Slav mitolojisinde halkın “Bilgi Genomu” ve folklorü

Yıl 2021, Sayı: 24, 1221 - 1229, 21.09.2021

Marina Agienko Emre Kırlı

https://doi.org/10.29000/rumelide.990727

Öz

Folklor; mitolojik fikirlerle beslenmiş, kolektif hayatta kalma deneyiminin hazinesi ve insanların sanatsal yaratıcılığıdır. Folklorik eserler ise insanlık tarihinin yazılı olmayan dönemindeki kültür ve dünya algısı hakkında en güvenilir bilgi kaynaklarını oluşturur. Somut olmayan kültürel mirasın analizine dayanan folklorik filoloji çalışmalarının, ilkel düşüncelerin en ince ayrımlarını ortaya çıkardığı söylenebilir. Buna sebep folklorün, mitik unsurları koruması ve dilsel düşünceleri, ses kompleksleri ile efsanevi bir imgeye dönüştürmesidir. Bu çalışmada; folklorik kahramanın isminin etimolojik versiyonunun incelenmesi ve imajının bir dizi niteliksel özelliklerinin araştırılması temelinde, kahramanın adının, sadece semantik-ses kompleksini algılayan dinleyiciye taşıyabileceği olası bir bilgi içeriğinin formüle edilmesine çalışılacaktır. Bilgi genomunun biyolojik metaforu; isimde yer alan tüm aksiyolojik bilgilerin bir araya gelmesi sonucu, "genetik" sıfatının “gen” ve “genesis” (kaynak, köken) adlarıyla türevsel ilişkisi ile desteklenir. Çalışmada, Slav folklorune ait eserlerde geçen Baba Yaga'nın, Türk masallarındaki Cadı örnekleri ile analizi sonucunda etimolojik bir inceleme ve bilgilendirici bir gen “müreffeh bir yaşam prensibi için ilk bakışta ne kadar çelişkili görünse de başka bir kişide ilahi olana ibadet ihtiyacı” ortaya konmaya çalışılmıştır. “Ölü ataların ruhları faydalı güçlere sahiptir ve zor zamanlarda torunlara yardım ederler” genomu, Rus halk masalındaki peri atının isminin yanı sıra dünya halklarının mitolojik temsillerindeki sihirli atın ve Türk masal evrenindeki imaj zemininin de üzerine oturtulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

bilgi, genom, folklor, Slav, Turkish, Baba Yaga, Cadı, at

The public's "Knowledge Genom" and folklore in Slav mythology

Öz

Folklore is a treasure trove of collective survival experience, artistic creativity of the people, saturated with mythological representations. Folklore works are the most reliable source of knowledge about culture and the unwritten period of human cognition of the world. Philological studies of folklore, based on the analysis of the language of folk works, perhaps reveal the most subtle nuances of primitive ideas, since folklore has retained an important mythological element - the parallelism of word and myth-making with the semantisation of the image, since linguistic representations and sound complexes in myth are born simultaneously with the mythical image. Within the framework of the research, based on the study of the etymological version of the name of the folklore hero and the study of a number of qualitative characteristics of his image, an attempt is made to formulate the possible information content that the name of the hero can carry to the listener who perceives only his semantic and sound complex. As a result of the analysis of the folklore images of Baba Yaga in Slavic folklore and the image of Cadı in Turkish fairy tales, as well as the study of etymological versions of their names, the information genome was formulated “the principle of a prosperous life - the need for sincere reverence for the divine in another person, no matter how contradictory at first glance it may be. seemed. " The genome “souls of deceased ancestors have beneficial power and help descendants in difficult times” was formulated based on the results of studying the name of a fairy horse in Russian folklore, as well as the image of a magic horse in mythological representations of the peoples of the world and Turkish fairy tales.

