Türkçe ve İngilizcenin yabancı dil olarak öğretimine yönelik yüksek lisans programlarının karşılaştırmalı incelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 23, 65 - 86, 21.06.2021

Gülnur Aydın Elif İlhan

https://doi.org/10.29000/rumelide.948293

Öz

Türkçe, dünyada yabancı dil olarak en çok öğrenilen/öğretilen dillerden biridir. Talebin artması öğretici ve onları yetiştirecek akademisyen gereksinimini de artırmaktadır. Bu nedenle yabancılara Türkçe öğretimi lisansüstü programlarının açılması kadar bunlara profesyonel bir kimlik kazandırılması da oldukça önemlidir. Profesyonel bir lisansüstü program kimliği oluşturmak için ise dünyada bu anlamda bilimsel birikimi güçlü olan benzer programları incelemek, benzerlik ve farklılıkları belirlemek gerekmektedir. Yabancılara İngilizce öğretimi yüksek lisans programları (MA-TESOL) bu bağlamda incelenmesi gereken programlar arasında yer almaktadır. Bu araştırmanın amacı, Türkiye’deki yabancılara Türkçe öğretimi ile İngiltere’deki yabancılara İngilizce öğretimi yüksek lisans programlarında yer alan derslerin karşılaştırmalı incelenmesidir. Karşılaştırmalı tarama modelinde tasarlanan bu nitel araştırmada, İngiltere ve Türkiye’den ölçüt örneklemeye uygun olarak belirlenen toplam 20 üniversitenin yüksek lisans programlarına ait program kılavuzları, ders katalogları, Avrupa Kredi Transfer Sistemi formları doküman incelemesi yöntemi ile incelenmiştir. Araştırmada, hem yabancılara Türkçe öğretimi hem de yabancılara İngilizce öğretimi yüksek lisans programlarında zorunlu ve seçmeli derslere ilişkin genel bir çerçeve sunulmuştur. Buna göre yüksek lisans programlarında bulunan dersler; araştırma, kuram, pedagoji, sosyoloji ve psikoloji olmak üzere beş ana tema ile bunlara bağlı pek çok alt temada toplanmıştır. Yüksek lisans programlarının ağırlıklı olarak ilk üç tema üzerine yapılandırıldığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarından hareketle yabancılara Türkçe öğretimi yüksek lisans programlarının kuram teması altında dil bilimi ve dil edinimi; pedagoji teması altında öğretim yöntem ve teknikleri, ölçme-değerlendirme ve program geliştirme alt temalarına ilişkin seçmeli/zorunlu derslerin sayısının artırılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, yüksek lisans programı, yabancılara İngilizce öğretimi.

A comparative analysis of master's degree programs on teaching Turkish and English to speakers of other languages

Öz

Turkish is one of the most widely learned/taught languages in the world as a foreign language. The increase in demand also increases the need for instructors and academicians to train them. For this reason, it is very important to provide a professional identity to postgraduate programs in teaching Turkish to speakers of other languages as well as founding them. To establish a professional graduate program standard, it is necessary to examine similar programs with strong scientific knowledge in the world in this sense and to take steps by identifying similarities and differences. Master's degree programs in teaching English to speakers of other languages (MA-TESOL) are among the programs to be examined in this context. The study aims to examine the courses in the graduate programs, namely teaching Turkish to speakers of other languages in Turkey and teaching English to speakers of other languages in England. In this qualitative research designed based on a comparative survey model, program guides, course catalogs, European Credit Transfer System forms of a total of twenty master’s degree programs in the UK and Turkey determined via criterion-based sampling method were analyzed using document analysis technique. A general framework regarding the compulsory and elective courses in both master's degree programs is presented in the study. Accordingly, the courses in graduate programs were gathered under five main themes, namely research, theory, pedagogy, sociology and psychology, and many sub-themes. It has been determined that master's degree programs are mainly structured on the first three themes. Based on the results, it may be suggested to increase the number of elective/compulsory courses of the master's degree programs on teaching Turkish to speakers of other languages, related to the sub-themes namely linguistics and language acquisition under the theory theme; the sub-themes namely teaching methods and techniques, curriculum development and measurement-evaluation under the pedagogy theme.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to speakers of other languages, master, teaching English to speakers of other languages

