Bilinmeyen bir şair: Hammâd ve Divançesi

Yıl 2021, Sayı: 22, 616 - 640, 21.03.2021

Eda Tok

https://doi.org/10.29000/rumelide.897073

Cited By: 1

Öz

Klasik Tük edebiyatı geleneği bünyesinde pek çok şair yetişmiş ve genel itibariyle gerek yaşadıkları dönemlerde gerekse daha sonraki dönemlerde yazılan biyografik kaynaklarda kendilerine yer bulabilmişlerdir. Ancak geniş bir şair kadrosuna sahip olan klasik Türk edebiyatı tarihinde ismi tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda anılmayan, henüz tespit edilememiş pek çok şair de bulunmaktadır. İsmi kaynaklarda geçmeyen ve hayatı hakkında bilgilere ulaşılamayan şairlerden biri de Hammâd’dır. Şiirlerinde Hammâd mahlasını kullanan şairin asıl isminin ne olduğu, nerede doğduğu ve nasıl bir yaşam sürdüğüne dair bilgilere ulaşılamamıştır. Hammâd’ın şimdilik bilinen tek eseri divançesidir. Şairin divançede yer alan şiirlerinde de hayatına dair bilgilere tesadüf edilememiştir. Bu çalışmada tarafımızca tespit edilen Hammâd Divançesi tanıtılmış ve divançenin çevriyazılı metni oluşturulmuştur. Divançede 33 gazel (2 gazel eksik) ve 1 müseddes bulunmaktadır. Hammâd’ın ilgili şiirleri şekil ve muhteva bakımından genel olarak değerlendirilmiştir. Şairin şiirleri incelendiğinde ise şiirlerinde klasik Türk şiiri geleneğinin genel muhtevasına bağlı kaldığı, klasik Türk şiirinin aşk, âşık, sevgili, rakip, şarap, güzellik, gül-bülbül, tarihî-efsanevi şahsiyetler, tabiat, talihten şikâyet gibi ortak malzemelerini başarılı bir biçimde kullandığı görülmüştür. Şiirlerinde çoğunlukla âşıkâne üslup tercih eden şairin dili, sade ve akıcıdır. Bu çalışma ile klasik Türk şiirinin bilinmeyen bir temsilcisi olan Hammâd ve divançesi tanıtılarak ilim dünyasının istifadesine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı,, metin neşri,, Divançe

An unknown poet: Hammad and His Divanche

Öz

A number of poets have grown within the scope of classical Turkish literature tradition and commonly they could gain ground for themselves in biographical issues written both in the era they had lived and in the forthcoming periods. Yet, in our history of classical Turkish literature that has a wide range of poets, there are a lot of poets whose name is not referred in collected biographies and biographical issues, and poets who have not been confirmed. One of those poets whose name is not mentioned in issues and about whom any information is attained is Hammad. About the poet who used the pseudonym Hammad in his poetry, no information could be achieved on his real name, his place of birth and what kind of a living he leaded. As for now, his only known work is his Divanche. Any information about his life is not encountered in his poems in Divanche, too. In this study, Hammad Divanche that is confirmed by us, is described and its transcripted text is organised. In the Divanche, there are 33 ghazels (lacking 2 ghazels) and 1 müseddes. Hammad’s related poems have been evaluated in terms of shape and content. As the poems of the poet are examined, it is found out that he abides by the common content of the classical Turkish poetry tradition, and that, in his poems, he used common items such as love, lover, beloved, rivalry, wine, beauty, rose- nightingale, historical- fabulous characters, nature, and complaint about fortune. The literary language of the poet who mostly preferred an affectionate style, is unsophisticated and fluent. With his study, as an unknown representative of classical Turkish poetry, Hammad and his Divanche are introduced and presented to the benefit of the world of science.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish literature,, text puplication,, Divanche

Kaynakça

• Çalka, M. S. (2014). Klasik Türk şiirinde rubâî. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütüsü, Erzurum.
• Hammâd. Dîvânçe. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi, Nadir ve Yazma Eserler Bölümü, 035771/1.
• Köksal, F. (2017). Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori. İstanbul: Kesit.
• Tâhirü’l-Mevlevî (2019). Edebiyat lügatı. (haz. Kemâl Edîb Kürkçüoğlu). İstanbul: Büyüyenay.
• Ünver, İ. (1993). Çevriyazıda yazım birliği üzerine öneriler. Ankara Üniversitesi DTCF Türkoloji Dergisi, C XI, S 1, s. 51-89.