Türkçe eğitimi alanındaki kadın akademisyenlerin akademik çalışmalarının bibliyometrik analizi

Yıl 2021, Sayı: 22, 691 - 705, 21.03.2021

Songül Karakuzu Merve Aras Özlem Gedikli

https://doi.org/10.29000/rumelide.897125

Cited By: 4

Öz

Kadınlar, hemen her çalışma alanında olduğu gibi akademide de önemli bir niceliğe ve niteliğe sahiptir. Öğretmen ve akademisyen yetiştirme amacının yanında bilime katkı sağlayan eğitim fakültelerinde çalışan kadın akademisyenler, toplam akademisyen sayısının %49,4’ünü oluşturmaktadır. Eğitim fakültelerinin temel alanlarından Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda çalışan kadın akademisyenlerin sayısıysa 547 akademisyen arasında 247’ye ulaşmıştır. Çalışmada, Türkçe eğitimi alanındaki kadın akademisyenlerin ulusal ve uluslararası bilime katkılarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Türkçe eğitimi alanındaki kadın akademisyenlerin alana katkıları; çeşitli ölçütler bağlamında ele alınmıştır. Bu bağlamda kadın akademisyenlerin sayısına, unvanlarına, çalıştıkları kurum türlerine, lisansüstü tez danışmanlıklarına, akademik çalışmalarının türlerine göre dağılımları ile makalelerin tarandığı dizinler belirlenmiştir. Ardından kadın akademisyenlere dair elde edilen veriler, bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma sonucunda Türkçe eğitimi alanında çalışan kadın akademisyenlerin sayıları, unvan ve çalıştıkları kurumlara göre dağılımları tablolaştırılmıştır. Ayrıca alandaki bilimsel katkılarının önemi bildiri, makale ve kitap yayımları ile lisansüstü tez danışmanlıkları aracılığıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda kadın ve erkek akademisyenler arasında niceliksel olarak büyük farklılıkların bulunmadığı görülmüştür. Bunun yanında öğretim görevlisi kadın akademisyenlerin (f=79) erkek öğretim görevlilerinden (f=71), araştırma görevlisi kadın akademisyenlerin (f=61) de erkek meslektaşlarından(f=60) sayıca fazla olduğu tespit edilmiştir. Diğer akademik unvanlardaki eşitsizliğin sebebi ise toplum içinde kadına yüklenen rollerin akademik ilerleyişi olumsuz etkilemesi olarak değerlendirilmiştir. Tüm bunlara rağmen kadının akademide de önemli bir yere sahip olduğu yapılan çalışmadan çıkarılan en önemli sonuçtur.

Anahtar Kelimeler

Kadın akademisyen,, Türkçe eğitimi alanı, bibliyometri

Bibliometric analysis of academic studies of women academicians in the field of Turkish language education

Öz

Women have an important quantity and quality in academia, as in almost every field of study. In addition to the aim of training teachers and academicians, women academicians working in education faculties that contribute to science constitute 49.4% of the total number of academicians. The number of female academicians working in Turkish Language Education Department, one of the main fields of education faculties, reached 247 among 547 academicians. In the study, it is aimed to reveal the contributions of female academicians in the field of Turkish language education to national and international science. For this purpose, the data obtained about women academicians were examined by bibliometric analysis. The contributions of women academics in the field of Turkish language education are discussed in the context of various criteria. In this context, the number of women academics, their titles, the types of institutions they work in, graduate thesis consultations, the types of academic work according to the distributions and the directories in which the articles are scanned were determined. Then the data obtained about women academicians were examined by bibliometric analysis. As a result of the study, the distribution of female academicians working in the field of Turkish language education according to the number, title and institutions was tabulated. In addition, the importance of scientific contributions in the field was tried to be revealed through papers, articles and book publications and graduate thesis consultancy. As a result of the study, it was observed that there were no major quantitative differences between men and women academicians. In addition, it was determined that there are more women lecturers(f = 79) than men lecturers (f = 71) and women research assistants (f = 61) than men research assistants(f = 60). The reason of the inequality in other academic titles was evaluated as the negative effects of the roles assigned to women in the society on academic progress. Despite all this, it is the most important conclusion from the study that women have an important place in the academy.