Anahtar Kelimeler

knowledge, genom, folklore, Slavic, Turkish, Baba Yaga, Cadı (witch), horse

Kaynakça

• Afanasyev, A. N., Poetiçeskiye vozzreniya slavyan na prirodu, 2014, Directmedia, s. 585.
• Breskin, V., Metod Triadı kak instrument izucheniya antropologii yazıka i iskusstva, Epistemology & Philosophy of Science. 2008, T. 16. – №. 2. S. 119-132.
• Burlak, S. A., STAROSTİN S. A., Vvedeniye v lingvistiçeskuyu komparativistiku., 2001, Editorial URSS, s. 155.
• Çernigovskaya, T. V., Do opıta priobreli çertı… (mozg çeloveka i porodivşiy yego yazık), LOGOS, 2014, No 1 (91), s. 79-96.
• Çernigovskaya, T. V., Ot kommunikatsionnıkh signalov k yazıku i mışleniyu çeloveka: evolyutsiya ili revolyutsiya, Rossiyskiy fiziologiçeskiy jurnal im. İ. M. Seçenova, 2008, 94, 9, 1017-1028.
• Dal, V. İ., Tolkovıy slovar jivogo velikoruskogo yazıka., 2013, Directmedia.
• Fossler, K., Pozitivizm i idealizm v yazıkoznanii. V kn: ZVEGİNTSEV V. A., İstoriya yazıkoznaniya XIX i XX vekov oçerkakh i izvleçeniyakh, ç 1., Moskova, 1964, s. 332.
• Frendenberg, O. M., Poetika syujeta i janra. İzdatelstvo “Labirint”, Moskova, 1997, s. 448.
• Freyd, Z., Khudozhnik i fantazirovaniye.,M. 1995, s. 129-134.
• Freyd, Z., Totem i tabu. Psikhologiya pervobıtnoy kulturı i religii, Ostroumiye i yego otnoşeniye k bessoznatelnomu. Strakh. Totem i tabu., Minsk, 1998, s 323-491.
• Gamkrelidze, İ., Gamkrelidze T. V., İvanov, V. V., İndoevropeyskiy yazıka i indoeyropeytsı, Rekonstruktsiya i istorikotipologiçeskiy analiz prayazıka i prokulturı. T. 1, s. 545.
• Jung, C. G., Ob arkhetipakh kollektivnogo bessonatelnogo, M., 1991, s. 95-128.
• Kalyanov, V. İ., Makhabkhrata: Dronaparva, ili Kniga o drone, İnstitut vostokovedeniya Rossiyskoy akademi nauk. Moskova, 1997, T. 7, s. 511-646.
• Pod red. Uşakov, D. N. U., Tolkovıy slovar russkogo yazıka, 1935, Moskova: Ogiz, gos. İn-t “Sovyetskaya entsiklopedia”.
• Russian pantheon. Cognate words in Sanskrit and Russian.By Svetloyar,2011 ISBN 978-1-4475-1180
• Stebleva, İ. V., Oçerki turetskoy mifologii: Po materialam volşebnoy skazki, 2002, Moskova, Vost. Lit-ra, s. 102.
• Tokarev, S. A., Mifı narodov mira, Bolşaya Rossiyskaya Entsiklopediya, 1987, s.394
• Tsivyan, T. V., Model mira i yeyo lingvistiçeskiye osnovı, SSSR, 2006. s. 126-127.
• Williams Monier M., Sanskrit-English Dictionary Oxford University Press, USA; Revised edition 1920, s.1260.
• Yefremova, T. F., Novıy slovar russkogo yazıka: tolkovo-slovoobrazovatelnıy: svışe 136000 slovarnıkh statey, okolo 250000 sementiçeskikh yedinits., 2001, Moskova, Russkiy yazık.
• Etimoloji Türkçe, www.etimolojiturkce.com (Erişim tarihi: 01.05.2019)
• Loşadinaya entsiklopediya. İnformationnıy portal o loşadyakh. http://ahorse.ru/kauraya-mast.html (Erişim Tarihi: 24.05.2019)
• Klyuçevskiy, V. O., Russkaya istoriya: polnıy kurs lektsi. Lektsiya VIII., http://www.spsl.nsc.ru/history/kluch/kluch08.htm\ (Erişim Tarihi: 23.04.2019)