Eleştirel gerçekçilik bağlamında Tevfik Fikret şiirine bakış

Yıl 2020, Sayı: Ö7, 272 - 279, 21.10.2020

Secaattin Tural

https://doi.org/10.29000/rumelide.808697

Cited By: 2

Öz

Sosyalist dünya görüşüne bağlı olarak gelişen toplumcu gerçekçiliğin temel sorunlarından biri de farklı bir dünya görüşüne sahip olan bir yazarın eserinin değerlendirilmesinde ortaya çıkan sorunlardır. Toplumcu gerçekçi olmayan bir yazarın eserinin değerinin olmadığı ve edebiyat dışı sayılması tehlikesi ünlü Marksist eleştirmen Georg Lukacs’ın temellerini attığı “eleştirel gerçekçilik” kuramıyla bir nebze olsun atlatılmıştır. Lukacs’ın, Tolstoy, Balzac gibi sosyalist bir dünya görüşüne sahip olmayan gerçekçi yazarların çevrelerinde ve toplumda gördükleri eşitsizlikleri, haksızlıkları, adaletsizlikleri, sınıf çatışmalarını hiç taraf gözetmeksizin, içten ve dürüst bir dille ve gerçekçi bir bakış açısıyla eserlerine yansıttığını söylemesi, Türk edebiyatı söz konusu olduğunda Tevfik Fikret’i hatırlamamıza yol açmıştır. Toplumcu gerçekçi eleştirmenlerimiz ona bu gözle baktığında hayli önemli sonuçların ortaya çıkacağını söyleyebiliriz. Toplumcu gerçekçi olmayan bir yazarın da yaşadığı dönemin kusurlarını, bunalımlarını, çelişkilerini eleştirel gerçekçi bir bakış açısıyla eserlerine yansıtabileceği Fikret’in şiirlerine bakıldığında kendiliğinden ortaya çıkacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gerçekçilik, toplumcu gerçekçilik, eleştirel gerçekçilik, şiir, sosyalizm

An overview of Tevfik Fikret’s poetry in the context of critical realism

Öz

One of the main problems of socialist realism which is developing depend on the socialist woldview is, the emerging issues during the evaluation of a work of author who has a different worldview. The danger of considering the work of an author who is non-socialist realist, as unworthy and non-literary was overcome a little bit by the “critical realism” theory that was generated by famous Marxist critic George Lukacs. Lukacs’ expression of realist writers who don’t have a socialist worldview like Tolstoy, Balzac, reject the inequality, unfairness, injustice, class conflict of their environment and society by an objective, sincere and honest wording and realist perspective led us to remember Tevfik Fikret in the case of Turkish literature. We can say that the significant results will be revealed, if the critics based on socialist realism regard Tevfik Fikret at this view. The ability of a non-socialist-realist writer can also reject the laws, the crisis, the conflicts of his life period by a critical realist perspective is revealed intrinsically when considering the Tevfik Fikret’s poetry.

Anahtar Kelimeler

Realizm, socialist realizm, crtical realism, poetry, socializm

Kaynakça

• Kaplan, Mehmet (2016). Tevfik Fikret. İstanbul : Dergah..................................................
• Kaplan, Mehmet (1976). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I. İstanbul : Dergah. ...............................
• Kıvılcımlı, Hikmet (1978). Edebiyatı Cedide’nin Otopsisi. İstanbul : Çağrı.....................................
• Lukacs, George (1987). Avrupa Gerçekçiliği. İstanbul : Payel. ..................................
• Oktay, Ahmet (1986). Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları. İstanbul : BFS..........................................
• Sertel, Sabiha (1969). İlericilik-Gericilik Karşısında Tevfik Fikret, İstanbul..............................
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1998). Edebiyat Üzerine Makaleler, Haz. Zeynep Kerman. İstanbul : Dergah. .................................
• Tevfik Fikret (2005). Rübab-ı Şikeste, Haz. Abdullah Uçman. İstanbul : Çağrı........................................ Tural, Secaattin (2014). Eleştirel Gerçekçilik Bağlamında Mehmet Akif Şiirine Bakış, RumeliDE Dergisi, S. 1, s.20-25.................