Kadın Jeokritiğinin Erkek Otokritiği Üzerine Etkisi: Assia Djebar Medine’den Uzaklarda - Nedim Gürsel Allah’ın Kızları

Yıl 2016, Sayı: 4, 70 - 77, 21.04.2016

Cansu Gümüştaş Şen

https://doi.org/10.29000/rumelide.336461

Öz

Zaman
ve mekân sorunsalı uzun seneler boyunca tek odaklı olarak irdelenirken, 20.
yy’da yaşanan sosyo-ekonomik ve politik gelişmelerin etkisiyle yeni bir boyut
kazanmıştır. Söz konusu olan, bu yeni çok disiplinli anlamlandırmayı bir nebze aydınlatabilmek
için, bu çalışmada her ikisi de Frankofon ve Akdenizli yazar olan Assia
Djebar’ın “Medine’den Uzaklarda” ve Nedim Gürsel’in “Allah’ın Kızları” adlı
yapıtına yer verildi. Nedim Gürsel, eserinde Cahiliye ve İslamiyet’in doğduğu
dönemi yeniden canlandırırken,  Assia
Djebar, Hz. Muhammed’in ölümü ile başlayan dört halife dönemini yeniden
kurgular. Ve eserlerinde, her ikisi de birbirini bütünleyen zaman dilimlerinde,
aynı topraklara, İslam coğrafyasına (Mekke ve Medine’ye) zihinsel yolculuk
yaparlar. Burada, daha önceden var olan ve her daim var olacak unsurlara, kimi
yerlerde örtüşen kimi yerlerde ayrışan kadın ve erkek bakış açısı
getirmişlerdir. Birçok kere anlamlandırılmış bu zaman ve mekânlara,
özyaşamöykülerinden yola çıkarak Frankofon, Akdenizli, çift kültürlü,
sömürgeciliği yaşamış yazarlar olarak yeni anlamlar yüklemişlerdir. Tabi bu
yaratma süreci, sosyo-kültürel alanda genel olarak kabul görmüş İslam
paradigmasından bağımsız olarak düşünülmemelidir. Bu yerleşik paradigma ile
yeni paradigmalar arasındaki gelgitler ise; bize metinlerarasılık
(intertekstüalite) kavramını çağrıştırmaktadır. Daha önce kaleme alınmış olan,
İslam coğrafyasına eleştirel yaklaşım (jeokritik) getiren  “Medine’den Uzaklarda” eseri, daha sonra
kaleme alınan Nedim Gürsel’in “Allah’ın Kızları” adlı yazınını, konu ve stil
bakımından derinden etkilemiş fakat onun yazınında ve hayal gücünde jeokritik
özeleştiriye (otokritik) dönüşmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Assia Djebar “Medine’den Uzaklarda”, Nedim Gürsel “Allah’ın Kızları”, zaman ve mekân sorunsalı, jeoktritik

The Impact Of Female Geocriticism On Male Autocriticism: Assia Djebar’s Far From Mediyna - Nedim Gürsel’s The Daughters Of Allah

Öz

While the
problematics of time and space has been revised through a biased perspective
for many years, it has gained a new dimension under the influence of
socio-economic and political developments in the 20^th century. In
the present study, two novels Far From
Medina and The Daughters of Allah
by two Mediterranean, Francophone writers, Assia Djebar and Nedim Gürsel
respectively, have been studied in order to shed light on to this new and
multidisciplinary interpretation. As Nedim Gürsel depicts the Djahilia period
and the advent of Islam in his work, Assia Djebar fictionalizes the period of
four caliphs after the death of Muhammad. In the novels, both plunge into an
intellectual journey to the same land, the Islam geography (Mecca and Medina)
in close and complementary time periods. There, they bring about intermittently
convergent and sometimes divergent male and female perspectives on the
pre-existing and eternal social elements. Based on their own autobiographies,
these two Francophone, Mediterranean, and bicultural authors that have
experienced colonialism have inflicted new essence to these perpetual and
almost dimensionless time periods and localities. Obviously, this process of
creation should not be considered independent of the Islamic paradigm generally
accepted in the socio-cultural field. The fluctuations between the well-settled
paradigm and the new ones evoke the concept of intertextuality. As an earlier
work, Far From Medina criticizing
Islamic geography (geocriticism) has deeply influenced Nedim Gürsel’s novel The Daughters of Allah in terms of
subject and style, and additionally it has been transformed into geocritic
autocriticism within the latter’s literature and imagination. 

Anahtar Kelimeler

Assia Djebar Far From Medina, Nedim Gürsel The Daugthers of Allah, the problem of space and time, geocriticism

Kaynakça

• Djebar, A. (1991). Loin de Médine. Editions Albin Michel S.A.
• Gümüştaş Şen, C. (Mayıs 2014). La problématique de l’espace et du temps dans l’œuvre d’Assia Djebar et Nedim Gürsel (Assia Djebar ve Nedim Gürsel’in eserinde zaman ve mekân sorunsalı). Galatasaray Üniversitesi.
• Gürsel, N. (Octobre 2009). Les Filles d’Allah. Traduit par Jean Descat. Paris: Editions du Seuil.
• Lukács, G. (1965). Le Roman Historique (Tarihsel roman). Traduit par Robert Sailley. Editions Payot.
• Westphal, B. (2007). La Géocritique, Réel, Fiction, Espace. Paris: Les Éditions de Minuit.
• Yılancıoğlu, S. S. (Aralık 2014). “Nedim Gürsel’in Yapıtlarında Dini Karakterler”. Göçebeliğin Büyüsü: Nedim Gürsel Üzerine Yazılar. Doğan Kitap.