Disiplinlerarası bir yaklaşımla anlatıbilimden göstergebilime anlamlama edimi

Yıl 2020, Sayı: Ö8, 97 - 113, 21.11.2020

Murat Kalelioğlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.814075

Cited By: 1

Öz

Önceleri bir alana ait yaklaşım ve uygulama örnekçesiyle ele alınan ve açıklanmaya çalışılan anlatılar günümüzde farklı disiplinlerin değişik türden yaklaşım ve uygulama örnekçelerinin birlikte kullanılmasıyla daha kapsamlı hale gelmiştir. Disiplinlerarası çalışmaların en önemli avantajlarından biri belirli bir disipline ait çözümleme yöntem ve yaklaşımların yeterli olmadığı yerde diğer disiplinlere ait yöntem ve yaklaşımların araştırma sürecine destek vermesidir. Disiplinlerarası çalışmaların sunduğu bu avantaj sanat yapıtlarına ait dizgelerin incelenmesinde de geçerlidir. Söz konusu sanat olduğunda ise edebiyat eserlerinin sanat dizgesi içindeki önemi inkâr edilemez. Anlam evreninde belirli mesajlar barındıran ve üreticisi ile tüketicisi arasında bir iletişim köprüsü olma işlevi gören değişik türden edebiyat eserleri vardır. Bu eserlerin en önemli ortak yanı kurgusal anlatı olmalarıdır. Bu tür kurgusal anlatıların oluşum süreçlerini inceleyen kuramlar arasında anlatıbilim kuramı ve göstergebilim kuramı yer almaktadır. Uygulama süreçleri, çözümleme araçları ve izledikleri yöntem birbirinden farklı olsa da her iki disiplinin ortak noktası içinde anlam barındıran anlatısallaşmış yapıların incelenmesidir. Bu disiplinleri kendi dizgeleri içinde ele alarak ayrı ayrı iki farklı anlatı incelemesi yapılabilir. Ancak bu çalışmadaki temel amaç her iki disiplinin verilerinden yararlanarak birinin yöntem açısından eksik kaldığı yönü diğeri ile tamamlamaya çalışarak uygulanabilir bir çözümleme modeline ulaşmaktır.

Anahtar Kelimeler

Disiplinlerarasılık, anlatıbilim, göstergebilim, anlatı analizi, metin analizi

Act of signification from narratology to semiotics within the scope of interdisciplinary approach

Öz

Narratives, which were previously addressed and tried to be explained with a single approach and an application model of a field, have become more comprehensive with the combination of different types of approaches and practices from different disciplines today. One of the remarkable advantages of such interdisciplinary studies is that the approaches of other disciplines support the research process, where the data of a particular discipline is unsatisfactory. This advantage, offered by interdisciplinary studies, is also valid in the examination of the systems of works of art. The importance of literature in the development of the aforementioned art system cannot be denied. There are distinctive literary genres comprising specific messages in their semantic universe and serve as a communication bridge between the author and reader. The common point of these works is that they are fictional narratives. The function of narratology and semiotics is to examine the formation processes of such narratives. Although the implementation processes, analysis tools, and procedures are various, the common ground of both disciplines is to study narrated structures. In fact, two different mono narrative studies can be realized by dealing with those disciplines within their own systems separately. However, the main focus of this study is to take the advantage of using the data of both disciplines to reach an applicable analysis model that prioritizes interdisciplinarity in the study of narrative analysis.

Anahtar Kelimeler

Interdisciplinarity, narratology, semiotics, narrative analysis, text analysis

Kaynakça

• Ali, S. (2019). Üç Öykü: Arabalar Beş Kuruşa, Ayran, Sırça Köşk. (11th Edition). İstanbul: Yapı Kredi
• Barthes, R. (1975). An Introduction to the Structural AnaJysis of Narrative. In New Literary History. 6(12), 237-272.
• Barthes, R. (2015). Bir Deneme Bir Ders: Eiffel Kulesi ve Açılış Dersi. (2nd Edition). (Trans. M. Rifat, S. Rifat). İstanbul: Yapı Kredi.
• Bertrand, D. (2000). Précis de sémiotique littéraire. Paris: Nathan-Université.
• Butor, M. (1991). Roman Üstüne Denemeler. Translated by M. Rifat, S. Rifat. İstanbul: Düzlem.
• Chatman, S. (1993). Reading Narrative Fiction. New York: Macmillan Publishing Company.
• De Saussure, F. (1959). Course in General Linguistics. (Trans. W. Baskin.) New York: Philosophical Library.
• Eco, U. (2016). Açık Yapıt. (Trans. K. Atakay). İstanbul: Can....................
• Fludernik, M. (2009). An Introduction to Narratology. (Trans. Patricia Häusler-Greenfield and Monika Fludernik). New York: Routledge.
• Fontanille, J. (2006). Semiotics of Discourse. (Trans. H. Bostic). Germany: Peter Lang.
• Genette, G. (1983). Narrative Discourse. (Trans. J. E. Lewin). Ithaca and New York: Cornell University Press.
• Greimas, A. J. & Joseph, C. (1982). Semiotics and language: An Analytical dictionary. (Trans. L. Crist, D. Patte). Bloomington: Indiana University Press.
• Günay, V. D. (2010). Söylemin Tutku Boyutu ya da Tutkuların Göstergebilimi. Suna Ağıldere, Nurettin
• Ceviz (Editors). X. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Kitabı. 6, 582-598. Ankara: Bizim Büro.
• Günay, V. D. (2018). Bir Yazınsal Göstergebilim Okuması: Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Papatyabilim.
• Günay, V. D. (2019). Deneme Yazma Sanatı. İstanbul: Papatya Bilim.
• Jahn, M. (2017). Narratology: A Guide to the Theory of Narrative. English Department, University of Cologne. Retrieved from: http://www.uni-koeln.de/~ame02/pppn.pdf
• Kalelioğlu, M. (2018a). Multidisciplinary Approach to the Texts: Semiotic Analysis of the Process of Meaning Construction in O. Henry’s The Gift of the Magi. In M. N. Doru & Ö. Bozkurt (Editors). Dil Bilimleri: Klasik Sorunlar-Güncel Tartışmalar. 811–865. Mardin: Mardin Artuklu University.
• Kalelioğlu, M. (2018b). A Literary Semiotics Approach to the Semantic Universe of George Orwell’s Nineteen Eighty-Four. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars.
• Kalelioğlu, M. (2020). Başarı/Başarısızlık Bağlamında Öznenin Yaşam Mücadelesine Göstergebilimsel Bir Bakış. In Düşünbil, 92, 8-14. İstanbul: Düşünbil.
• Larivaille, P. (1974). L’Analyse (Morpho)logique du Récit. Poétique. 19, 373-374.
• Perron, P. (2003). Narratology and Text: Subjecttivity and Identity in New France Québécois Literature. Canada: University of Toronto Press.
• Seymour, C. (1978). Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film. Ithaca and London: Cornell University Press.
• Voloshinov, V. (1973). Marxism and the Philosophy of Language. (Trans. L. Matejka, I. R. Titunik). New York: Seminar Press.