Edirne Kasidesi’nin muhtevası üzerine bir inceleme

Yıl 2020, Sayı: 19, 355 - 368, 21.06.2020

Nuran Balta

https://doi.org/10.29000/rumelide.752352

Öz

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının velût şairlerinden biri olan Arif Nihat Asya, sadece ürettiği eser sayısı ile değil, bu eserlerdeki tema çeşitliliği (Türk ve İslâm tarihi, din ve tasavvuf, insan, millî kültür, tabiat, yurt manzaraları) ile öne çıkar. Şairin incelememize konu olan “Edirne Kasidesi” adlı şiiri, onun tarih-mazi-hal ve yurt güzellikleri ekseninde yazdığı şiirlerindendir. Şair, Edirne’yi tarihî zenginlikleri ve tabiî güzellikleri ile anlatırken onu geçmişteki güzellikleri ile hayal eder fakat tarihî gerçeklerle yüzleşmekten de kendini alamaz. Şehrin tarihî eserlerini hayranlık, yıkılan ve kaybolup giden güzelliklerini ise derin bir hüzün ve elemle anlatır. Bu makalede Arif Nihat Asya’nin “Edirne Kasidesi” adlı şiirini, metindeki motifler ekseninde, çeşitli ilmî, edebî ve tarihî eserlerden de istifade ederek tahlile çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Arif Nihat Asya, Edirne, şiir, Edirne Kasidesi, tarih

A research on the content of Edirne Kasidesi

Öz

Arif Nihat Asya, who is one of the prolific poets of Republic Period Turkish Literature becomes prominent not only with the number of works he wrote but also with the range of theme in these works (Turkish and Islam History, religion and mysticism, human, national culture, nature, country lanscape). The poet’s poem called Edirne Kasidesi which is the subject of our study, is one of his poems that he wrote in the axis of history – past state and beauties of the country. The poet imagines Edirne with its beauties in the past while telling it with its historical riches and natural beauties, but he can not help facing historical realities. He tells the historical buildings of the city with admiration and the demolished and lost beauties of the city with deep gloom and anguish. In this article, we have attempted to analyse Arif Nihat Asya’s poem called “Edirne Kasidesi” in the axis of pattern of such text by utilizing various scientific, literal and historical works.

