THE IMPORTANCE AND EFFECT OF MADRASATÜ’N NÜVVAB IN BULGARIA

Yıl 2018, Sayı: 2, 80 - 98, 29.10.2018

Ali Mehmedov

Öz

The Nüvvab school in
Shumen has an important place in the educational
history of Bulgarian Muslims. This deals with the influence of theMedresetü’n-Nüvvab on Bulgaria, Turkey and the
Balkans. Medresetü’n-Nüvvab was
a school that raises deputy-muftis and regents. This
school, which was the highest educational institution of Bulgarian Muslims
during the period of the Kingdom, arose because of necessity. When Bulgaria declared its independence in 1908; the Muslim-Turkish population in Bulgaria needed too many scholars and clerics in order to meet
their scientific, religious and cultural needs.There was a requirement
for scientific and religious foundations in effort to raise necessary staffs
that people needed. To be able to meet these requirements, a
school, which is called Nüvvab, was opened in 1922 at the centre of Deliorman
in the city of Shumen. Although the program of
the Medresetü-Nüvvab included topics such as Turkish History and Turkish
Literature History, there were also those who wrongly described the Nüvvab
School as just a religious school.This school also taught Arabic, Turkish,
science and religious education. The Nuvvab school had played an important and
positive role in Bulgarian Muslims’ educational life and for years had met the
scientific and religious needs of Muslims. It is also of great importance in
the activities of Nüvvab graduates who migrated to Turkey.

Anahtar Kelimeler

Islam, Education-Teaching, Madrasa, Nüvvab

Bulgarıstan’daki Medresetü’n-Nüvvab’ın Önemi ve Etkisi

Öz

Osmanlı hâkimiyetinden
sonra Bulgaristan’da kalan Müslüman nüfus için Osmanlı sonrası dönemde yeni bir
medrese olarak Medresetu’n-Nüvvab kurulmuştur. Bulgaristan Müslümanlarının
eğitim tarihi içinde, Osmanlı kalıntısı olan Şumnu’daki Nüvvab okulu önemli bir
yer tutmaktadır. Bu makalede Medresetü’n-Nüvvab’ın Bulgaristan, Türkiye ve
Balkanlardaki etkileri üzerinde durulmaktadır. Nüvvab Okulu müftü vekilleri,
naibler yetiştiren bir eğitim müessesi anlamına gelir. Krallık döneminde
Bulgaristan Müslümanlarının en yüksek eğitim öğretim kurumu olan bu okul bir
ihtiyaçtan doğmuştur. 1908 yılında Bulgaristan bağımsızlığını ilân edince,
Bulgaristan’daki Müslüman halkının ilmî, dinî ve kültürel ihtiyaçlarını
karşılamak için birçok ilim ve din adamına ihtiyaç bulunmaktaydı. Halkın
ihtiyacı olan gerekli kadroları yetiştirmek için bir eğitim kuruluşuna ihtiyaç
duyuldu. İşte bu ihtiyaçları karşılamak üzere, 1922 yılında Deliorman
Bölgesi’nin merkezi sayılan Şumnu şehrinde “Nüvvab” adında bir okul açıldı.
Aslında Medresetü’n-Nüvvab’ın programı geniş konuları kapsayıcı olarak
hazırlanmış, Türk Tarihi ve Türk Edebiyatı Tarihi gibi konuları da ihtiva etmiş
olmasına rağmen, Nüvvab Okulu’nu sadece din okulu diye yanlış tanımlayanlar da
olmuştur. Bu medresede Arapça, Türkçe, Fen dersleri ve dinî eğitim yapılıyordu.
Çok fonksiyonlu olan Nüvvab Okulu, Bulgaristan Müslümanlarının eğitim hayatında
oldukça önemli ve müspet bir rol oynamış, yıllarca ilmî-dinî ihtiyaçlarını
karşılamıştır. Ayrıca Türkiye’ye göç eden Nüvvab mezunlarının faaliyetleri de
büyük bir ehemmiyet taşımaktadır. Medresetü’n- Nüvvab’ın dini eğitim hizmetlere
katkısı sadece Bulgaristan ve Türkiye ile sınırlı kalmayıp, aynı zamanda Ezher
Üniversitesine benzetilerek Balkanlar’da yaşayan Müslümanlar için de büyük önem
arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslam, Eğitim-Öğretim, Medrese, Nüvvab

Kaynakça

• Ahmed, S. Vedat. Bulgaristan’da Müslüman-Türk Varlığının Korunmasındaki en Önemli Etken Olan İslâmî Eğitimin Geçmişi ve Bugünü, Uluslararası Türk Dünyasının İslamiyete Katkıları Sempozyumu, 31 Mayıs-1 Haziran 2007, Isparta. Aruçi, Muhammed. Şiirlerim-Kemal Efendi Aruçi. Üsküp: Logos-A, 1999. Aydoğan, Halil. “Medresetün Nüvvab”. Ümit 10 (1996). Bektaşoğlu, Mustafa. Düzceli Âlim Yusuf Ziyaeddin Ersal Hayatı ve Eserleri, Ankara: İmaj A.Ş., 2005. Cambazov, İsmail. Bulgaristan Tarihinde Başmüftüler. Ümit 2 (1995). Davudoğlu, Ahmed. Ölüm Daha Güzeldi. İstanbul: Kitsan. 1979. Engin, Nihat. “Davudoğlu, Ahmet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 9: 52-53, İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Ertürk, Haşim - Eminoğlu, Rasim. Bulgaristan’da Türk-İslam Eğitim ve Kültür Müesseseleri ve Medresetü’n-Nüvvab. İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı, 1993. Hatiboğlu, İbrahim. “Bulgaristan’da Çok Kültürlü Ortama Geçişte İslâmî İlimlerin İnşâi Yorumu: Yusuf Ziyaeddin Ezheri Modeli”, Diyanet İlmi Dergi 40, (2004). Hatiboğlu, İbrahim. Bulgaristan Müslümanlarında Dini Islâhat Düşüncesi, Bursa: Emin Yayınları. 2007. İzzet, Bahri. “Bulgaristan’da Dini Eğitim Sistemi III”, Kalem. 3, 12. Sofya: Fahri Beytullov. 2001. Keskioğlu, Osman. Bulgaristan’da Türkler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. 1985. Kılıç, Osman. Kader Kurbanı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 1989. Medeniyet, Müstakilü’l-efkâr müslüman gazetesidir. Sofya, 1936. Öztürk, Ali. Bulgaristan’dan Türkiye’ye Rumeli’den Bursa’ya Hayatım ve Hatıratım. Bursa: Düşünce Kitabevi, 2004. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk ve Türk-Bulgar İlişkileri (1913-1938). Ankara, Belge 46, 2002. Topaloğlu, Aydın. “Nüvvab Okulu’nun Mensuplarından Ahmet Hasan Davudoğlu’nun Bulgaristan’daki İslâm Kültürüne Katkıları”. Ed. Ali Çaksu. Balkanlar’da İslâm Medeniyeti Milletlerarası Sempozyumu Tebliğleri. Sofya, 2000. Yaşaroğlu, Kamil. “Keskioğlu, Osman”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25: 309-310, Ankara: TDV Yayınları, 2002.