Kaynakça

• Aslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğreinim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 87-115.
• Aslan, C. ve Karagül, S. (2016). Türkçe eğitimi programında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin bilimsel araştırma yapmaya yönelik kaygı düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (38), 201-217.
• Aytan, T., Uzun, O., ve Günaydın, Y. (2020). Hayat boyu öğrenme yabancılara Türkçe öğretim kurs programlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 70-99.
• Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2020). “Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı” üzerine. Kırıkkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 173-198.
• Bhabha, H. K. (1988). The commitment to theory. New Formations, (5), 5-23.
• Büyükaslan, A. (2007). Yabancı dil Türkçenin öğretilmesinde yeni yöntemler: Bilişim uygulamaları, çözüm önerileri. I. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 16-18 Mayıs 2007, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi. (http://www.turkofoni.org/yabancilara-turkce/ali_buyukaslan._yabanci_dil_turkce.pdf (Erişim Tarihi: 27.03.2021)
• Candaş-Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
• Çetin, O. (2020). Yabancılara Türkçe öğretimi sertifika programlarında görülen eksiklikler ve çözüm önerileri. XV. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildiri Kitabı, (s. 366-375), Gürcistan-Tiflis.
• Cortazzi, M., & Jin, L. (1999). Cultural mirrors: Materials and methods in the EFL classroom. In E. Hinkel (Ed.), Culture in second language teaching and learning (pp. 196–220). Cambridge: Cambridge University.
• Daştan, A., Bayraktar, Y. ve Bellikli, U. (2019). Türkiye’de sosyal bilimler alanında bilimsel araştırma ve yayın etiği eğitimi: İdeali arayış bağlamında bir araştırma. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 8(15), 21-39.
• Demiral, Ş. ve Kökçü, Y. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi sertifika programına katılan öğrencilerin sertifika programları hakkındaki görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(3), 1884-1901
• Demirbolat-Ottekin, A. (2005). Yüksek lisans öğrencilerinin program ve öğretim elemanlarından beklentileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 47-64. Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi. Ankara: Grafiker.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (1993). How to design and evaluate research in education. New York, NY: McGraw-Hill.
• Güzel, A. (2010). Türkçe eğitimi bölümlerinde kurulması gerekli görülen ana bilim dalları. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27(Türkçe Öğretimi Özel Sayısı), 371-383
• Hasrati, M. & Tavakoli, P. (2015). Globalisation and MA-TESOL programmes in the UK. High Educ, 69, 547-565.
• Hedges, M., Pacheco, G. A., & Webber, D. J. (2014). What determines students’ choices of elective modules? Economics working paper series, 1307. Bristol: University of the West of England.
• Ilieva, R. & Ravindran, A. (2018). Agency in the making: Experiences of international graduates of a TESOL program. System, 79, 7-18.
• Ilieva, R., Li, A., & Li, W. (2015). Negotiating TESOL programs and EFL teaching contexts in China: Identities and practices of international graduates of a TESOL program. Comparative and International Education, 44(2).Article 3, https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/cie-eci/article/view/9274/7460 sayfasından 14.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İşcan, A. (2014). Yabancı dil öğretimi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin tarihçesi. A. Şahin (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi içinde (s. 3-32). Ankara: Pegem Akademi.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (31. baskı). Ankara: Nobel.
• Katerinov, K. (1984). Rassegna dei principali metodi per l’ınsagnamento delle lingue straniera. Perugia: Guerra
• Kovacs, G. (2017). Culture in language teaching: A course design for teacher trainees. Acta Univ. Sapientiae, Philologica, 9(3), 73-86.
