Varlık Dergisi’nde Bulgar edebiyatından çeviriler

Yıl 2020, Sayı: Ö8, 948 - 963, 21.11.2020

Mehmet Sarı

https://doi.org/10.29000/rumelide.824573

Cited By: 1

Öz

Dergiler, bir toplumun kültür, edebiyat ve sanat hayatının oluşum ve gelişim sürecinde önemli rol oynar. Dergicilik Türkiye’de bilincin gerçek anlamda kurulduğu, toplumsallaşmanın da kültürel oluşumların da en ileri düzeyde yaşadığı evredir. Cumhuriyet sonrası kültür hayatı üzerine yapılacak bir araştırma için başvurulacak temel kaynaklardan birisi hiç kuşkusuz Varlık dergisidir. 1933 yılında yayın hayatına başlayan dergi edebiyat, kültür ve sanat alanında, o yıllardan günümüze kadar aralıksız olarak yayımlanan tek süreli yayın olma özelliğine sahiptir. Bu makalenin amacı, Cumhuriyet Döneminde ulusal edebiyat oluşturma sürecinde yayımlanmaya başlayan Varlık Dergisinde Bulgar edebiyatının yerini saptamak, derginin repertuvar oluşum sürecinde oynadığı önemli rolü betimlemektir. Çalışmada, Itamar Even-Zohar’ın çoğuldizge kuramından yola çıkılarak dergiler, dergiler yoluyla repertuvarların oluşturulması, kültür planlaması, Varlık Dergisi’nde yayımlanan Bulgar edebiyatına ait çeviri eserlerin yıllara, metin türlerine ve çevirmenler göre dağılımları incelenecektir. Ardından Bulgar edebiyatının Türk edebiyat dizgesine girişinde dergide yayımlanan Bulgarca çevirilerin ne denli önemli bir yere sahip olduğu vurgusu yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bulgar edebiyatı, planlama, Varlık Dergisi, çeviri, repertuvar

Translations from Bulgarian literature in Varlık Journal

Öz

Journals play an important role in the formation and development of a society's cultural, literary, and artistic life. Journalisms is the era in which real sense of consciousness was founded, both social and cultural formation were taken to highest level in Turkey. Undoubtedly, one of the main sources to be consulted for a research on cultural life in post-republic is Varlık Journal. The journal, started its publishing life in 1933, is the only periodical in the field of literature, culture and art that has been published continuously since those years. The aim of this article is to determine the place of Bulgarian Literature in Varlık Journal, which started to be published in the process of creating national literature in the Republican Period, and to describe the important role played by the journal in the process of repertoire formation. In this study journals, the creation of repertoires through journals, cultural planning, the distribution of Bulgarian Literature published in Varlık Journal by years, text types and translators will be examined, based on Itamar Even-Zohar's polysystem theory. After that, within the introduction of Bulgarian Literature to the Turkish literature system, the importance of Bulgarian translations published in the journal will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian literature, Varlık Journal, translation, repertoire

Kaynakça

• Bibina, Y. (1991). İkinci Dünya Savaşından Sonra Bulgar-Türk Kültür İlişkileri. Uluslararası II. Atatürk Sempozyumu, Ankara: Atatürk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları, 1127-1136.
• Çetin. S, (2018). “1930’lu Yıllarda Türk Edebiyatında Balkan İlgisi ve Bir Yol Açıcı Olarak Yaşar Nabi Nayır”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 12-31.
• Even-Zohar, I. (1979). “Polysystem Theory”, Poetics Today 1 (1-2), 287-310.
• _______ (1990a). “Polysystem Theory”, Polysystem Studies. Poetics Today 11 (1): 9-26.
• _______ (1990b). “Polysystem Theory”, Polysystem Studies. Poetics Today 11 (1): 27-51.
• _______ (1994). “Culture Planning and the Market: Making and Maintaining of Socio-Semiotic Entities”. “The Making of Culture”, Dartmouth Collage’da 22-27 Temmuz’da sunulan bildiri.
• _______ (1996) "The Role of Literature in the Making of the Nations of Europe: A Socio-Semiotic Examination”, Applied Semiotics ı, 20-30.
• _______ (1997) "The Making of Culture Repertoire and the Role of Transfer", Target 9, (2), John Benjamins: Amsterdam, 355-363.
• _______ (2002). “Culture Planning And Cultural Resistance in the Making and Maintaining of Entities”, Sun Yat-sen Journal of Humanities 14, 45-52.
• Gentzler, E. (1993). Contemporary Translation Theories. London: Routledge.......................
• Gürçağlar, Ş. T. (2013). Türkiye'de Çevirinin Politikası ve Poetikası 1923-1960. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hakov, C. (1999). “Mustafa Kemal Atatürk ve Bulgaristan-Türkiye İlişkileri (1923-1938)”, Atatürk IV. Uluslararası Kongresi, Cilt II, Türkistan/Kazakistan, s. 1009.
• İsen, M. (2010). “Balkan Edebiyatlarını Ülkemize Tanıtan Aydın: Yaşar Nabi Nayır”, (içinde: Yaşar Nabi Nayır ve Varlık ve Varlık Dergisi), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. Kongar, E. (2010). Yaşar Nabi Nayır'ın Türk Edebiyatındaki Yeri: Varlık Dergisi ve Varlık Yayınları. F. N.-E. Ercan içinde, Yaşar Nabi Nayır ve Varlık Dergisi (s. 20-33). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Mutluay, R. (1974). 100 Soruda Türk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi. Necatigil, B. (2006). Düzyazılar II, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 267-311. Paker, S. (1986). ‘Translated European Literature in the Late Ottoman Literary Polysystem’, New Comparison, 1, 67-69.
• _______ (1987). ‘Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, Çoğul-dizge Kuramı Açısından Bir Değerlendirme’ (çev. Ali Tükel), Metis Çeviri, 1, 31-43.
• _______ (2002). Translations: (re) Shaping of Literature and Culture, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Yenisoy, H. S. (2011) “Atatürk ve Bulgaristan”, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Adana, 1-6.