Bankson-Bernthal fonoloji testi: Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Yıl 2021, Sayı: 22, 312 - 326, 21.03.2021

İclal Şan Gonca Sennaroğlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.895916

Öz

Çocuklarda dil ve konuşma gelişimini etkileyecek bir problem, bu becerilerin kazanılmasını olumsuz etkiler. Dil ve konuşma probleminin varlığı klinik değerlendirmelerle tespit edilir. Çocukların artikülasyon ve fonolojik becerilerinin değerlendirlmesinde en sık kullanılan araçlarından birisi resimleri isimlendirme temeline dayanan standardize testlerdir. İşitme kayıplı çocukların konuşma becerilerinin değerlendirilmesinde standardize artikülasyon ve fonoloji testleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, ülkemizde bu türden testlerin sayısı olduça sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı, klinik kullanıma uygun bir fonoloji testi olan The Bankson-Bernthal Test of Phonology (BBTOP) (Bankson-Bernthal Fonoloji Testi/BBFT) testini Türkçe’ye uyarlayarak norm çalışmasını gerçekleştirmek, geçerlilik ve güvenilirlik çalışmasını yapmaktır. Testin sözcük listesi, Türkçe’nin ünsüzlerinin dil kurallarına göre, sözcük başı ve sonu pozisyonlarında, çocuklar tarafından tanınabilir nesnelerden oluşturulmuş ve resimlendirilmiştir. Çalışma, 3-9 yaş arasında, 208 kız ve 233 erkek (n = 441) çocuk ile gerçekleştirilmiş ve analiz edilmiştir. Testin iç tutarlılık katsayısı ünsüzler için  = .87 ve fonolojik süreçler için  = .74 olarak elde edilmiştir. BBFT’nin ünsüzler ölçeğinin iki yarı güvenirliği (iç tutarlılık anlamında) analizinde korelasyon değeri r = .87 fonolojik süreçler ölçeğinin ise r = .80’dir. Yapı geçerliliği analizlerinde faktör yükleri fonolojik süreçler için 3 faktör ve ünsüzler için 8 faktör bulunmuştur. Puanlamalar arası geçerlilik analizlerinde; sözcük puanı ile ünsüzler puanı arasındaki korelasyon r = –.93, sözcük puanı ile fonolojik süreçler puanı arasındaki korelasyon r = –.87, ünsüzler puanı ve fonolojik süreçler puanı arasındaki korelasyon r = .84 bulunmuştur. BBFT, standart Türkçe konuşan, artikülasyon ve fonolojik problemi olan çocukların değerlendirilmesine uygun geçerli ve güvenilir bir değerlendirme aracıdır.

Anahtar Kelimeler

Fonolojik değerlendirme,, artikülasyon,, fonoloji,, fonolojik gelişim,, Türkçe BBFT

Bankson-Bernthal test of phonology: Reliability and validity study for Turkish language

Öz

Articulation and phonology tests based on standardized picture naming are widely used in the assessment of speech skills of children with hearing loss. Aim of this study is to conduct norm, validity and reliability study by adapting The Bankson-Bernthal Test of Phonology (BBTOP), which is a suitable phonological test for clinical use, into Turkish. The word list of the test was created and illustrated in accordance with the language rules of Turkish consonants, at the initial and final of the word positions, from objects recognizable by children. The study was conducted on children aged 3-9 years old (36-119 months), 208 girls and 233 boys (n = 441) and analyzed accordingly. The internal consistency coefficient of the test was obtained as  = .87 for consonants and  = .74 for phonological processes. The reliability analysis of the BBTOP, the correlation value of consonants was r = .87 and the correlation value of phonological processes was r = .80. Factor analysis has been made for "Construct Validity". Factor loadings were found to be 3 factors for phonological processes and 8 factors for consonants in the validity analysis between the scores; correlation between word score and consonants score was r = -.93, correlation between word score and phonological processes score was r = -.87, correlation between consonants score and phonological processes score was r = .84. BBTOP is a valid and reliable assessment tool and suitable for the assessment of children speaking standard Turkish with articulation and phonological disorders.