Anahtar Kelimeler

Women academic,, Turkish language education field,, bibliometry

Kaynakça

• Adak, N. (2018). Akademide kadınlar: Yükseköğrenime giriş ve kariyerde ilerleme. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, I (1) 23-38.
• Al, U. ve Coştur, R. (2007). Türk Psikoloji Dergisi’nin bibliyometrik profili. Türk Kütüphaneciliği, 21(2), 142-163.
• Altaş, A. (2017). Türkçeye tercüme edilen gastronomi kitaplarının bibliyometrik analizi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 104-117.
• Altınoluk Düztaş, D. (2018). Kadın olmak mı, akademisyen olmak mı? : İşte bütün mesele bu. Fe Dergi, 2018(1), 58–66.
• Karakaya, İ. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.). Ankara: Anı.
• Aytaç, M., Aytaç, S., Fırat, Z., Bayram, N. ve Keser, A. (2001). Akademisyenlerin çalışma yaşamı ve kariyer sorunları. Bursa: Uludağ Üniversitesi Araştırma Fonu İşletme Müdürlüğü.
• Bakioğlu, A. ve Ülker, N. (2018). Career barriers faced by Turkish women academics: Support for what? Yükseköğretim Dergisi, 2018(3), 313–321.
• Başarır, F., ve Sarı, M. (2015). Kadın akademisyenlerin kadın akademisyen olmaya ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2015(1), 41–51.
• Bayramoğlu, G. (2018). İş/aile sınırı teorisi bağlamında kadın akademisyenlerin iş/yaşam dengesinin sağlanmasına yönelik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Elektronik), 2018(68), 1722–1744.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çakır, İ. ve Arslan, R. (2018). Türkiye’deki üniversitelerde kadın akademisyenlerin karşılaştıkları sorunlar ve Bartın Üniversitesinde çalışan kadın akademisyenler üzerine bir araştırma. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (18) , 265-280.
• Çiçekli, A. (2019). Akademide toplumsal cinsiyet: Sosyoloji bölümü örneklemi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (42) , 51-75.
• Demir, S. (2018). Akademide kadın: Farklı disiplinlerden kadınların akademideki yeri ve aile yaşamlarıyla etkileşimi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 2018(1), 187–209.
• Dikmen, N. ve Maden, D. (2012). Kadın akademisyenlerin görünmeyen emeği üzerine bir araştırma: Ordu Üniversitesi örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2012(21), 257–287.
• Ehtiyar, V. R. , Solmaz, C., ve Üst Can, Ç. (2019). “Kadın akademisyen” olmak: Turizm alanındaki kadın akademisyenlere yönelik bir metafor çalışması. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi,16 (2), 296-318.
• Ercan Demirel, E. ve Erdiren Çelebi, M. (2019). Therelation ship of burn out with work a holism mediated by work-family life conflict: A study on female academicians. Journal of Language and Linguistic Studies, 2019(4),1300–1316.
• Gönenç, İ. M., Akgün, Ş. A., Özvarış, B. Ş., ve Tunç, T. E. (2013). An analysis of the relationship between academic career and sex at Hacettepe University. Education & Science/Egitim ve Bilim, 38(170).
• Güzel, A. (2010). Türkçe eğitimi bölümlerinde kurulması gerekli görülen ana bilim dalları. TÜBAR: 27-Bahar.
• Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2019a). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi . Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7 (3) , 781-799 . DOI: 10.16916/aded.581630
• Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2019b). Yunus Emre ile ilgili araştırmaların bibliyometrik analizi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 123-141. doi: 10.29329/mjer.2019.185.6
• Küçükaslan, Ö., Başağaç, G. R. T., ve Ünsal, A. (2017). Türk veteriner hekimliği öğretiminde ilk kadın akademisyenler. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2017(4), 255–260.
