Ibn Dihye al-Kalbi and al-Kasîdetü’d-Dâliyye fi medhi’n-Nebî (SAW)

Yıl 2019, Sayı: 17, 550 - 571, 21.12.2019

Nevzat Erkan Ahmet İhsan Dündar

https://doi.org/10.29000/rumelide.657939

Cited By: 1

Öz

Throughout Islamic history, the existence of societies in the scientific and cultural sense has been through the scholars of pen connoisseurs who has led them through knowledge and wisdom. If need be, these people of science and culture have been in a continuous expedition and they have completed their sciences which were missing at the places they went to and they have been the light to the towns they have visited. In order to come up with new things, it is necessary to first discover the ancient one. For this reason, it is essential to examine these personalities, which are the cornerstones of our wealth in the religious and cultural field, and to evaluate the works left on the shelves of the library and to present them to the benefit of today's people. In this article Ibn Dihye al-Kalbî who lived during 12th and 13rd centuries and traveled through the world from one end to the other and wrote many books and who also became a distinguished figure as a scholar, literary man in Andalusia will be handled. And by the way; his hand-written work Kasîdetü’d-Dâliye fî medhi’n-Nebî (SAV), which was written for the holy prophet (p.b.u.h) will be analysed in terms of its content and place in terms of Arabic language and literature.

Anahtar Kelimeler

Ibn Dihye al-Kelbi, kasida, Kasîdetü’d-Dâliye fî medhi’n-Nebi

İbn Dihye el-Kelbî ve el-Kasîdetü’d-Dâliyye fî medhi’n-Nebî (SAV) adlı eseri

Öz

İslam tarihi boyunca toplumların varlıklarını ilmi ve kültürel anlamda devam ettirmeleri ilim ve irfan yoluyla onlara öncülük eden kalem erbabı âlimler vasıtasıyla olmuştur. Yeri geldiğinde bu ilim ve kültür insanları sürekli bir sefer halinde olup gittikleri yerlerden eksik olan ilimlerini tamamladıkları gibi uğradıkları beldelere ışık olmuşlardır. Yeni şeyler ortaya koyabilmek için öncelikle kadim olanı tanımak keşfetmek gerekmektedir. Bu sebeple dini ve kültürel sahadaki zenginliğimizin kilometre taşları olan bu şahsiyetleri incelemek ve kütüphane raflarında kalmış eserlerini değerlendirmek ve günümüz insanının istifadesine sunmak elzem bir vazifedir. Bu makalede zaman dilimi olarak 12. ve 13. asırlarda yaşamış, mekân olarak ilim tahsili gayesiyle müslüman dünyayı bir uçtan öbür uca dolaşmış ve pek çok eser kaleme almış İslam dünyasının en batısında Endülüslü âlimliği, edipliği ve tarihçiliği ile temayüz etmiş İbn Dihye el-Kelbi’nin tarihçe-i hayatı, eserleri ve ilmi şahsiyeti ele alınacaktır. Bu vesileyle halen yazma halinde olan Hz. Paygamber’e ithafen kaleme aldığı el-Kasîdetü’d-Dâliyye fî medhi’n-Nebî (SAV) adlı eseri, kaside bağlamında muhteva ve Arap dili ve edebiyatı açısından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

