SELİM İLERİ’NİN ESERLERİNDEN TÜRKÇE SÖZLÜK’E KATKILAR

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 185 - 216, 29.06.2022

Okan Celal Güngör

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1124257

Öz

Sözlükler, bir dilin bütün veya belli bir dönemde kullanılmış olan kelime ve deyimlerini alfabetik sıraya göre alarak tanımlayan, açıklayan, başka dillerdeki karşılıklarını veren eserlerdir. Sözlüklerin kökenbilimi, tarihsel, argo, uzmanlık alanı sözlükleri gibi çeşitleri vardır. Bu sözlük çeşitlerinden biri de sanatçı sözlükleridir. Sanatçı sözlükleri, bir sanatçının, yazar, şair ya da düşünürün yapıtlarında geçen ögeleri toplayan sözlükler olarak tanımlanmaktadır.Dillerin işlenip zenginleşmesinde bilim adamlarının, felsefecilerin katkıları olmakla birlikte en önemli katkıyı,hayal dünyaları son derece geniş ve zengin çağrışım gücüne sahip olan sanatçılar, özellikle de temel malzemesi dil olan edebiyatla ilgilenen şair ve yazarlar sunar. Bu nedenle usta şair ve yazarların eserlerinin söz varlığının yeni yetişen nesillerce öğrenilebilmesi, gelecek nesillere bu zenginliğin aktarılabilmesi son derece önemlidir. Bu amaçla, postmodernizm akımının önde gelen isimlerinden olan, Türkçeyi ustalıkla kullanan, Türkçenin zengin yapım eki sistemini işleterek anlatım gücünü geliştiren Selim İleri’nin bazı eserleri belgesel tarama yöntemiyle taranmış ve Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan basılı Türkçe Sözlük’te ve çevrimiçi sözlükte geçmeyen kelime ve kelime grupları Türkçe Sözlük’e katkı mahiyetinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Sözlük, Selim İleri, sanatçı sözlüğü

Kaynakça

• Aksan, D. (2009). Her Yönüyle Dil -Ana Çizgileriyle Dilbilim (I-II)-. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Aksan, D. (2015).Türkçenin Söz Varlığı. İstanbul: Bilgi.
• Baş, B. (2011). Söz Varlığı Çalışmalarında Kullanılacak Ölçütler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 29, 27-61.
• Çifçi, M. (1991). Bir Grup Yüksek Öğrenim Öğrencisi Üzerinde Kelime Serveti Araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demir, C. (2016). Türkçe Eğitim-Öğretim Programları ve Kişisel Söz Varlığı. Millî Eğitim, 210, 141-161.
• Deniz, K.ve Alkol N. (2016). Mesleki Dilin Söz Varlığı ve Terim. Millî Eğitim, 210, 201-214.
• Göçer, A. (2010). Türkçe Eğitiminde Öğrencilerin Söz Varlığını Geliştirme Etkinlikleri ve Sözlük Kullanımı. Turkish Studies, 5(1), 1007-1036.
• Güleryüz, H. (2003). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: PegemA.
• Gülsevin, G. (2013). Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Ve Önemi. Yeni Türkiye Türkçe Özel Sayısı, 55, 753-758.
• Hadot, Pierre (2011). Wittgenstein ve Dilin Sınırları. Murat Erşen (Çev.) Ankara: Doğu Batı.
• Heidegger, M. (1982). On The Way To Language Contains 1: A Dialogue On Language. (Çev.) Peter D. Hertz, Newyork: Harper ve Row Publishers.
• Karaağaç, G. (2017). Dil Tarih ve İnsan. İstanbul: Kesit.
• Keklik, S. (2015). Çocukta Dil Edinimi. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Özer, M. (2005). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Kelime Serveti Bakımından Değerlendirilmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Özdemir, E. (1983). Anadili Öğretimi. Türk Dili Dergisi (Dil Öğretimi Özel Sayısı. 47 (379- 380) 18-30.
• Porzıg, W. (1985). Dil Denen Mucize I. Vural Ülkü (Çev.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Şahin, H. (2006). Terimlerin Genel Dile Yansımasına Dair Bazı Gözlemler. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1(20), 123-129.
• Tosunoğlu, M. (2000). Kelime Servetinin Eğitim Öğretimdeki Yeri ve Önemi. Millî Eğitim Dergisi, 144(1), 71-73.
• Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara.
• Wıttgensteın, L. (2013). Tractatus Logico-Philosophicus. Oruç Aruoba (Çev.) İstanbul: Metis.
• Uysal, İ. Nebi (2016). Salâh Birsel’in Şıngır Mıngır Sözcükleri -Deyimler-.Millî Eğitim, 210, 563-575.
• Yaman, E. (2010). Türkçenin Güncel Söz Varlığı. Millî Eğitim, 210, 85-91.