• Nergiz, G.H. (2019). Turizmde kadın akademisyenler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(2), 89-99.
• Özdemirkıran, M. ve Öner, S. (2017). Türkiye’de kadın uluslararası ilişkiler akademisyenlerinin profili : Marmara Bölgesi. Fe Dergi, 2017(1), 92–112.
• Özkanlı, Ö. (2007). Türkiye’de kadın akademisyenlerin durumu. Eğitim ve Bilim, 2007(144), 59–70.
• Özkanlı, Ö. (2010). Türkiye’de üniversitelerde üst düzey kadın yöneticilerin karşılaştıkları kültürel ve yapısal engeller. Mülkiye Dergisi, 2010(268), 265–279.
• Öztan, E. ve Doğan, S. N. (2015). Akademinin cinsiyeti: Yıldız Teknik Üniversitesi örneği üzerinden üniversite ve toplumsal cinsiyet. Çalışma ve Toplum, 2015(46), 191–222.
• Öztürk, U. (2017). Akademideki topuk sesleri: Cam tavan perspektifinde göller bölgesi üniversitelerinin betimsel analizi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (4), 202-213 .
• Sart, G., Sezgin, F. H. ve Demir, N. (2018). Mobbingin mesleki tükenmişlik algısı üzerine etkileri: kadın akademisyenler örneği. Beykoz Akademi Dergisi, 2018(1), 118–135.
• Suğur, S. ve Cangöz, İ. (2016). Üniversite yönetiminde kadınların eksik temsili üzerinde toplumsal cinsiyet ilişkilerinin rolü. Amme İdaresi Dergisi, 2016(3), 89–115.
• Şentürk, B. (2016). Çokuz ama yokuz: Türkiye’deki akademisyen kadınlar üzerine bir analiz. ViraVerita E-Dergi, 2015 (2) , 1-22.
• Şentürk, İ. (2012). Üniversitede kadın olmak: Akademik örgütte toplumsal cinsiyet sorunu: Nitel bir çalışma. Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi, 2012(2), 13–46.
• Şeref, İ. ve Karagöz, B. (2019). Scopus veri tabanına dayalı bibliyometrik değerlendirme: Mevlâna Celâleddin Rumî üzerine yapılan araştırmalar. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , (14) , 298-313 . DOI: 10.29000/rumelide.541024.
• Taylor Machado, M. de L., ve Özkanlı, Ö. (2013). Gender and academic careers in Portuguese and Turkish higher education institutions. Eğitim ve Bilim, 2013(169), 346–356.
• Tepe, F. F. (2018). 2000’lerde Türkiye’de kadın akademisyenler: rol çatışması mı veya rol genişlemesi mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2018(2),271–279.
• URL 1: http://www.tuik.gov.tr/Start.do adresinden 04.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Ünnü Ayyıldız, N. A., Baybars, M., ve Kesken, J. (2014). Türkiye’de kadınların üniversiteler bağlamında yetki ve karar verme mekanizmalarına katılımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(42), 121–134.
• Yalçın, H. ve Demirekin, M. (2013). Lisans eğitimi alan öğrencilerin, kadın akademisyenlerin çalışma yaşamındaki durumlarına yönelik algıları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2013(2), 166–172.
• Yalçınkaya, Y. ve Özkan, H. H. (2012). 2000-2011 yılları arasında eğitim fakülteleri dergilerinde yayımlanan matematik öğretimi alternatif yöntemleri ile ilgili makalelerin içerik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16).
• Yenilmez, M. İ. (2016). Women in academia in Turkey: Challenges and opportunities. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2016(28), 289–311.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara:Seçkin .
• Yıldız, S. (2018). Türkiye’de kadın akademisyen olmak. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2018(1), 29–40.
• Yılmaz, E. ve Özdemir, G. (2012). Türkiye’de kadın akademisyen ve araştırmacıların karşılaştıkları sorunlar ve tarıma bakış açıları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (2), 50-56.
• Zan, U. B. (2012). Türkiye’de Bilim Dallarında Karşılaştırmalı Bibliyometrik Analiz Çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.