Svetlana Aleksiyeviç’in “Son Tanıklar: Çocukluğa Aykırı Yüz Öykü” eserinde çocuk belleğinde savaşın izleri

Yıl 2021, Sayı: 24, 1230 - 1238, 21.09.2021

Reyhan Çelik

https://doi.org/10.29000/rumelide.997576

Öz

Bu çalışmanın amacı, sadece yetişkinlerin zarar gördükleri ve kayıplara uğradıkları düşünülen savaş olgusunun, aslında çocukların belleğinde daha çok yer ettiğini ortaya koymaktır. Savaş, insanlık tarihinin en önemli gerçeklerinden biridir. Farklı dönem ya da farklı kültürlerde de olsa savaşın sonunda ölüm, acı ve yok edişler vardır. Yirminci yüzyılda yaşanan iki büyük dünya savaşı, toplumların bütün fertlerini en acı şekilde etkilemiştir. Bu yüzyıl savaşlarında artık sadece erkekler aktif olarak rol almazlar; kadınlar ve çocuklar da ülkeleri için mücadele verirler. İkinci Dünya Savaşı, Birinci Dünya Savaşı’ndan çok daha ağır bedellerle sonuçlanır. Savaşın ardından her ülke, milyonlarca vatandaşını kaybetmiş, ekonomik ve psikolojik olarak yeniden ayağa kalkmaya çalışmıştır. Sovyet Rusya da Alman saldırılarıyla bu savaşa katılmak zorunda kalır. Sonunda da toplumun her kesiminden erkeği ve kadını ile bu savaştan galip çıkar. Ancak bu süreçte, ailelerin geride bıraktıkları çocukları da küçük ve temiz dünyalarından çıkıp yaşamın acı gerçekleri ile yüz yüze kalırlar. Belarus gazeteci-yazar Svetlana Aleksiyeviç 1985 yılında kaleme aldığı “Son Tanıklar: Çocukluğa Aykırı Yüz Öykü” kitabını o zorlu savaş yıllarını çocuk olarak yaşayan kişilerin, anlatımlarından oluşturur. Bu çalışmada söz konusu kitapta yer alan anı anlatılarından yola çıkarak savaş olgusunun ve özellikle İkinci Dünya Savaşı’nın çocuk hafızasında kalan görünümleri nitel yöntemle irdelenmiştir. Dolayısıyla da savaşa maruz kalan çocukların yaşadıkları acıların farklı sarsıntılar şeklinde yaşamları boyunca belleklerinde yer ettiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, bellek, çocuklar, ölüm, açlık

Traces of war in the children’s memory in Svetlana Aleksiyevıch’s "Latest Witnesses: Unchildlike Stories"

Öz

The aim of this study is to reveal that the phenomenon of war, which is thought to harm only the adults, is more common in children's memory. War is one of the most important facts in human history. There is death, pain, and destruction at the end of the war even it’s in different periods or cultures. The two great world wars in the twentieth century affected all members of societies in the most painful way. In the wars of this century, not only men take an active part but also women and children fight for their country. The Second World War results in much heavier costs than the First World War. After the war, every country lost millions of its citizens and tried to rise up economically and psychologically. Soviet Russia is forced to participate in this war as a result of German attacks and wins it due to the efforts of its citizen from various backgrounds. However, in this period, the children left behind by the families also have to leave their safe zones and face the harsh realities of life. Belarusian journalist-author Svetlana Alexievich composes her book “Last Witnesses: Unchildlike Stories” which she wrote in 1985, from the narratives of people who lived through those difficult war years as children. In this study, which is based on the memoirs in the book, the appearances of the war phenomenon and especially the Second World War images in children's memory were examined using qualitative method. As a result, it was concluded that the pain experienced by children exposed to war remains in their memories in the form of different trauma throughout their lives.

Anahtar Kelimeler

World War II, memory, children, death, famine

Kaynakça

• Aleksiyeviç, Svetlana. (2019). Son Tanıklar- Çocukluğa Aykırı Yüz Öykü. (Çev: Aslı Takanay)İstanbul: Kafka.
• Belge, Murat. (2016). Edebiyat Üzerine Yazılar. İstanbul: İletişim.
• Emir, Badegül Can. (2016). Svetlana Aleksiyeviç’in Kaleminden Savaşan Kadın Anıları: Savaşın Kadınsı Bir Yüzü Yoktur. Yirminci Yüzyılda Savaş ve Kadın. Editör: Onur Yamaner, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Freud, Sigmund. (2018). Savaş ve Ölüm Üzerine Düşünceler. (Çev: Elif Yıldırım). İstanbul: Oda.
• Hobsbawm, Eric. (2010). Kısa 20. Yüzyıl-1914-1991 Aşırılıklar Çağı. (Çev: Yavuz Alogan) İstanbul: Everest.
• Stone, Norman. (2019). İkinci Dünya Savaşı. (Çev: İbrahim Kapaklıkaya ) İstanbul: Ketebe.
• Kaybedilmiş Bir Savaş Üzerine. https://www.5harfliler.com/kaybedilmis-bir-savas-uzerine-svetlana-aleksiyevicin-nobel-edebiyat-odulu-konusmasi/ Erişim (24.07.2021).