Okul Yöneticilerinin Özyeterlikleri ile Politik Becerileri Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 125 - 143, 24.06.2023

Fatma Bayraktar

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1271856

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Denizli Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerindeki okullarda yönetici olarak görev yapanların özyeterlikleri ile politik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra katılımcı okul yöneticilerinin özyeterlik ve politik beceri algılarının bazı değişkenlere (okul türü, cinsiyet, görev yapılan ilçe, mesleki kıdem, çalışılan okuldaki kıdem, lisansüstü eğitim durumu) göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği belirlenmiştir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama modellerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Bu araştırmaya Denizli İlinin Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerinde görev yapan 612 sayıdaki okul yöneticisinden 236 okul yöneticisi dahil edilmiştir. Araştırma verileri kişisel bilgi formu, yönetici özyeterlik ölçeği ve politik beceri ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin özyeterlik düzeyleri yüksek bulunmuştur. Okul yöneticilerinin özyeterlik algıları çalışılan okul türüne göre farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre ilkokullarda görev yapan okul yöneticilerinin, liselerde görev yapan okul yöneticilerine oranla algı düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Okul yöneticilerinin özyeterlik düzeylerine ilişkin algılarında cinsiyet, görev yapılan ilçe, mesleki kıdem çalışılan okuldaki kıdem, lisansüstü eğitim alma durumu gibi değişkenlere göre anlamlı farklılık bulunmamıştır. Okul yöneticilerinin politik beceri düzeyleri yüksek bulunmuştur. Katılımcıların ilişki ağı kurma becerilerini, kişilerarası etkiye ve sosyal zekaya yönelik becerilerini yüksek olarak niteledikleri, samimi görünme becerisini ise çok yüksek olarak niteledikleri görülmüştür. Okul yöneticilerinin özyeterlik düzeyi algıları ile politik beceri düzeyi algıları arasında pozitif yönde zayıf bir korelasyon ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul yöneticilerinin politik becerileri algıları, özyeterlik algılarını yordadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özyeterlik, Politik Beceri, Okul Yöneticileri, İlişki Ağı Kurma, Kişilerarası Etki, Sosyal Zekâ, Samimi Görünme

