Rodney Stark’ın Sekülerleşme Teorisi

Yıl 2021, Sayı: 7, 179 - 195, 30.04.2021

Lütfü Ülver

Öz

Bu makalede Rodney Stark’ın sekülerleşme teorisine yönelik eleştirilerini değerlendirdik ve teorinin bilimsel temellere dayanmadığını, aksine dinin geleceğiyle ilgili kehanetlerden oluştuğunu ileri sürdük. Dinin gerilediği iddiasının ortaçağ dindarlığı hakkındaki yanlış algılardan kaynaklandığını, tarihçilerin verilerine referansla ortaya koyduk. Sekülerleşme teorisyenlerinin dine önyargılarla baktıklarını ve bu önyargılar nedeniyle de dinin dinamik karakterini gözden kaçırdıklarını ortaya koymayı amaçladık. Ayrıca Stark’ın, “sekülerleşmenin dinsel canlanma ve yeni dinlerin ortaya çıkmasını teşvik eden ve kendini sınırlayan bir süreç olduğu” argümanını analiz ettik. Makalemizde, Stark’ın sekülerleşme konusundaki metinlerini, anlayıcı yaklaşımın metin okuma tekniklerinden “hermeneutik” yardımıyla değerlendirmeye çalıştık. 

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Sekülerleşme, Yeni Dini Hareketler, sektler, Kültler

The Secularization Theory of Rodney Stark

Öz

In this article, we evaluated Rodney Stark’s criticisms of secularization theory and argued that the theory is not based on scientific foundations, on the contrary consists of prophecies about the future of religion. We presented the claim that decline of religion is originated from the misperceptions about medieval religiosity, with reference to the data of historians. We tried to demonstrate that secularization theorists view religion with prejudices and because of these prejudices, they overlook the dynamic character of religion. Also, we analyzed starks’s argument that “secularization is a self-limiting process that encourages the religious revival and emergence of new religions”.In our article, we tried to evaluate Stark’s texts on secularization with the help of “hermeneutics” which is one of the text-reading techniques of the interpretive approach.

Anahtar Kelimeler

Religion, Sociology, Secularization, New Religious Movements, Sects, Cults

Kaynakça

• Berger, Peter L. “Günümüz Din Sosyolojisi Üzerine Düşünceler”, çev: İhsan Çapçıoğlu, Dini Araştırmalar, Cilt: 5, Sayı: 13, 2002.
• Berger, Peter L. “Between Relativism and Fundamentalism”, The American Interest, September/October, 2006.
• Berger, Peter L. “Pluralim, Protestantization and The Voluntary Principle”, Democracy and The New Religious Pluralism, Ed. Thomas F. Banchoff, Oxford University Press, Oxford, 2007.
• Davie, Grace. Modern Avrupa’da Din, çev. Akif Demirci, Küre Yayıncılık, İstanbul 2005.
• Ertit, Volkan. Sekülerleşme Teorisi, Liberte Yayınları, İstanbul, 2020.
• Finke, Roger – Stark, Rodney. “Religious Economies and Sacred Canopies: Religious Mobilization in American Cities, 1906”, American Sociological Review, Vol. 53, No. 1 (Feb., 1988)
• Finke, Roger - Stark Rodney. The Churching of America: 1776-2005: Winners and Loosers In Our Religious Economy, Rutgers University Press, New Brunswick, 2005.
• Özay, Mehmet. Sekülerleşme ve Din, İz Yayıncılık, İstanbul, 2007
• Kirman, Mehmet Ali. Din ve Sekülerleşme, Kararahan Yayınları, Adana, 2005.
• Stark, Rodney - William Sims Bainbridge, Daniel P. Doyle, “Cults of America: A Reconnaissance in Space and Time”, Sociological Analysis, Vol. 40, No: 4,1979.
• Stark, Rodney – Bainbridge, William S. “Secularization and Cult Formation in the Jazz Age”, Journal for the Scientific Study of Religion, Cilt: 20, Sayı: 4, 1981.
• Stark, Rodney. “Must All Religions Be Supernatural?”, The Social Impact of New Religious Movements, Ed. Bryan Wilson, Rose of Sharon Press, New York, 1981.
• Stark, Rodney. “Europes Receptivity to Cults And Sects Movements”, Ed. Rodney Stark, Religious Movements: Genesis, Exodus, and Numbers, New York,1984.
• Stark, Rodney - Bainbridge, William S. The Future of Religion: Secularization, Revival, and Cult Formation, University of California Press, 1985.
• Stark, Rodney – Bainbridge, William S. A Theory of Religion, Rutgers University Press, New York, 1987.
• Stark, Rodney. “Toprağın Bol Olsun Sekülerleşme”, Sekülarizm Sorgulanıyor: 21. Yüzyılda Dinin Geleceği, Haz. Ali Köse, Ufuk Kitapları, İstanbul, 2002.
• Stark, Rodney. The Rise of Mormonism, Ed. Reid L. Neilson, Columbia Uni. Press, New York, 2005.
• Stark, Rodney. Tek Gerçek Tanrı: Tektanrıcılığın Tarihsel Sonuçları, çev. Çiğdem Özüer, Literatür Yayıncılık, İstanbul 2005.
• Stark, Rodney. The Triumph of Faith: Why the World Is More Religious Than Ever, Wilmington, 2015.
• Swatos, William H. - Christiano, K. J. “Sekülerleşme Teorisi: Bir Kavramın Serüveni”, Sekülerizm Sorgulanıyor: 21. Yüzyılda Dinin Geleceği, haz. Ali Köse, Ufuk Kitapları, İstanbul 2002.
• Truzzi, Marcello. “The Occult Revival as Popular Culture: Some Random Observations on the Old and the Nouveau Witch”, The Sociological Quarterly, Vol. 13, No. 1, Winter, 1972.
• Wallis, Roy. “Figuring out Cult Receptivity”, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 25, No. 4 Dec., 1986.
• Wilson, Bryan. “The debate over Secularization: Religion, Society and Faith", Encounter 45 (4), 1975.