İbn Dihye el-Kelbi, kaside, Kasîdetü’d-Dâliye fî medhi’n-Nebî

Kaynakça

• Ahmed, A. M. (2015). İbn Dihye el-Kelbî Hayatühü ve Müelifâtühü hilal-i Kütübi ve Rıhletühü’l-İlmiyye. Mecelletü ehli’l-Beyt, Kerbela, (17), 396-415. Altıkulaç, T. (2009). Sehavi, Alemüddin. Içinde DİA: C. XXXVI. İstanbul. Bekar, M. S. (2004). El-Melikü’l-Kâmil, Muhammed. Içinde DİA: C. XXIX (ss. 68-70). Ankara. Durmuş, İ. (2004). Mevlid: Arap Edebiyatı. Içinde DİA: C. XXIX (ss. 480-482). Ankara. Gubrînî, E.-A. A. b. A. b. A. b. M. (1979). Unvanü’d-dirâye fî-men urife mine’l-ulemâ fi’l-mieti’s-sâbi’a bi-Cebâye (2. bs; Â. Nüveyhiz, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde. İbn Cübeyr, E.-H. M. b. A. (1980). Rihletu İbn Cübeyr. Beyrut: Daru’s-Sadr. İbn Dihye, E.-H. Ö. b. H. b. A. el-Kelbî. (1954). El-Mutrib min eş’âri ehli’l-Mağrib (H. Abdülmecid, İ. el-Ebyari, & A. A. Bedevî, Ed.). Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Cemî. İbn Hallikân, E.-A. Ş. A. b. M. (1971). Vefeyâtü’l-a’yân ve enbâu ebnâi’z-zamân (İ. Abbâs, Ed.). Beyrut: Dâru Sâdır. İbn İzârî, E. A. M. el-Merraküşî. (1985). El-Beyânü’l-muğrib fî ahbâri’l-Endelüs ve’l-Mağrib. Dârülbeyzâ: Dârü’s-Sekâfe. İbnü’l-Cevzî, E.-M. Ş. Y. b. K. S. (2013). Mir’atü’z-zaman fî tarihi’l-a’yan. Dimaşk: er-Risaletü’l-Alemiyye. Kandemir, Y. (2000). İbnü’s-Salâh Eş-Şehrezûrî. Içinde DİA: C. XXI. İstanbul. Makdisî, E.-K. Ş. A. E. Ş. (1990). El-Bâis alâ inkâri’l-bida’ ve’l-havâdis (E. U. M. b. H. Âlü Selmân, Ed.). Riyad: Dârü’r-Râye. Makkarî, E.-A. Ş. A. b. M. b. A. (1969). Nefhü’t-tîb (M. M. Abdülhamid, Ed.). Kahire: Matbaatü’s-Saad. Mekkî, M. A. (1991). Edebiyyâtu’l-medâih en-nebeviyye. Kahire: Mektebetu Lübnan. Mübârek, Z. (trs.). El-Medâihü’n-nebeviyye fi’l-edebi’l-Arabî. yy.: Dâru’l-Mahacceti’l-Beydâ. Okiç, T. (1975). Çeşitli Dillerdeki Mevlidler ve Süleyman Çelebi Mevlidinin Tercümeleri. Erzurum Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [Atatürk Üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi Dergisi], I, 17-78. Özdemir, M. (1999). İbn Dihye el-Kelbî. Içinde DİA: C. XIX (ss. 413-414). İstanbul. Özdemir, M. (2016). Endülüs Müslümanları: Siyasi Tarih. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. Savran, A. (2001). K‘B b. ZÜHEYR. Içinde DİA: C. XXIV (ss. 7-8). İstanbul: TDV Yayınları. Selâm, S. H. İ. (2005). İbn Dihye halakatü vasl beyne’l-meşrık ve’l-mağrib fî’l-mecâli’s-Sekafî. Mecelletü’l-Müerrîhi’l-Arabî, Kahire, XII, 68-72. Suyûtî, E.-F. C. A. b. E. B. (1965). Bugyetü’l-vu’ât fî tabakâti’l-lugaviyyîn ve’n-nuhât (M. E.-F. İbrâhim, Ed.). Kahire: Matbaatu İsa el-Bâbî el-Halebî. Şeşen, R. (2000). Selahaddin Eyyubi ve Devri. İstanbul: İSAR. Tevfîk, Ö. İ. (2010). Fenniyyetu şi’ri’l-medhi’n-nebevî fi’l-Endelus. Kerkük Üniversitesi İnsani Araştırmalar Dergisi, X(1), 1-46. Tülücü, S. (1991). A‘ŞÂ, Meymûn b. Kays. Içinde DİA: C. III (ss. 544-545). İstanbul: TDV Yayınları. Vekkâk, E. (2010). Ebü’l-Hattâb İbn Dihye el-Kelbî es-Sebtî (H 548-633): El-Hâfız er-rehhâl. Rabat: er-Rabıtatü’l-Muhammediyye li’l-Ulema Merkezü’d-Dirasat ve’l-Ebhas ve İhyai’t-Türas. Zehebî, Ş. M. b. A. b. O. (1985). Siyerü aʿlâmü’n-nübelâʾ (B. A. Ma’ruf & M. H. Serhân, Ed.). Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.