N. G. Çernişevski’nin Nasıl Yapmalı? adlı romanında “yeni insan” tipleri

Yıl 2020, Sayı: 21, 801 - 810, 21.12.2020

Güneş Sütcü

https://doi.org/10.29000/rumelide.835769

Öz

XIX. yüzyıl, Rus edebiyat tarihinde dünya yazınına kazandırdığı yazarlar ve eserler nedeniyle “altın çağ” olarak adlandırılan bir dönemdir. Bu dönemin önemli yazarlarından biri, devrimci demokrat kimliğiyle bilinen Nikolay Gavriloviç Çernişevski’dir. Yazarın 1863 yılında yayımlanan Nasıl yapmalı? (Что делать) adlı romanı, 1860’lı yılların genç neslinin karakteristik özelliklerini vermesi açısından önemli bir yere sahiptir. Romanda yeni nesil Rus insanının düşünce dünyasının aktarılmasına aracılık eden kahramanlar, “yeni insan” tipinin canlı örnekleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda geleceğin ideal toplumunu temsil eden ve yeni ahlaki değerleri savunan “yeni insan”ın temsilcileri Lopuhov, Kirsanov, Vera Pavlovna ve Rahmetov’dur. Bu çalışmada, XIX. yüzyıl Rus edebiyatında beliren “yeni insan” tipinin tanımlanması, ortaya çıkış nedenlerinin ve karakteristik özelliklerinin ayrıntılarıyla ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çernişevski romanında kahramanların oynadıkları rolü ve kendi dünya görüşüne göre içinde bulunduğu dönemin en belirgin özelliklerini bünyesinde taşıyan “yeni insan” tiplerini ayrıntılı bir biçimde betimlemiştir. Yazar kendi deyimiyle yeni neslin sıradan erdemli insanlarını tanıtmak ister. Bu düşünceyle ortaya çıkan ve büyük tartışmalara neden olan Nasıl Yapmalı? yeni nesil Rus insanının değer yargılarını en gerçekçi biçimde gözler önüne serme özelliği taşımaktadır. Sonuç kısmında elde edilen bulgular ışığında Çernişevski’nin “yeni insan” tiplerinin güçlü bir iradeye sahip, rasyonalist, eylem insanı, mutluluk odaklı, pragmatizmi benimsemiş ve topluma rol model oldukları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rus edebiyatı, yeni insan, tip, Çernişevski, Nasıl Yapmalı.

Types of “new people” ın Chernyshevsky’s “What Is To Be Done?”

Öz

XIX. century is a period in the history of Russian literature that is regarded as a "golden age" due to the writers and works that it contributed to world literature. One of the important writers of this period is Nikolay Gavrilovic Chernishevsky, known for his revolutionary democrat identity. The author's What Is To Be Done?, published in 1863. His novel (Что делать) gives the characteristic features of the young generation of the 1860s. In the novel, the protagonists who mediate the world of thought of the new generation of Russian people are living examples of the "new human" type. In this sense, the representatives of the "new man" who represent the ideal society of the future and defend new moral values are Lopuhov, Kirsanov, Vera Pavlovna and Rahmetov. In this work, it is aimed to define the "new person" type that appeared in XIX. century Russian literature, to reveal the reasons for its emergence and its characteristic features in detail. In his novel, Chernishevsky has described in detail the most prominent features of his worldview, the types of "new people", through his heroes. The author, in his own words, wants to introduce ordinary but virtuous people of the new generation. The “What Is To Be Done?” named novel has the feature of revealing the value judgements of the new generation Russian people in the most realistic way. According to the evaluation in the conclusion part, it has been understood that Chernyshevsky's "new people" types have a strong will, rationalist, activist, happiness-oriented, pragmatic and role models for society.

Anahtar Kelimeler

Russian literature, new person, type, Chernyshevsky, What Is To Be Done

Kaynakça

• Çernişevskiy, N. (2003). Nasıl Yapmalı?. Cilt 1-2. çev. Mazlum Beyhan. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Franckh, P. (2020). Rezonans Kanunu. İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Gürsoy, Y. (2014). Nikolay Çernişevski ve Devrimcinin El Kitabı “Nasıl Yapmalı?”, Rusya’da Eylemin Sanatla Buluşması kitabı içinde (44-54.ss.), İstanbul: Çeviribilim Yayınları.
• Olcay, T. (2003). Rus Edebiyatında Doğalcı Okul. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Süer, Ö.A. (1994). XIX. Yüzyıl Rus Edebiyatı Üzerine Yazılar. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Tekin, M. (2018). Roman Sanatı 1, Romanın Unsurları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Turgenyev, İ. (2010). Babalar ve Oğullar. (Çev. Ayşe Hacıhasanoğlu). Can Yayınları.
• Walicki, A. (2009). Rus Düşünce Tarihi Aydınlanma’dan Marksizme. (Çev. Alaeddin Şenel.) İletişim Yayınları.
• Balahonovaya, А.А. (2018). Roman N.G. Çernışevskogo “Şto Delat?”: Temı, Struktura, Sistema obrazov. Belgorog: Belgorodskiy Gosudarstvennıy Natsionalnıy Issledovatelskiy Universitet.
• Vayl, P.L. (1991). Roman veka: “Şto Delat?” N.G. Çernışevskogo (Tekst). Moskva: Rodnaya reç. 125-132.
• Verhovskiy, G. (1959). O romane N.G. N.G. Çernışevskogo (Tekst). Moskva: Nauka. No: 3. 18-33.
• Demçenko, А.А. (2009). Nikolay Çernışevskiy: K180-letiyu so dnya rojdeniya (Tekst). İzvestiya Saratovskogo universiteta. Saratov: İzvestiya. Т. 9. Vıpusk.1. 36-44.
• Kantor, V.K. (2017). “Podpolnıy çelovek” protiv “novıh lyudey”, ili O torjestve zla v miroustroysve”. Vestnik kulturologii// Çelovek i kultura. No: 1(80). 155-182.
• Çernışevskiy, N.G. (1937). İz avtobiografii (Tekst). Pod red. V.A. Suşitskogo. Saratov: Saroblgiz.
• Pinayev, M.T. (1980). N. G. Çernışevskiy-romanist i “novıye lyudi” v literature 60-70-h godov. (Tekst). Russkaya literatura. Moskva: Literaturnıye izvestiya. No: 4. 34-49. http://az.budclub.ru/c/chernyshewskij_n_g/text_0048.shtml