Aleksandre Kazbegi’nin edebi metinlerinde halk ağzı kullanımı

Yıl 2020, Sayı: 19, 745 - 751, 21.06.2020

Gül Mükerrem Öztürk

https://doi.org/10.29000/rumelide.752797

Öz

Bu çalışma, XIX. yüzyılın ikinci yarısında Gürcü Klasik Edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Aleksandre Kazbegi'nin özgün çalışması olarak kabul edilen ve öne çıkan romanlarının edebi analizini kapsamaktadır. Kazbegi, eserlerinde Gürcü halk geleneklerinin yansımasına özellikle dikkat çekerek, yaratıcılığıyla yenilenen ve revize edilen dağcıların karakterlerini, gelenek ruhunu, kişisel ve ulusal özgürlük tutkularını temsil eden zengin folklorik dağ malzemesini kullanmaktadır. Yazarın çalışmalarının derin içeriği, zamana ve bölgeye göre değişen sınırsız sorunları yansıtmaktadır. Bilimsel literatürde ulusal efsanevi epik anlatıların bir geçiş metaforu olarak “uyku”nun, Kazbegi'nin “Hevisberi Goça” (ხევისბერი გოჩა) adlı eserinin temeli olduğu düşünülmekte olup, ayrıca “Elguca” (ელგუჯა) romanında da geleneksel folklorun derin izleri görülmektedir. Bu romanında Gürcü dağcıların yaşamlarını, çevrelerini, ekonomik durumlarını, aile ve toplum yaşamlarının yer almasının yanı sıra konukseverlik, dini senkretizm, alışılmış hukuk, hasta bir insana saygı duyulması ve merhum için tutulan yas gibi bölümlere rastlamak mümkündür. Kazbegi'nin Elguca ve Svimon Çopikaşvili adlı çalışmasının ana karakterlerinin gerçek kişiler olması da önemlidir. Yazar, dağlık yaşamı anlatan bu romanında Moheve Ginca Huleli'nin ölümsüz yüzünü tasvir etmektedir. Roman, şiirler/sahneler, cenaze töreninde yapılan ağıtlar gibi geleneksel folklorik unsurlar içermektedir. Halk, geleneklerin güçlü bir savunucusudur. Eserde kovuşturma ve uzlaşma, ezeli düşmanlık şeklinde ifade edilmesinin yanı sıra kardeşlik vurgusu da yansıtılmaktadır. Romanın siyasi bir karakteri de mevcuttur. Aleksandre Kazbegi, "Moheveliler ve Yaşamları" adlı mektuplarında dağcıların yaşam tarzlarını, sonradan sanatsal eserlerinde yaygınlaşan geleneklerini de dile getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aleksandre Kazbegi, folklorik, Elguca, Hevisberi Goça, dağcıların yaşam tarzı

The use of colloquial language in literary texts of Aleksandre Kazbegi

Öz

This study includes the literary analysis of the unique and prominent novels written by Aleksandre Kazbegi, one of the most important names of Georgian Classical Literature in the second half of the 19th century. The writer pays particular attention to the reflection of Georgian folk traditions. In his works, Aleksandre Kazbegi uses the rich mountain folkloric material which represents the characters and tradition spirit of the mountaineers and their personal and national passion for freedom by renewing and revising it with his creativity. The deep content of the author's works reflects unlimited problems by time and region. In the scientific literature, it is thought that “sleep” as a transition metaphor of national legendary epic narratives is the basis of Kazbegi's work named “Hevisberi Goça” (ხევისბერი გოჩა) and also the deep traces of traditional folklore can be seen in his work named “Elguca” (ელგუჯა). In his novel “Elguca” the writer described the Georgian mountaineers’ life, their environment, economic conditions, and family and community life. When reading the novel we come across with a number of interesting episodes of hospitality, religious syncretism, customary law, respect to a sick person and mourning over the deceased. It is also important that the main characters of Kazbegi's work titled Elguca and Svimon Çopikaşvili are real people. The author depicts the immortal face of Moheve Ginca Huleli in this story about the life in mountains. The story involves traditional folkloric elements such as poems / scenes and laments made at the funeral. The people are strong advocates of traditions. In addition to the fact that prosecution and reconciliation are expressed in an interesting way with eternal hostility, brotherhood is also emphasized in the work. The story also has a political feature. In his letters, "Moheves and their lives" Aleksandre Kazbegi describes the mountaineers' lifestyles and their traditions that later became common in their artistic works.

Anahtar Kelimeler

Aleksandre Kazbegi, folkloric, Elguca, Hevisberi Goça, lifestyle of mountaineers

Kaynakça

• Bagrationi, V. (1973). Simon Kaukhchishvili'nin Yorum ve Görüşleri. Gürcistan Tarihi, Gürcü Krallığı Dergisi. Cilt :4, 65-67.
• Çavleişvili, T. (1985). Kazbegi'nin "Elguca" Romanının Yaratıcılık Tarihi. Creative history of Kazbegi’s “Elguja”. Tiflis: Publishing House “Science”.
• Çikovani, M. (1952). Gürcü Halk Edebiyatı Çalışmaları Tarihi. Tiflis: Publishing House Of Scientific Methodical Cabinet.
• Grişaşvili, İ. (1987). Takma İsimler Sözlüğü. Tiflis: Nişaduri Yayınevi.
• Kazbegi, A. (1948). Aleksandre Kazbegi ve Eserleri. 4. Cilt, Tiflis: Sabçota Mtzerali Yayınevi.
• Kazbegi, A. (1976). Hikâyeler. Tiflis: Publishing House "Nakaduli".
• Vardoşvili, E. (2010). Poetic Coincidences. Tbilisi: Polygraphic Center “Barton”.
• Yerguz, İ. (1997). Aleksandre Kazbegi. Mamuli Kültürel Dergi. Sayı: 4, 7-10.