1950-2018 YILLARI ARASI MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİ SİYASAL EĞİLİM ANALİZİ: TRABZON İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 32, 29.06.2022

Zeynep Şahin

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1097214

Öz

Çalışmada, çok partili hayatın ilk seçiminden günümüze kadar gerçekleşen on dokuz milletvekili genel seçim sonuçlarının hem Trabzon ili hem de Türkiye genelinde benzerliklerinin, farklılıklarının araştırılmasına ve ilin ülke genelindeki siyasal eğilim içindeki yerinin ortaya çıkarılmasına odaklanılmıştır. Milletvekili genel seçimlerine katılan siyasi partiler ile bloklar arasında meydana gelen oy geçişlerinin sağ-sol siyasal eksen özelinde incelenmesi suretiyle siyasal eğilimindeki düzenlilik ve değişimlerin saptanan bulgular neticesinde sunulması, böylece seçim sonuçlarının Trabzon ilinde kendine özgü ne gibi bir sonuç ortaya çıkardığının incelenmesi amaçlanmıştır. İçerik analizi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, genel seçim sonuçları Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve Yüksek Seçim Kurumu’nun (YSK) yayımladığı istatistiki verilerden yararlanılmak suretiyle sunulmuştur.
Çalışmanın sonucunda çok partili dönemin ilk seçiminde Trabzon ilinde, ülke genelindeki siyasal eğilimin tersi istikametinde, merkez solun (CHP) desteklendiği, sonraki süreçte siyasal eğilimin merkez sağa kaydığı; fakat Türkiye geneline kıyasla merkez solun ciddi oy kayıpları yaşamadığı görülmüştür. Bu durumun 1980 sonrasında tersine döndüğü, siyasal eğilimin yönü “merkez sağ ve sağ” partiler lehine işlediği, merkez sol ve sol partilere olan desteğin ciddi oranda gerilediği tespit edilmiştir. 2000’li yıllarda ise ilde siyasal eğilimin ibresi, merkez sağa talip, Ak Parti’yi gösterdiği; ülke geneline paralel olarak Ak Parti’nin oylarında inişli çıkışlı bir dalgalanma gerçekleşse de desteklenmeye devam edildiğine rastlanılmıştır. Ayrıca ilde MHP’nin ülke geneline kıyasla kimi seçimlerde öne çıktığı görülmüştür. Etnik Kürt partilerine olan eğilimin ülke geneline oranla yok denecek kadar düşük bir düzeyde seyrettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çok Partili Dönem,, Siyasal Katılım, Siyasal Eğilim, Trabzon

Kaynakça

• Aykol, H. (2011). Bölüne bölüne iktidar olmak: Türkiye’de sağ örgütler, Ankara: Phoenix Yayınları.
• Bobbio, N. (2010). Bir politik ayrımın anlamı sağ ve sol (çev. Z. Yılmaz), Ankara: Dost Kitabevi.
• Çavdar, T. (1995). Türkiye’nin demokrasi tarihi (1839-1950), Ankara: İmge Kitabevi.
• Çitçi, O. (1989). Yerel yönetimlerde temsil (belediye örneği), Ankara: TODAİE Yayını.
• Çukurçayır, M. A. (2012). Siyasal katılma ve yerel demokrasi, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Dursun, D. (2008). Siyaset bilimi, İstanbul: Beta Yayınları.
• Erdoğan, M. (2011). Anayasa hukuku, Ankara: Orion Kitabevi.
• Heywood, A. (2010). Siyasi ideolojiler, (çev. A. K. Bayram), Ankara: Adres Yayınları.
• Huntington S. P. ve Domınguez J. I. (1979), Siyasal gelişme, (E. Özbudun, Çev.), Ankara: Siyasi İlimler Derneği Yayınları.
• Kalaycıoğlu, E. (1983). Karşılaştırmalı siyasal katılma, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını.
• Kapani, M. (2009). Politika bilimine giriş, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kışlalı, A. T. (2003). Siyasal sistemler siyasal çatışma ve uzlaşma, Ankara: İmge Kitabevi.
• Özdemir, E. (2020). Siyasetin sosyolojisi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Erişim adresi: İstanbul-siyaset-sosyolojisi.pdf (aytackadioglu.com).
• Powell, G. B. (1990). Çağdaş demokrasiler, Ankara: S Yayınları.
• Tatar, T. (1997). Siyaset Sosyolojisi, İstanbul: Turan Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri, İstanbul: Epilson Yayınevi.
• Teziç, E. (1998). Anayasa Hukuku, İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Tosun, T. ve Tepeciklioğlu, A. O. (2014). “Siyasal partiler, siyasal katılım ve propaganda”, H. Çetin (Ed.), Ankara: Orion Kitabevi. 471-505.
• TÜİK (2012). Milletvekili genel seçimleri 1923-2011, Erişim adresi: www.tuik.gov.tr.
• Yaraman, A. (1999). Türkiye’de kadınların siyasal temsili, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• YSK (2021). Milletvekili genel seçim arşivi, Erişim adresi: www.ysk.gov.tr.
• Yücekök, A. N. (1987). Siyasetin toplumsal tabanı (siyaset sosyolojisi), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Yükseler, Z. (2011). “1977-2007 döneminde milletvekili genel seçimi sonuçları ve siyasi eğilimdeki değişim”, Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/259068791.