Kaynakça

• Abbas, H. W., Shafique, M., Qadeer, F., Moin ud Din, N., Ahmad, R., Saleem, S. (2015). Impact of perceptions of organizational politics on employees’ job outcomes: The moderating role of self-efficacy and personal political skills. Science International, 27(3), 210-33.
• Acar, T. (2007). Öz-yeterlilik (Self-Efficacy) kavramı üzerine. https://docplayer.biz.tr/2094979-Ozyeterllk-self-effcacy-kavrami-uzerne-tulin-acar.html
• Akçakanat, T. Uzunbacak, H. H. (2017). Proaktif kişiliğin politik beceri üzerindeki etkisi. Business Management Studies An International Journal, 5(3), 786-807.
• Aksoy, V. Diken, İ. H. (2009). Rehber öğretmen özel eğitim öz yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(01), 29-42.
• Arıkan, P. A. (2019). Okul yöneticilerinin özyeterlik inançları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. YÖK tez merkezinden edinilmiştir (599651).
• Aydemir, S. (2019). Ortaöğretim öğretmenlerinin özyeterlik inançları ve profesyonellikleri arasındaki ilişki (yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (601330).
• Atay, S. (2010). Geliştirilebilir yönetim becerisi: Teorik ve ampirik yönleriyle politik yeti. Amme İdaresi Dergisi, 43(2), 65-80.
• Baltacı, A. (2017). Okul müdürlerinin iş doyumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 49-76.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
• Bandura, A. (1998). Self-efficacy. In V. S. Ramachandran (Ed.), Encyclopedia of human behavior, içinde (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman.
• Bayraktar, F. (2020). Okul yöneticilerinin özyeterlikleri ile politik becerileri arasındaki ilişki (yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (630207).
• Biçer, Y. G. (2019). Okul yöneticilerinin epistemolojik inançları ile politik becerileri arasındaki ilişki (yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (580242).
• Bozbayındır, F. ve Alev, S. (2019). An analysis of the relationship between the general self-efficacy perceptions of teachers and their political skill levels. International Journal of Progressive Education,15(2), 65-77.
• Chopin, S. M., Danish, S. J., Seers, A., Hook, J. N. (2012). Effects of mentoring on the development of leadership self‐efficacy and political skill. Journal of Leadership Studies, 6(3), 17-32. DOI:10.1002/jls.21253
• Cingöz, A. (2013). Politik yetenekler ve öz-yönlendirmenin (kendini kurgulamanın) algılanan kariyer başarısı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(26), 153-179.
• Çolak, G. (2019). Öğretmenlerin özyeterlik algıları ile iş stresleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (566062).
• Doğu, Y. (2016). Okul yöneticilerinin öğretmenlik öz yeterliklerinin kendi algılarına göre incelenmesi (yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (469647).
• Ferris, G. R., Treadway, D. C., Kolodinsky, R. W., Hochwarter, W. A., Kacmar, C. J. ve Douglas, C. (2005). Development and validation of the political skill ınventory. Journal of Management, 31(1), 126-152.
• Ferris, G. R., Treadway, D. C., Perrewé, P. L., Brouer, R. L., Douglas, C., Lux, S. (2007). Political skill in organizations. Journal of Management, 33(3), 290–320.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Soran, H. (2006). Biyoloji eğitimi öğretmen adaylarının öğretiminde öz-yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 57-73.
• Gülpınar, A. (2018). Okul yöneticilerinin özyeterliliklerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (519903).
• İnandı, Y., Tunç, B. ve Gündüz, B. (2013). Okul yöneticilerinin özyeterlik algıları ile çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(2), 275-294.
• Jawahar, I. M., Meurs, J. A., Ferris, G. R., Hochwarter, W. A. (2008). Self-efficacy and political skill as comparative predictors of task and contextual performance: A two-study constructive replication. Human Performance, 21(2), 138-157.
• Kaykı, B. K. (2019). İlkokul öğretmenlerinin yöneticiden çekinme ve özyeterlik düzeyleri (yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (608464).
• Klassen, R. M. ve Chiu, M. M. (2010). Effects on teachers' self-efficacy and job satisfaction: Teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of educational Psychology, 102(3), 741.
• Konay, D. (2019). Ortaöğretim öğretmenlerinin politik beceri ve dalkavukluk hakkındaki görüşleri (yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (591800).
• Köybaşı, F. (2016). Okul yöneticilerinin girişimcilik, öz-yeterlik ve örgütsel bağlılık algılarının analizi (Sivas ili örneği) (yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (436950).
• Luszczynska, A., Scholz, U., Schwarzer, R. (2005). The general self-efficacy scale: multicultural validation studies. The Journal of Psychology, 139(5), 439-457.
• Lynch, R. ve Dembo, M. (2004). The relationship between self-regulation and online learning in a blended learning context. International Review of Research in Open and Distance Learning, 5(2), 1–16.
• Mintzberg, H. (1983). The case for corporate social responsibility. The Journal of Business Strategy, 4(2), 1-3.
• Nair, A. (2018). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Politik Becerileri Arasındaki İlişki (Tekirdağ örneği) (yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (529482).
• Özdemir, M. ve Gören, S. Ç. (2015). Politik beceri envanterinin eğitim örgütlerinde geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(4), 521-536.
• Pajares, F. (2003). Self-efficacy beliefs, motivation, and achievement in writing: A review of the literature. Reading &Writing Quarterly, 19(2), 139-158.
• Robbins, S. B., Lauver, K., Le, H., Davis, D., Langley, R., Carlstrom, A. (2004). Do psychosocial and study skill factors predict college outcomes? A metaanalysis. Psychological Bulletin,130(2), 261-288.
• Scherbaum, C. A., Cohen-Charash, Y., Kern, M. J. (2006). Measuring general selfefficacy: A comparison of three measures using item response theory. Educational and Psychological Measurement, 66(6), 1047-1063. doi: 1047- 1063. 10.1177/0013164406288171
• Schunk, D. H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26(3-4), 207-231.
• Skaalvik, E. M. & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education, 26(4), 1059-1069.
• Sümer, V. (2020). Öğretmenlerin duygusal zekâ ve öz yeterlik düzeylerinin politik becerilerine etkisi: Mardin ili örneği (yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (616371).
• Şekerci, M. ve Alpay, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetim becerileri ile grup etkililiği arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(57), 133-160.
• Şenel, E. ve Buluş, M. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinde tükenmişlik döngüsü ve tükenmişlik döngüsünde öz yeterliğin aracılık rolü. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 1-23.
• Tabancalı, E. ve Çelik, K. (2013). Öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ile öğretmen öz-yeterlilikleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1167-1184.
• Tschannen‐Moran, M. ve Gareis, C. R. (2004). Principals' sense of efficacy: Assessing a promising construct. Journal of Educational Administration, 42(5), 573-585.
• Yaz, A. H. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin özyeterlik algıları ile öğretmen liderliği davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (yüksek lisans tez). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (534044).
• Yıldıztaşı, M. B. (2017). Politik beceri ile örgütsel tükenmişlik ilişkisinin ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi (Yalova İli örneği) (yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (454918).
• Yılmaz, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin mesleki kıdemlerinin, mesleki doyumlarının, öz yeterlik inançlarının ve bireysel yenilikçiliklerinin kendini gerçekleştirme düzeylerine etkisi (yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (581925).
• Yılmaz, K. ve Bökeoğlu Çokluk, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.