Anahtar Kelimeler

Phonological assessment,, articulation, phonology,, phonological development, Turkish BBTOP

Kaynakça

• Akmajlan, A., Demers R.A., Farmer, A. K., Harnish, R. M. (1997). Linguistics: An Introduction to language and communication. The MIT Press.
• Aksan, D. (200). Language in all aspects: linguistics in its main lines. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Alpöge, G. (1991). Child and language: Use of adjectives in Turkish and their analysis in terms of child's development. Ankara: Yapı Kredi.
• Ball, M. J., & Local, J. (1996). Current developments in transcription. M. J. Ball & M. Duckworth (Eds). Advances in Clinical Phonetic. Vol. 6. USA: John Benjamins Publishing Company.
• Bankson, N. W., & Bernthal, J. E. (1990). Bankson Bernthal test of phonology manual. Symbolixs Tools for Language & Cognition.
• Bleile, K. M. (1996). Articulation and phonological disorders. London: Singular Publishing.
• Burl, N. T. (1994). ASHA rewiews: Materials. Bankson-Bernthal Test of Phonology. ASHA, Vol. 36, Issue 5, 53.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sayı:32, 470-478. Demirezen, M. (1992). Sesbirim çözümlemesinde temel ölçütler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Vol: 8, No: 3, 15-28.
• Eisenberg, S. L., & Hitchcock, E. R. (2010). Using standardized tests to inventory consonant and vowel production: a comparison of 11 tests of articulation and phonology. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, Vol. 41, 488–503.
• Giray, Y. (2002). Verbal interview about BBTOP, February.
• Glaspey, A., & Stoel-Gammon, C. (2007). A dynamic approach to phonological assessment. Advances in Speech Language Pathology, 9 (4), 286-296.
• Grunwell, P. (1992). Processes of phonological change in developmental speech disorders. Clinical Linguistics and Phonetics. Vol. 6, NOS 1-2, 101-122.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Research methods in social sciences. 4 th ed. Ankara: Seçkin.
• Haynes, W. O., Pindzola, R. H. (1998). Diagnosis and evaluation in speech pathology. Allyn-Bacon.
• Hedge, M. N. (2001). Hedge’s pocket guide to assessment in speech-language pathology. Singular-Thomson Learning.
• Hodson, B. W. (1992). Clinical forum: Phonological assessment and treatment applied phonology: constructs, contributions, and issues. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, Vol. 23, 247-253.
• Kılıç, M. A. (2017). The extrinsic and intrinsic allophones of the turkey Turkish phonemes: the stratificational transcription model. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/7, 195-214. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11354
• Macrae, T. (2016). Comprehensive assessment of speech sound production in preschool children. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, SIG 1, Vol. 1 (Part 2), 39-56.
• Perkins, W. H. (1971). Speech pathology. Saint Louis: The C.V. Mosby Company.
• Seçer, İ. (2015). Practical Data Analysis with SPSS and LISREL: Analysis and Reporting. Ankara: Anı.
• Silverman, F. H. (1984). Speech language pathology and audiology: An Introduction. A Bell-Howell Company.
• Smiley, L. R., & Goldstein, P. A. (1998). Language delays and disorders: From research to practice. Singular Publishing Group INC.
• Taşer, S. (1995). Speech training with examples (5 th Ed.). Papirüs, Ankara.
• Vardar, B. (1998). Glossary of annotated linguistic terms (2 nd Ed.), ABC: İstanbul.
• Williams, A. L. (2001). Phonological assessment of child speech. D. M. Ruscello (Ed.). Tests and measurement in speech language pathology. Butterworth-Heinrmann, Boston.
• Wolk, L., & Meisler, A. W. (1998). Phonological assessment: A Systematic comparison of conversation and picture naming. Journal of Communication Disorders, 31, 291-313.