Modern Türk şiirinde sahihlik sorunu: Filoloji ve poetika

Yıl 2020, Sayı: Ö8, 224 - 233, 21.11.2020

Servet Gündoğdu

https://doi.org/10.29000/rumelide.824552

Öz

Modern Türk şiirini “sahihlik” (otantiklik) kavramı bağlamında tanımlama çabası Yahya Kemal’den çağdaş Türk şiirine uzanan bir açıklıkta, ilk bakışta ‘geleneğe sadakat’ ilkesini benimser görünmektedir. Bu yaklaşım tarzında bir şiir ancak böylesi bir sahihlik kriterine uyduğu sürece şiir olarak kabul edilebilir. Bu bağlamda sahihliğin şiir için normatif ve kelimenin Grekçe kökeni de düşünüldüğünde otoriter bir kriter olması ile filolojinin köklü kavramlarından biri olması arasında ne tür bir ilişkinin olabileceği Türk eleştiri geleneğinde henüz soruşturulmamıştır. Klasik filolojinin sahihlik dediği husus antik klasikler bağlamında bir metinsel mükemmeliyet (tamlık) tasarımına sahip olmalarından ileri gelmektedir. Metinsel mükemmeliyet fikrine karşılık modern şiirin en temel vasıflarından birisi sembol kavramı etrafında parçalılık veya tamamlanmamışlıkla var olmasıdır. Bu noktada sahihliğin modern şiiri tanımlama ve aynı zamanda geleneğe sadakat imkânı ne ölçüde geçerliliğini sürdürebilmektedir? Bu yazıda bu sorun etrafında sahihliğin “sadakat” şeklindeki filolojik kullanımının ötesinde Heidegger’in sahihlik ontolojisi bağlamında, okurun tecrübe ettiği şiiri geleceğe yönelik öngörülemez şekilde kendi dünyasına tatbik etme hadisesinde açığa vurduğu ileri sürülecektir. Modern Türk şiirinin kurucu isimlerinden Yahya Kemal şiir üzerine yazı ve sohbetlerinde arketip sorununu; teori ve pratik arasındaki uyum sorununu; ses ve anlam ilişkisi ve tamirat olarak sahihlik konularını kanaatimizce bu perspektiften ele almış görünmektedir. O, geçmişin metinlerini güvenilmez kılan siyasi filolojiden ziyade, bir metnin edebiliğinin ne tür bir okuma tecrübesini beraberinde getirebileceğiyle ilgilidir.

Anahtar Kelimeler

Modern Türk şiiri, sahih şiir, Yahya Kemal, filoloji, poetika

The authenticity problem in modern Turkish poetry: philology and poetics

Öz

The attempt to define poetry with the concept of “authenticity” has been a common trend among the better of the critics of the Turkish poetry since the period of Yahya Kemal. According to this approach, a poem is a “real” poem when it is authentic. In other words, such critics have assumed that authenticity is a norm for poetry. On the other hand, although the concept of authenticity it has a long history with some ancient Greek origins and used by certain philologists over the years, the place of this concept in the Turkish poetry has not yet been investigated in detail. For example, ancient Greeks thought that some texts were authentic because they were complete and perfect in terms of structure. However, it is known that contrary to this idea, modern poetry is fragmentary and incomplete. At this point, righteously we may ask ourselves this fundamental question: To what extent does authenticity still have the possibility of defining modern poetry and at the same time loyalty to tradition? In this article, we will discuss this problem by focusing on the philological usage of authenticity as “loyalty”. In this regard, Heidegger’s understanding of authenticity will help us because in Heidegger’s ontology of authenticity, manifests itself in the case of the reader applying the poem he experiences to his world in an unpredictable way for the future. This study believes that Yahya Kemal, one of the founding figures in modern Turkish poetry, in his writings and conversations on poetry, discusses the archetype problem; the problem of compatibility between theory and practice; the relationship between sound and meaning; and authenticity as emendation. Because, unlike the classical understanding of authenticity, Yahya Kemal was concerned about what kind of reading experience a text can bring with itself.