• Kramsch, C. (1993). Context and culture in language teaching. Oxford: Oxford University.
• Kumaravadivelu, B. (2012). Language teacher education for a global society: A modular model for knowing, analyzing, recognizing, doing, and seeing. New York, NY: Routledge.
• Kurt, B. (2020), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi programına ilişkin kursiyer görüşlerinin karşılaştırılmalı bir analizi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 73-90.
• Li, X, Q. (2014). The development and prospects of the international education of Chinese language: Commemorating the 10th anniversary of the establishment of the Confucius Institute. Journal of South Chine Normal University, 5, 120-129.
• Lin, L. L. (2010). Examining the effectiveness of TESOL master's programs to prepare graduate students for their current and future careers. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED510734.pdf sayfasından 02.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Liu, Y. M., & Pan, J.Y. (2018). Research on the selection and training model of chinese teacher volunteers. Overseas Chinese Education, 98(3), 82-87.
• Mancester University (2021). MA TESOL. https://www.manchester.ac.uk/study/masters/courses/list/01367/ma-tesol/course-details/#course-profile sayfasından sayfasından 20.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel.
• Miles, B. M. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (Second Edition). London: Sage.
• Murphy, J. M. (1997). Phonology courses offered by MATESOL programs in the U.S. TESOL Quarterly, 31(4), 741-764.
• O'Leary, Z. (2013). The essential guide to doing your research project. London: Sage.
• Özbay, M. ve Bahar, M. A. (2016). Türkenin yabancı dil olarak öğretiminde uzmanlık sorunu. Aydın Tömer Dergisi, 1(1), 1-29.
• Özbay, M. ve Barutçu, T. (2013). Dil psikolojisi ve Türkçe öğretimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11-Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı), 933-973.
• Di Pietro, R. J., Lantolf, J. P. & Labarca, A. (1983). The graduate foreign language curriculum. The Modern Language Journal, 67(4), 365-373.
• Ramanathan, V., Davies, C. E. & Schleppegrell, M. J. (2012). A naturalistic ınquiry ınto the cultures of two divergent MA‐TESOL programs: Implications for TESOL. TESOL Quarterly, 35(2), 279-305.
• Toprak, M. ve Erdoğan, A. (2013). Lisansüstü eğitimde Avrupa yaklaşımı. İ. Güleç, Ö.E. Akgün ve M. Bayrakçı (Ed.), VI. Uluslararası Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.10-36). Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Tuzcu, G. (2003). Lisansüstü öğretim için yurtdışına öğrenci göndermenin planlanması. Milli Eğitim Dergisi, (160), 155-165.
• Uçgun, D. (2013). “Yabancı dil olarak Türkçe eğitimi ana bilim dalı”nın gerekliliği üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies, 8(9), 2483-2498.
• Vasquez, C. & Sharpless, D. (2009). The role of pragmatics in the master’s TESOL curriculum: Findings from a nationwide survey. TESOL Quarterly, 43(1), 5-28.
• Wu, Y., Qiu, Y., Hutagalung, F. D., & McNeill-Keay, C. (2020). A comparison study of curriculum between TESOL in the United Kingdom and TCSOL in China. Journal of Language Teaching and Research, 11(4), 568-581.
• Yağmur, K. (2009). Batı Avrupa’da anadili Türkçe olan öğrencilere Türkçenin ikinci dil olarak öğretimi ve kuramsal sorunlar. D. Yaylı ve Y. Bayyurt (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi politika yöntem ve beceriler içinde (ss. 221-230). Ankara: Anı.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• YÖK Atlas (2021). Türkçe öğretmenliği programı bulunan tüm üniversiteler, https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10215 sayfasından 18.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• York University. (2021). MA teaching English to speakers of other languages. https://www.york.ac.uk/study/postgraduate-taught/courses/ma-tesol/ sayfasından 20.03.2021 tarihinde erişilmiştir.