Türkiye’nin Erken Modernleşme Döneminde Çevrilmiş Batı

Yıl 2014, Sayı: 1, 60 - 69, 21.10.2014

Ayza Vardar

https://doi.org/10.29000/rumelide.133738

Öz

Translation has played a significant part in the early modernization phase of the Turkish Republic. Detachment from the imperial heritage of the Ottoman state was associated with impersonating the cultural and political aspects of the Western civilization, and “modernization” was perceived mostly as “Westernization”. As a result, modernization in Turkey was mostly led by literature, law, architecture and fashion trends “translated” from the West. This paper will look into the reforms and changes in literature, law, architecture and attire especially during the early years of the Turkish modernization –or Westernization– movement, construe these as acts of translation, and will investigate the nature and consequences of this translation. Cited scholars will include Feroz Ahmad and Geoffrey Lewis for the history of the Turkish revolution, Şehnaz Tahir Gürçağlar and Ayşe Banu Karadağ for the history of translation, and Walter Andrews, Victoria Holbrook and Ahmet Hamdi Tanpınar for the history of Turkish literature. The urban planning ventures of the Republican era will be studied in reference to Esra Akcan’s Modernity in Translation.

Anahtar Kelimeler

Turkish Republic, modernization, westernization, reforms, translation

Translated West In The Early Modernization Phase Of Turkey

Öz

Çeviri, Türkiye’nin modernleşme sürecinin başlangıç aşamalarında önemli bir rol oynamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’ndan kopuşun, Batı Medeniyetlerine kültürel ve politik anlamda benzeme ile gerçekleşeceği düşünülmüş ve böylelikle “Modernleşme” daha çok “Batılılaşma” olarak algılanmıştır. Bu vesile ile Batı’dan çevrilmiş edebiyat, hukuk, mimari, giyim-kuşam alışkanlıkları buradaki modernleşme serüvenine yön vermiştir. Bu bildiri, Türkiye’nin Modernleşme ya da Batılılaşma hareketinin özellikle başlangıç yıllarında edebiyat, hukuk, mimari ve giyim-kuşam alışkanlıkları alanlarında yapılmış devrimleri ve yenilikleri inceleyecek, bunları bir çeviri edimi olarak düşünmeye çalışarak bu çevirinin türünü ve sonuçlarını araştıracaktır. Bildiride Türkiye Devrim Tarihi alanında Feroz Ahmad, Geoffrey Lewis; Çeviri Tarihi konusunda Şehnaz Tahir Gürçağlar ve Ayşe Banu Karadağ; Türk Edebiyat Tarihi konusunda Walter Andews, Victoria Holbrook, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi araştırmacılardan yararlanacaktır. Cumhuriyet Dönemi şehir- bölge planlama hareketlerini aktarmak için Esra Akcan’ın “Çeviride Modern Olan” adlı çalışmasından alıntılar yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Cumhuriyeti, modernleşme, batılılaşma, reformlar, çeviri

Kaynakça

• Atay, F.R. (1968). Çankaya. Istanbul: Doğan Kardeş Basımevi.
• Doğan, D. (1997). Cumhuriyet Baloları. Toplumsal Tarih, C. 7, S. 37, Ocak 1997, 44-48.
• Ahmad, F. (1993). The Making of Modern Turkey. London: Routledge.
• Ahmad, F. (2003). Turkey The Quest for Identity. Oxford: Oneworld Publications.
• Adıvar, H.E. (1944). Edebiyatta Tercümenin Rolü. Istanbul: Kenan Matbaası.
• Akcan, E. (2009). Çeviride Modern Olan. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bassnett, S., Trivedi, H. (1999). Post-Colonial Translation, Theory and Practice. New York: Routledge.
• Berkes, N. (1968). The Development of Secularism in Turkey. London: Hurst & Company.
• Tahir-Gürçağlar, Ş. (2005). Kapılar: Çeviri Tarihine Yaklaşımlar. Istanbul: Skala Yayıncılık. Tahir-Gürçağlar, Ş. (2008). The Politics and Poetics of Translation in Turkey (1923-1960) (Yayımlanmış Doktora Tezi), New York: Rodopi.
• Karadağ, A.B. (2009). Çevirinin Tanıklığında Medeniyetin Dönüşümü. (Yayımlanmış Doktora Tezi) İstanbul: Diye Yayıncılık.
• Karaosmanoğlu, Y.K. (1999). Ankara. Istanbul: İletişim Yayınları.
• Lewis, G.L. (1999). The Turkish Language Reform A Catastrophic Success. Oxford: Oxford University Press.
• Pamuk, O. (2010). Istanbul, Manzaradan Parçalar. Istanbul: İletişim Yayınları.
• Tanpınar, A.H. (2006). Istanbul: Yapı Kredi Yayınları.