Hz. Peygamber’in Ümmiliğine Farklı Bir Yaklaşım

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 9, 26 - 49, 01.07.2019

İhsan Arslan

https://doi.org/10.34086/rteusbe.534127

Öz

Bu
araştırmada Hz. Peygamber’in ümmîliği metodolojik bakış açısıyla işlenmiş,
referans kaynağı olarak Temel İslâm Bilimleri alanındaki eserler
kullanılmıştır. Yapılan incelemede Rasûlüllah’a nispet edilen ümmîlik
kavramının okuma-yazma bilmeme anlamında değil, bir yere mensubiyet şeklinde
kullanıldığı vurgulanmıştır. Kur’ân’da, Allah Rasûlü’nün okur-yazar özelliğine
değinilmediği, Ankabût sûresinin 48. ve Şûrâ sûresinin 52.  âyetlerinde ise, onun dinî konularda herhangi
bir eğitim süzgecinden geçmediği üzerinde durulmuştur. Bu sebeple Allah
Rasûlü’nün ümmî oluşu, onun Arap toplumuna veya Ümmü’l-Kurâ’ya mensubiyeti
şeklinde anlaşılması gerekmektedir. Aile bireylerinin, yakın arkadaşlarının
okuma-yazma bilmesi, ticarî faaliyetlerin merkezinde bulunması ve kaynaklara
yansıyan rivayetlerden hareketle onun okuma-yazma bildiği sonucuna
ulaşılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, okuma-yazma, ümmî, ortam

A Different Approach to the Prophet Muhammad’s Illiteracy

Öz

In this study the Prophet Muhammad’s illiteracy was
processed with a methodological point of view specific to historical studies
and works on Basic Islamic Sciences were used as a reference source. In the
study, it was emphasized that concept of illiteracy credited to the Messenger
of Allah is used for affiliation to somewhere rather than illiteracy. In the
Qur'an, the Messenger of Allah’s literacy is not mentioned, and it is also
emphasized that he does not receive any education in religious matters in the
52nd verse of Surah Al-'Ankabut and 48th verse of and ‎Surah Ash-Shuraa. For this reason, Prophet Muhammad’s illiteracy should
be understood as his affiliation to the Arab society or Umm al-Qura. It has
been concluded that he knew how to read and write because his family members
and close friends also knew, he was at the center of commercial activities and
what narrations told in the sources.

Anahtar Kelimeler

Prophet Muhammad, litera-cy, illiteracy, environment

Kaynakça

• Afzalur Rahman, Sîret Ansiklopedisi, çev. Komisyon. İstanbul: İnkılâb Yayınları, 1996.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî. İstan-bul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Câbirî, Muhammed Âbid, Kur’ân’a Giriş, çev. Muhammed Çoşkun. İstanbul: Mana Yayınları, 2013.
• Caetani, Leon, İslâm Tarihi, çev. Hüseyin Cahid Yalçın. İstanbul: Ta-nin Matbaası, 1924.
• Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, el-Beyân ve’Tebyîn.Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2014.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah Abdurrahman, Sünenü’d-Dârimî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Demil, Emine, ‘‘Ümmî Kavramı ve Hz. Muhammed’in (S.A.V) Ümmiliği’’. İlhiyat Araştırmaları Dergisi, sayı 7 (2017): 91-123.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as, Sünenü Ebî Dâvud. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Fîrûzabâdî, Mecdüddîn Muhammed b. Ya’kûb, el-Kâmûsu’l-Muhît. Bey-rut: Müessesetü’r-Risâle, 1987.
• Hafâcî, Ebu’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ömer, Şer-hu’ş-Şifâ. basım yeri ve tarihi yok.
• Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayımcılık, 1993.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer, Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
• İbn Hişâm, Abdülmelik, es-Sîratü’n-Nebeviyye. Kahire: Dâru İbn Kesîr, ts.
• İbn İshâk, Muhammed b. İshâk b. Yesâr, Kitâbü’l-Meğâzî. tah. Mu-hammed Hamidullah. Konya Hayra Hizmet Vakfı, 1981.
• İbn Kesîr, Ebu’l- Fidâ, el-Bidâye ve’n-Nihâye. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1994.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mmukerram, Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, 1990.
• İbn Nedîm, el-Fihrist. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
• İbn Sa’d, Muhammed, et-Tabakâtü’l-Kübrâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1990.
• Kâdî Iyâz, Ebu’l-Fazl Iyâz b. Musa b. Iyâz, eş-Şifâ bi Ta’rîfi Hukûki’l-Mustafâ. Beyrut: Dâru’l-Erkam, ts.
• Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdülkebir, et-Terâtîbü’l-İdâriyye. çev. Ahmet Özel. İstanbul: İz Yayınclık, 1990.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah, el-Câmî li Ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2010.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed, el-Câmî li Ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2010.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmud, Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne, Müesesetü’r-Risâle, Beyrut 2004.
• Mertoğlu, Mehmet Suat, ‘‘Ümmî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklo-pedisi. 42: 309-310. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Mevdûdî, Seyyid Ebu’l-Alâ, Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı, çev. Ahmed Asrar. İstanbul: Pınar Yayınları, 1992.
• Mevdûdî, Seyyid Ebu’l-Alâ, Tefhîmü’l-Kurân, çev. Komisyon. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
• Müslim, Ebu’l-Huseyin Müslim b. Haccâc, Sahîhu Müslim. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Önkal, Ahmet, ‘‘Hz. Peygamber’in Ümmîliği’’. Konya Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 2 (1986): 249-262. Râğıb el-İsfehânî, Müfredâtü Elfâzi’l-Kurân. Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 1992.
• Rızâ, Muhammed, Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 2003.
• Suyûtî, Celâlüddîn Ebu’l-Fazl Abdurrahman, Tedrîbü’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevevî. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1993.
• Şâhin, Abdu’s-Sabûr, ‘‘Hz. Muhammed Okumayı ve Yazmayı Biliyor muydu?’’. çev. Tayyar Altıkulaç. Diyanet İlmi Dergi 12, sayı 4 (1973): 195-200.
• Şen, Ziya, ‘‘Kur’ân’da Ümmî Kavramı ve Hz. Peygamber’in Ümmiliği’’. İslâmî İlimler Dergisi, sayı 2 (2006): 203-218.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2010.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1997.
• Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, İ 1979.
• Yılmaz, Muhammed, İbadete Karşı Toplumsal Tavırlar Ankebût Sûresi Örneği. İstanbul: Erkam Yayınları, 2016.
• Yüksel, Ahmet Turan, ‘‘Bir Tacir Olarak Hz. Peygamber’’. Diyanet İlmi Dergi, Peygamberimiz Hz. Muhammed-Özel Sayı- 2. baskı (2003): 137-148.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşâf. Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2009.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Muhammed b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşâf. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2009.