YEZİD B. MUAVİYE DÖNEMİNDE KABE’NİN YAKILMASI MESELESİNE FARKLI BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 327 - 334, 29.12.2022

Çevirmen: Öznur Hocaoğlu

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1193544

Öz

Bu çalışma, Hamid Muhammed Arinan’ın Kuveyt’de Mektebetü İbn Teymiye tarafından 1983 yılında “İbahatü’l-Medine ve Hariku’l-Kabe fi Ahdi Yezid b. Muaveye Beyne’l-Masadiri’l-Kadimeti ve’l-Hadise” adı ile müstakil olarak basılan eserinin “Kabe’nin yakılması” ile ilgili bölümün tercümesidir. Makalede, konu ilk dönem ve çağdaş dönem kaynakları üzerinden, mukayeseli olarak incelenir. Bu metotla Yezid b. Muaviye döneminde Kabe’nin yakılması olayı bağlamında söz konusu yangının müsebbibi ortaya konmaya çalışılır. Öncelikle ilk kaynaklardan Taberi, Belazuri, Ezraki, İbnu’l-Esir ve Mesudi’nin eserlerinde geçen konuyla ilgili rivayetler değerlendirilir. BU klasik kaynaklara göre dokuz rivayetin altısında, yangının bir kaza sonucu Abdullah b. Zübeyr’in askerleri tarafından çıkarıldığı rivayetinin öne çıktığı görülür. Daha sonra yazar, çağdaş müelliflerin konuya yaklaşımlarından birkaç örnek verir ve bu örneklerde bulunan klasik kitaplarda geçenin aksine yangına Emevi ordusunun sebep olduğu iddiasını değerlendirerek yazarları tenkit eder. Sonuç olarak müellif, rivayetlerden yola çıkarak Kabe yangınına Abdullah b. Zübeyr’in taraftarlarından birinin sebep olduğu neticesine ulaşır. Bu çalışmada bahsi geçen bölümün tercümesi yapılmış ve sonuna yazarın değinmediği kaynaklardan faydalanılarak ayrıca bir değerlendirme eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Kabe, Abdulah b. Zübeyr, Yezid b. Muviye, Yangın., İslam Tarihi, Kabe, Abdulah b. Zübeyr, Yezid b. Muviye, Yangın.

Kaynakça

• Aliyyani, Ali Nafi’. (1991). Akıdetü’l-imami İbn Kuteybe. Taif: Mektebetü’s-sıddık.
• Belazuri, Ahmed b. Yahya. (1996). Ensabu’l-eşraf. Beyrut: Daru’l-fikr.
• Belazuri, Ahmet b. Yahya. (1988). Futuhü’l-büldan. Beyrut: Mektebetü’l-hilal.
• Ezraki, Muhammed b. Abdullah. (2003), Ahbaru Mekke veme cee fihe mineâsar. ys., Mektebetü’l-esedi.
• Hasan, Hasan İbrahim. (1964). Tarihu’l-ilsmi’s-siyasi ve’sikafeti ve’l-içtimai, Mısır: Mektebetü’n-nehda.
• İbn Abdirabbih, Ebu Ömer, (1404). Ikdü’l-ferid, Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• İbn Kuteybe, Ebu Muhammed. (1997). el-İmame ve’s-siyase. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• İbnu’l Esir, Ebu’l-Hasan. (1997), el-Kamil fi’t-Tarih. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-Arabi.
• İbnü’l-Cevzi, Ebu’l-Ferec. (1992). El-Müntezam. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• İlhan, Avni. (2000). El-imame ve’s-siyase. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. (C. 22. ss. 200-2001)
• Macid, Abdulmünim (1969). Et-Tarihu’s-siyasi li’d-devleti’l-Arabiyye Asru’l-hulafai’l-emeviyye. Mısır: Mektebetü’l-encelu’l-Mısriyye.
• Mesudi, Ebu’l-Hasan. (1409), Murucü’z-zeheb ve meadinu’l-cevahir. Kum: Daru’l-hire.
• Onat, Hasan. (1998). Huseyn b. Nümeyr. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. (C. 18. ss. 413-414)
• Salim, Seyyid Abdulaziz. (1974). Tarihu’d-devleti’l-Arabiyye. Mısır: Müessesetü’l-camiati’l-iskenderiyye.
• Sallabi, Ali Muhammed. (2006). Hilafetü emiri’l-müminin Abdullah b. Zübeyr, Kahire: Müessestü ikra.
• Sıbt İbnü’l-Cevzi, (2013). Miratü’z-zaman fi tarihi’l-a’yan. Dımeşk: Daru’r-risale.
• Taberi, Ebu Ca’fer. (1387), Tarih. Beyrut: Daru’t-türas.
• Ünal, Saadettin, (2001). Kabe. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. (C. 24. ss. 14-21)
• Yazıcı, Hüseyin. (1999). İbn Kuteybe. İstanbul: Türkiye Diyanet vakfı Yayınları. (C. 20. ss. 145-149)
• Yıldız, Hakkı Dursun. (1988), Abdullah b. Zübeyr b. Avvam. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. (C. 1, ss. 145-146)