Anahtar Kelimeler

Modern Turkish poetry,, authentic poetry, Yahya Kemal, philology, poetics

Kaynakça

• Akın, G. (2011). Yoz Şiirden Diri Şiire. Şiiri Düzde Kuşatmak: Yazılar, Konuşmalar. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, s. 56-62.
• Başaran, A. (2017). İstifham: Sahici Edebiyat Nedir?. Cogito, 89, 235-263..........................................................
• Bayrav, S. (1998). Filolojinin Oluşumu, İstanbul: Multilingual..............................................
• Benjamin, W. (2007). Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı. Pasajlar, Ahmet Cemal (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 50-86.
• Blanck, H. (2000). Antikçağda Kitap. Zehra Aksu Yılmazer (Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Doğan, M. C. (2011). Mükemmeliyetçiliğin Yarım Bıraktığı Şiirler. Gazi Türkiyat-Türkoloji Araştırmaları Dergisi. 9, 101-113.
• de Man, P. (2002). Return to philology. The Resistance to Theory. Minneapolis and London: University of Minnesota Press, 21-26.
• de Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. Berke Vardar (Çev.). İstanbul: Multilingual.
• Dilthey, W. (1999). Hermeneutik ve Tinbilimleri. Doğan Özlem (Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Gündoğdu, A. G. (2019). Okumanın Tarihselliği ve Alımlama Estetiği ile Yeni Tarihselcilikte Anlamanın Tarihselliğinin İmkân ve Sınırlılıkları. Milel ve Nihal. 16(2), 351-374.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman, Kaan Ökten (Çev.). İstanbul: Agora.
• Hoy, D. C. (2009). The Time of Our Lives: A Critical History of Temporality. Cambridge and London: The MIT Press.
• Irvine, M. and Thomson, D. (2005). Grammatica and Literary Theory. The Cambridge History of Literary Criticism. The Middle Ages. Minnis, A. And Johnson, I. (Ed.), New York: Cambridge University Press, 2, 15-41.
• Koç, T. (2016). “Varlıkla Buluşan Dil”. Akademik Araştırmalar Dergisi, 61. 63-82.
• Köprülü, M. F. (1999). Türk Edebiyatı Tarihi’nde Usûl. Edebiyat Araştırmaları. Ankara: Türk Trih Kurumu, 3-47.
• Lévi-Strauss, C. (2012). Yapısal Antropoloji. Adnan Kahiloğulları (Çev.). İstanbul: İmge Yayınları.
• Michon, P. New Artistic Rhythm Practices and Conceptions (1857-1897). Rhuthmos. 8 Juillet 2016. http://rhuthmos.eu/spip.php?article1836. Erişim Tarihi: 15 Ağustos 2020.
• Sayın, Z. (1996). Sahicilik İlkesi ve Çokkültürcülük. Cogito, 8, 282-288............................
• Starobinski, J. (2010). Eleştirel İlişki. Gülnihal Gülmez (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2004). Tanzimat’ta Tiyatro. Edebiyat dersleri: Gözde Sağnak, Ali F. Karamanlıoğlu ve Mehmed Çavuşoğlu’nun Ders Notları. Abdullah Uçman (Haz.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 137-139.
• Tatar, B. (2014). Edebi Hermenötik. Din, İlim ve Sanatta Hermenötik. İstanbul: İSAM Yayınları, 39-75.
• Tatar, B. (2004). Hermenötik. İstanbul: İnsan Yayınları...................................
• Taylor, C. (2011). Modernliğin Sıkıntıları. Uğur Canbilen (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Uygur, N. (1985). Biricik. İnsan Açısından Edebiyat. İstanbul: Remzi Kitabevi, 27-39.
• Vernant, J. P. (1996). Eski Yunanda Söylen ve Toplum. Mehmet Emin Özcan (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Yahya Kemal (2005). Edebiyata Dair. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
• Yahya Kemal (1974). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, 14-16.
• Yavuz, H. (2012). Şairin Zihin Tarihi. İstanbul: Granada Yayınları.......................
• Ziolkowski, J. (1990). “What is Philology”: Introduction. Comparative Literature Studies, 27(1), 1-12.