Anahtar Kelimeler

Arif Nihat Asya, Edirne, poem, Edirne Kasidesi, history

Kaynakça

• Abdurrahman Hibrî (1999). Enîsü’l-Müsâmirîn (Edirne Tarihi) (R. Kazancıgil, çev). İstanbul: Edirne Valiliği.
• Ahmet Bâdi Efendi (2014). Riyaz-ı Belde-i Edirne I. Cilt (N. Adıgüzel-R. Gündoğdu, haz.). İstanbul: Trakya Üniversitesi Yayını.
• Altıntaş, A. (2003). Edirne’de Gülcülük ve Edirne Gülü. Yöre Aylık Kültür Dergisi, (34), s. 3-9.
• Aslanapa, O. (2003). Edirne’de Osmanlı Devri Abideleri. İstanbul: Edirne Valiliği.
• Asya, A. N. (1976). Duâlar ve Âminler. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (1976). Ses ve Toprak, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2017). Kökler ve Dallar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Ayverdi, S. (1975). Türk Tarihinde Osmanlı Asırları I. İstanbul: Damla.
• Bakiler, Y. B. (2010). Ârif Nihat Asya İhtişamı. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı.
• Beyatlı, Y. K. (2008). Eğil Dağlar. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
• Bozkurt, N. (2003). Mahya. TDV İslâm Ansiklopedisi 27. C. (s. 396-398). Ankara: TDV.
• Can, E. (2003). M. Niyazi Akıncıoğlu ve Edirne’ye Dair Şiirleri. I. Edirne Kültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (s. 297-311). Edirne: Trakya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
• Can, E. (1997). Tarih ve Estetik Perspektifinden Edirne. Oluşum. 5(17), 8-9.
• Çandır, K. (2014). Enis Behiç Koryürek’in Hayatı, Sanatı, Eserleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çoruhlu, T. (2012). Tuğ. TDV İslâm Ansiklopedisi 41. C. (s. 330-332). İstanbul: TDV.
• Dursun, A. H. (2011). Ayasofya Müzesi Kültür Envanteri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Emekligil, R. (2013). Geçmişin İzinde Karaağaç. İstanbul: Edirne Valiliği.
• Erol, S. (2010). Yediveren. Makaleler (H. Açıkgöz, haz.) (s. 299-301). İstanbul: Kubbealtı.
• Evliya Çelebi (2010). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi 3. Cilt / 2. Kitap (S. A. Kahraman-Y. Dağlı, haz.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Gökbilgin, M. T. (1994). Edirne. TDV İslâm Ansiklopedisi 10. C. (s. 425-431). İstanbul: TDV Yayınları.
• Gürgendereli, M. (2016). Osmanlı Dönemi Şiirinde Edirne, İstanbul: Çantay.
• İnalcık, H. (1993). Edirne’nin Fethi. Edirne’nin 600. Fetih Yıldönümü Armağan Kitabı (s. 138-159). Ankara: Türk Tarih Basımevi.
• Kahrıman, Y. (2017). Edirne Tarih Sözlüğü, Edirne: Eser Matbaacılık.
• Kestelli, R. N. (2001). Ufûl (Osmanlı İmparatorluğu’nun Batışı), (V. Özdemir, haz.). İstanbul: Arma.
• Kiel, M. (2002). Kazanlık. TDV İslâm Ansiklopedisi 25. C. (s. 138-140). Ankara: TDV.
• Koryürek, E. B. (1971). Mîras ve Güneş’in Ölümü (F. Tevetoğlu, haz.). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Kuban, D. (1997). Sinan’ın Sanatı ve Selimiye. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kuruyazıcı, H. (1993). Selimiye Camisi’nin Kubbe Boyutları. Tarih ve Toplum Aylık Ansiklopedik Dergi, 20 (120), 24-27.
• Montagu, L. (1998). Şark Mektupları. (A. Refik, haz.). İstanbul: Timaş.
• Önder, M. (1998). Atatürk’ün Edirne’ye Gelişleri. Kültür ve Sanat Dergisi / Edirne Özel Sayısı, (39),6-9.
• Örenç, A. F. (2012). İngiliz Belgeleri’nde Balkan Harbi Edirne Kuşatması 1912-1913. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2 (4), 58.
• Örenç, A. F. (2013). Edirne Muhasarası ve Mehmed Şükrü Paşa. 100. Yıldönümünde Balkan Savaşları ve Edirne Sempozyumu (s. 103-134). İstanbul: Edirne Valiliği.
• Örik, N. S. (2000). Anadolu’da-Yol Notları-Bir Edirne Seyahatnâmesi, İstanbul: Arma.
• Özcan, A. (1996). Güreş. TDV İslâm Ansiklopedisi 14. C. (s. 317-320)İstanbul: TDV.
• Peremeci, O. N. (2011). Edirne Tarihi. Edirne: Bellek.
• Rıfat Osman (1989). Edirne Sarayı (Süheyl Ünver, yay.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Sâî Mustafa Çelebi (2003). Tezkiretü’l-Bünyan ve Tezkiretü’l-Ebniye (Mimar Sinan’ın Anıları) (Hayati Develi, haz.). İstanbul: K Kitaplığı.
• Tarih-i Edirne, Hikâyet-i Beşir Çelebi (1960). (İsmail Hikmet Ertaylan, yay.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• TDK, (2005 ). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Topaloğlu, Y. (2007). Ahmet Kutsi Tecer ve Arif Nihat Asya’nın Şiirlerinde Edirne. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 192-211.
• Tosyavizade Doktor Rıfat Osman (2013). Edirne Rehnüması (Edirne Şehir Kılavuzu). Ratip Kazancıgil, haz.). İstanbul: Edirne Valiliği Kültür.
• Tosyavizade Doktor Rıfat Osman, (2015). Millî Mecmua’daki Edirne Abideleri Yazıları (Recep Duymaz-Yüksel Topaloğlu, haz.). Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Tuğlacı, P. (1985). Osmanlı Şehirleri. İstanbul: Milliyet.
• Turanlıoğlu, U. (1987). Edirne ve Kırkpınar Şiirleri. İstanbul: Edirne Lisesi’nden Yetişenler Derneği.
• Yıldız, S. (1994). Arif Nihat Asya’nın Şiiri (Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Yıldız, S. (1997). Arif Nihat Asya’nın Şiir Dünyası. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Yücel, E. (1993). Çekmece. TDV İslâm Ansiklopedisi 8. Cilt (s. 251-252). İstanbul: TDV.
• https://www.hurriyet.com.tr/seyahat/asirlardir-ayakta-olan-selimiye-camisi-500-yil-icinde-olabilecek-depremlere-de-dayanikli-41445481, erişim tarihi: 30.03.2020.
• https://www.ntv.com.tr/turkiye/floransadan-sonra-en-cok-edirnede,RZ7G9UP3K02dNhIXAbz2XQ, erişim tarihi: 09.03.2020.