Economic Record, (470) 494-517.
• http://www.marketresearchworld.net/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=208 Kişi başına çay tüketimine göre ülkeler listesi için bk. Erişim tarihi:11.02.2017
• http://www.hurriyet.com.tr/turkiyede-posetli-bitki-ve-meyve-caylari-tuket-40418167, Tür-kiye'de poşetli bitki ve meyve çayları tüketimi "900 milyon poşeti" aştı. Erişim tarihi 8.04.2017
• Kurt G. (2016). Bazı İstatistiklerle Türkiye ve Avrupa Birliğinde Organik Tarım Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 127-139
• Kurt G. ve Hacıoğlu H. (2013). Dünya Ülkeleri İle Türkiye’nin Çay Üretiminin İstatistiklerle İncelenesi, II. Rize Kalkınma Sempozyumu Çay – Lojistik – Turizm, 3 – 4 Mayıs 2013, Bildiriler Kitabı 39-64
• Küçükkiremitçi, O., Karaca M.E.,ve Eşiyok A. (2010). “Türkiye’nin İhracatında Öne Çı-kan Sektörlerde Temel Pazar Ülkeler, Rakipler ve Rekabet Gücü”, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü, Ankara.
• Madan M. ve Ms. NamitaGarg (2016). A study on Indian export competitiveness: an ini-tiative to make in India, TMIMT International Journal: Volume-3, Issue 2, December, 2016, www.tmimtjournal.org
• Min He, Zequn Huang, Ningning Zhang. (2016) An Empirical Research on Agricultural Trade between China and “The Belt and Road” Countries: Competitiveness and Complementari-ty. Modern Economy, 7, 1671-1686 http://www.scirp.org/journal/me
• Ndayitwayeko, W. M. ve Ndimanya. P., (2015). Dynamics of Tea Trade Competitiveness in EAC: Evidence from Tea Exports of Burundi, Journal of Economics and Sustainable Devel-opment Vol.6, No.12,154-160 www.iiste.org
• PEKER A. E. (2014). Türkiye Ekonomisinde Tarım Sektörünün Üretim Yapısı ve Karşılaş-tırmalı Rekabet Gücü, Doktora Tezi Selçuk Üniv sos bil enst iktisat anabilim dalı doktora tezi
• Sahoo I., Mukherjee, P.M. ve Roy,D. (2013) Measuring Degree of Global Competitiveness: A Case on World Tea Industry, International Journal of Innovative Research & Development Page 26 Www.Ijird.Com December, 2013 Vol 2 Issue 12 (Special Issue)
• Tumwebaze, P. (2016).Rwanda's tea export earnings more than double to $18.8m in first quarter of 2016, http://www.newtimes.co.rw/section/article/2016-04-27/199332
• Türkiye Siyah Çay Sektör Raporu, Avrupa İşletmeler Ağı-Karadeniz-Türkiye, http://www.igeme.org.tr/arastirmalar/ulke_sek/sek tor.cfm?sec=araÇaysiadRaporu 2009 Erişim tarihi:11.02.2017
• Uluslararası Ticaret Merkezi-ITC: (www.intracen.org) Erişim tarihi:11.02.2017
• Yu, C.Y. and Qi, C.J. (2015) Research on the Complementarity and Comparative Ad-vantages of Agricultural Product Trade between China and CEE Countries—Taking Poland, Ro-mania, Czech Republic, Lithuania and Bulgaria as Examples. Journal of Service Science and Management, 8, 201-208. https://doi.org/10.4236/jssm.2015.82022
• Yuliando H., Novita Erma K., Anggoro Cahyo S., Wahyu Supartono (2015). The Strengthening Factors of Tea Farmer Cooperative: Case of Indonesian Tea Industry, The 2014 International Conference on Agro-industry (ICoA): Competitive and sustainable Agroindustry for Human Welfare, Agriculture and Agricultural Science Procedia 3 (2015) 143 – 148 145.