Slav ırkına ihanet edenleri ortadan kaldırmaya çağıran bir Sırp destanı: Petar Petrovic Njegos'un "The Mountain Wreath" adlı eseri

Yıl 2019, Sayı: 16, 628 - 638, 21.09.2019

Ümit Hasanusta

https://doi.org/10.29000/rumelide.619628

Öz

Dünya tarihi, 1990’lı
yıllarda Balkan topraklarında oldukça dramatik bir iç savaşa şahitlik etmiştir.
Yüzyıllar boyunca bir arada yaşamış milletler, Yugoslavya’nın dağılmasıyla
milliyetçi ideolojinin en şiddetli sonuçlarını yaşamıştır. Bu savaşın içinde
yer alan milletlerin bir tanesi Sırplardır ve bu dönemde özellikle Bosnalı
Müslümanlar ve Hırvatlarla yaptıkları savaş, dünyada “Sırp Milliyetçiliği”
ifadesinin de çokça duyulmasını sağlamıştır. Tarihte birçok başka ulusta da
olduğu gibi, Sırplarda da milliyetçilik fikrinin ortaya çıkması ve gelişimi 19.
yüzyılda başlamıştır. Yüzyıllar boyunca imparatorlukların, özellikle Osmanlı
İmparatorluğunun yönetiminde hayatlarını sürdürmüş olan Sırplar, 1804 yılında
Osmanlı’ya karşı ilk ayaklanmayı yapmıştır ve bu dönemde, Sırp aydınları da bir
ulus farkındalığı yaratmaya uğraşmaktadır. Ulusal bir dil ve edebiyat yaratma çabaları,
bu bilincin gelişmesini sağlayacaktır ve bu çabalar etkisini yalnızca o dönemde
değil, ileriki yüzyılda da gösterecektir. Hatta Yugoslavya’nın dağılmasında da
bu çabalar sayesinde gelişen ulusal mitolojinin etkisi açıkça görülmektedir.
19. yüzyılda üretilen bu eserlerin başında Petar Petrovic Njegos’un şiirsel
drama türünde yazılmış “The Mountain Wreath” adlı eseri en önemlilerinden
biridir ve eserin konusu incelendiğinde, Sırp milliyetçiliğinin en temel miti
olan Kosova Savaşı ve din değiştirerek Slav ırkına ihanet ettikleri
söylenenlere karşı düşmanlığın açıkça vurgulandığı görülecektir. Eser, bu
özelliğiyle Sırp dini-milliyetçi edebiyatın temelini oluşturur ve bu edebi
geleneği devam ettiren eserlerde etkisini ileriki dönemlerde sürekli gösterecektir. 

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Sırp edebiyatı, Petar Petrovic Njegos, The Mountain Wreath

A Serbian epic as a call to exterminate the “Race Betrayers”: The Mountain Wreath by Petar Petrovic Njegos

Öz

The world history witnessed a really dramatic
civil war in 1990s in the Balkans. Peoples that lived together for hundreds of
years experienced the most violent results of nationalist ideology with the
demise of Yugoslavia.  Serbs are one of
the nations that involved in this civil war an in this period, their conflicts
with especially Bosnian Muslims and Croats provided that the term “Serbian
nationalism” is heard a lot in the world. Similarly with many other nations in
history, the emergence and development of the idea of nationalism for Serbs
started in 19th century. Serbs, who lived under the rule of empires, especially
the Ottoman Empire, carried out the first rebellion against the Ottomans in
1804 and in this period, Serbian intellectuals were also attempting to create a
national consciousness at the same time. These attempts to create a national
language and literature would help this consciousness to improve and they would
show their effect in that time and in the following century, as well. Even in
the fall of Yugoslavia, the effect of this national mythology developed as a
result of these efforts is seen clearly. One of the most important of these
works written in 19th century is the poetic drama of Petar Petrovic Njegos.
When the subject-matter of the work is analyzed, it is seen that the most
common myth of Serbian nationalism, the Kosovo Battle, and the enmity against
the ones told to have betrayed the Slavic race by converting to Islam are
strongly emphasized. The work with this feature forms the basis of Serbian religious-nationalist
literature and it would show its influence continuously in future times in the
following works within this literary tradition. 

Anahtar Kelimeler

Nationalism, Serbian literature, Petar Petrovic Njegos, The Mountain Wreath

Kaynakça

• Anzulovic, B. (1999). Heavenly Serbia: From Myth to Genocide, New York University Press, New York and London. Glenny, M.(2001). The Balkans: Nationalism, War and the Great Powers, 1804-2012, Penguin, London. Greenawalt, A. (2001). “Kosovo Myths: Karadzic, Njegos, and the Transformation of Serb Memory”. Online: http://digitalcommons.pace.edu/lawfaculty/339/. Lord, A. (1963). “Nationalism and the Muses in Balkan Slavic Literature in the Modern Period”, Ed. Charles and Barbara Jelavich, The Balkans in Transition: Essays on the Development of Balkan Life and Politics since the Eighteenth Century, pp.258-297, University of California Press, California. Jelavich, B. (1983). History of the Balkans, Cambridge University Press, Cambridge. Judah, T. (2000). The Serbs: History, Myth, and the Destruction of Yugoslavia, Yale University Press. New Haven. Judah, T. (2008). Kosovo: What Everyone Needs to Know, , Oxford University Press, New York. Milica Bakic-Hayden, M. (2004), “National Memory as Narrative Memory: The Case of Kosovo”, Ed. Maria Todorova Balkan Identities: Nation and Memory, pp.25-40 Ed., New York Unv Press, New York. Naimark, Norman M. (2002). Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in Twentieth Century Europe, Harvard Unv. Press, Cambridge. Njegos, P. (1847). The Mountain Wreath, Serbian Europe, Belgrade, Online: https://www.rastko.rs/knjizevnost/umetnicka/njegos/mountain_wreath.html Karpat, K. (2015). Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Milliyetçilik, Çev. Recep Boztemur, Timaş Yay. İstanbul Sells, Michael A. (1998). The Bridge Betrayed: Religion and Genocide in Bosnia, UC Press, Berkeley. Todorova, M. (2010). Balkanlar’ı Tahayyül Etmek, Çev. Dilek Şendil, İletişim Yayınları, İstanbul. Wachtel, A. (1998). Making a Nation, Breaking a Nation: Literature and Cultural Politics in Yugoslavia, Stanford Univ. Press, California.