TÜRKİYE'DE TV PROGRAM ADLARINDA TÜRKÇEYE UYGUNLUK

Yıl 2016, Sayı: 7, 1 - 19, 21.10.2016

Yakup Yılmaz , Emre Özkurt

https://doi.org/10.29000/rumelide.336560

Cited By: 3

Öz

Televizyon, 20. asrın sonları ve
21. asrın başlarında en etkili iletişim aracı olmuş, ülke ve dünya gündeminin
belirlendiği araç hâlini almış, her yaştan insanlar için örneklik, televizyon
yoluyla sunulur olmuş, eskilerin meydanını televizyon ele geçirmiş, televizyon, modern toplumun ve
toplumsal yaşamın olmazsa olmazlarından biri hâlini almıştır. TV
program adları da her varlığın adında olduğu gibi bir adlandırma süreci
geçirir. Programlarda kullanılan dil kadar, program adlarının da
yanlışsız bir anlatımla verilmesi, ölçünlü dilin kullanılması gerekir. Türk TV program adlarına
bakıldığında, yapısı yönüyle sözcüklerde kuralsızlık olmadığı görülür. Söz
öbeklerinde yer alan yeni öbek yapısı %2,3; yabancı öbek yapısı %3,9; uygun öbek yapısı %93,6
oranındadır.
Cümlede yer alan yeni, eski ve yabancı öbek yapısı hiç yok; uygun öbek yapısı %100
oranındadır.
Cümle hâlindeki program adlarında konuşma dilinden cümle yapısı %6,8; devrik cümle yapısı %13,8; eksiltili cümle yapısı %10,3; kurallı cümle yapısı %75,8
oranındadır.
Türk TV program adlarına bakıldığında, sözcük kullanımı yönüyle sözcük
hâlindeki program adlarında yeni sözcük oranı %30,4; yabancı sözcük oranı %4,3;
uygun sözcük oranı %65,2'dir. Söz öbeği hâlindeki program adlarında
eski sözcük oranı %₀2; yabancı
sözcük oranı %2; uygun sözcük oranı %97'dir. Program
adlarında kullanılan 29 cümle içinde yeni, eski ve yabancı sözcük kullanılmamış
olup kullanılan bütün sözcükler TS'de geçmektedir. Uygun sözcük kullanım oranı
%100'dür.

Anahtar Kelimeler

TV program adı, ölçünlü dil, dilbilgisi kuralı, sözcük kullanımı

CONFORMITY TO TURKISH LANGUAGE AT THE NAMES OF THE TV PROGRAMMES IN TURKEY

Öz

Television became the most effective
means of communication, a device for setting the country’s and the world’s
agenda and setting examples for the people of all ages and an indispensable
part of the modern society at the end of the 20th century and at the beginning
of the 21st century. The names of the TV programs undergo a naming process.
While naming the programs, standard language should be used and the names of
the programs should be correct. It is as important as the correct usage of the
language in these programs. Considering the names of the Turkish TV programs,
it can be said that there is no irregularity in these words in terms of
structure. The ratio of the new phrase structure is 2,3%; foreign phrase
structure is 3,9% and suitable phrase structure is 93,6%. The names of the TV
programs which are formed as sentences, do not contain new, old or foreign
phrase structures and the ratio of the suitable phrase structure is 100%. The
ratio of the colloquial language usage is 6,8%; the inverted structure is
13,8%; the elliptical sentence is 10,3% and the regular sentence is 75,8%.
Considering the names of the programs which are formed as a word, the ratio of
the new words is 30,4%; foreign words is 4,3% and suitable words is 65,2%.
Considering the names of the programs which are formed as a phrase, the ratio
of the old word usage is 2%; foreign word usage is 2% and suitable word usage
is 97%. No new, old or foreign word is used in 29 names which are formed as a
sentence and all the words can be found in Turkish dictionary. The ratio of the
suitable word usage is 100%. The usage of Turkish while naming the TV programs
showcases the characteristics of the standard Turkish in terms of structure and
the usage of words.

Anahtar Kelimeler

TV program naming, standard language, grammar rule, usages of words

Kaynakça

• Aydemir, Ö. K. (2013). Çocuklara Yönelik Televizyon Kanallarında Dil Kullanımı. Yeni Türkiye Dergisi Türkçe Özel Sayısı(55), 1292-1297.
• Crystal, D. (1989). The Cambridge Encyclopedia of Language. Cambridge: Cambridge University Press.
• Duman, D. (2011). Medyada Doğru Türkçe Tartışmaları: Betimleyici-Kuralcı Yaklaşımlar Çerçevesinde Bir Eleştiri. I. Uluslararası Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şölen Bildirileri, 16-17 Nisan 2009 (s. 47-54). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Erkman Akerson, F. (2007). Dile Genel Bir Bakış. İstanbul: Multilingual.
• Güneş, S. (1999). Anlatım Bilgisi. İzmir: D.E.Ü. Rektörlük Matbaası.
• James, M. (1998). "Children can't speak or write properly any more" Language Myths içinde (Ed. Laurie Bauer ve Peter Trudgill). London: Penguin Books.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Korkmaz, Ö., & Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 110-126.
• Özsoy, A. S. (1996). Kitle İletişim Araçları, Dil ve Anadili Öğretimi Üçlemi. Dilbilim Araştırmaları, 216-229.
• Özsoy, O. (2011). Kitle İletişim Araçlarında Dil Kullanımının Nesiller Arası Kültür Transferine Etkisi. I. Uluslararası Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şölen Bildirileri, 16-17 Nisan 2009 (s. 565-574). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• TDK. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• Uzdu, F., Yıldız, İ., & Günay, V. D. (2011). Kitle İletişim Araçlarının Ölçünlü Dile Olumlu Etkileri. I. Uluslararası Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şölen Bildirileri, 16-17 Nisan 2009 (s. 463-468). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Uzman, M. (2011). Medya ve Dil. I. Uluslararası Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şölen Bildirileri, 16-17 Nisan 2009 (s. 85-88). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Yılmaz, Y. (2016). Türkçede Dil Yanlışları. Ankara: SAGE.