Küresel ekonomi piyasalarında sıkça kullanılan bazı terimlere Türkçe karşılıklar II

Yıl 2021, Sayı: 24, 1272 - 1285, 21.09.2021

Emrah Eriş Şahap Bulak

https://doi.org/10.29000/rumelide.997968

Öz

Günümüzde en hızlı küreselleşen alanlardan biri olan ekonomi sayesinde hayatımıza her gün yeni kelime, terimlerin karşıladığı birtakım kavramlar girmektedir. Bu kavramları karşılayan kelime ve terimler başta çeviri yoluyla dilimize girmekte, daha sonra yaygınlaşıp kendilerine algı oluşturarak dile yerleşmektedirler. Söz konusu alıntı kelime ve terimlerin toplumun geneli tarafından anlaşılması, öğrenilmesi öğretilmesi için bunların ifade ettiği anlamı karşılayan Türkçe kelime ve terimlerle ifade edilmesi gerekir. Bu da dilimize yeni girmiş ve henüz yaygınlaşmamış kelime ve terimlere uygun Türkçe karşılıklar bulup bunların kullanımlarını yaygınlaştırmakla mümkündür. Bunun için diğer alanlarda olduğu gibi en hızlı küreselleşen alanlardan biri olan ekonomi alanında da küresel piyasalarda sıklıkla kullanılan ve dilimizde yeni yeni kullanılmaya başlanan kelime ve terimlere uygun Türkçe karşılıklar bulunmalıdır. Bu çalışmada küresel piyasalarda sıkça kullanılan ve Türkçede henüz yeni görülmeye başlanan bazı terimlere Türkçe karşılıklar önerilmiştir. Bu karşılıklar önerilirken öncelikle alıntı terimlerin kökenleri, varsa ait oldukları dillerde tarihi gelişim ve değişim sürecinde geçirdikleri fonetik ve morfolojik değişikler açıklanmış ve taşıdığı anlamlar verilmiştir. Daha sonra söz konusu terimlerin oluşumunda etkili olan etkenler üzerinde durulmuş ve çalışmaya konu olan terimlerin çoğunun oluşumunda metaforlardan yararlanıldığı tespit edilmiştir. Bu metaforların söz konusu terimlerin ait olduğu Batı kültüründe ve Türk kültüründe ifade ettiği anlamlar verilerek benzer ve farklı yönleri irdelenmiştir. Benzer anlam taşıyan metaforlar terimlere karşılık önerilirken genellikle göz önünde bulundurulmuş, farklı anlam taşıyan metaforlar yardımıyla oluşturulan terimlere karşılık verilirken daha çok kaynak terimin ifade etiği anlam esas alınmıştır. Böylece bir yandan küresel ekonomi piyasalarında sıkça kullanılan ve dilimizde henüz yeni yeni kullanılmaya başlanan bazı terimlere Türkçe karşılıklar önerilirken diğer yandan ülkemizde hemen her alanda görülen ve gittikçe bir istilaya dönüşen terimlerde yabancılaşmaya dikkat çekilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, ekonomi, metafor, terimler, Türkçe terimler

Turkish equivalents for some frequency terms in global economy markets II

Öz

Thanks to the economy, which is one of the fastest globalizing areas today, new words and terms come into our lives every day. Words and terms that meet these concepts first enter our language through translation, then become widespread and settle in the language by creating a perception for themselves. In order to be understood, learned and taught by the society in general, these borrowed words and terms must be expressed with Turkish words and terms that meet the meaning they express. This is possible by finding appropriate Turkish equivalents for words and terms that have just entered our language and have not yet become widespread, and popularize their use. For this, as in other fields, in the field of economy, which is one of the fastest globalizing fields, Turkish equivalents should be found for words and terms that are frequently used in global markets and that have just begun to be used in our language. In this study, Turkish equivalents have been proposed for some terms that are frequently used in global markets and have just begun to appear in Turkish. While suggesting these equivalents, first of all, the origins of the borrowed terms, the phonetic and morphological changes they have undergone during the historical development and change in the languages they belong to are explained and their meanings are given. Then, the factors that are effective in the formation of the terms in question were emphasized and it was determined that metaphors were used in the formation of most of the terms that were the subject of the study. The similar and different aspects of these metaphors were examined by giving the meanings of these terms in the Western culture and Turkish culture to which they belong. Metaphors with similar meanings are generally taken into consideration when suggesting terms, while terms created with the help of metaphors with different meanings are mostly based on the meaning expressed by the source term. Thus, on the one hand, Turkish equivalents have been proposed for some terms that are frequently used in global economic markets and have just begun to be used in our language, on the other hand, there has been an attempt to draw attention to the issue of “foreignization in terms” that appears to be common in almost every field in our country and turns into an invasion.

Anahtar Kelimeler

Turkish, economy, metaphor, terms, Turkish terms

Kaynakça

• Bulak, Şahap (2012). Kelime Türetme ve Bir Kelime Türetme Önerisi: Çaysa- Üzerine. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Volume 5 Issue 1, February 2012, s. 63-74.
• Bulak, Şahap (2013). Türkçenin Sadeleştirilmesinde Yanlış Ek Kullanımı veya Eklerin Yanlış Kullanılmas. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Volume 6 Issue 3, s. 57-76, March 2013.
• Bulak, Şahap (2017). Türkçe Öğretiminde Terim Sorun. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Bilgi Şöleni, Atatürk Üniversitesi, 12-14 Mayıs 2017, Erzurum.
• Cryptominded, A Glossary of all the Cryptocurrency Terms you need to know, https://cryptominded.com/glossary-cryptocurrency-terms-need-know/(E.T.14/04/2020).
• Demir, Celal (2006). Türkçe Dil Bilgisinde Terminoloji Sorunu. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 54 (2006/1), 81-100.
• Dilaçar, Agop (1957). Terim Nedir. Türk Dili, C IV, Ankara, s. 60-78....................................
• Dizdaroğlu, Hikmet (1988). Terimler Üzerine. Dil Yazıları I, Türk Tarih Kurumu, Basımevi, Ankara.
• Elıot, T. S. (1941). Four Quartets. Harcourt, Us. ......................................
• Fan, H. (2017). Strategies for Translation of English Commercial Advertisements from the Intercultural Perspective. Open Journal of Social Sciences, 5, 38-45, http://www.scirp.org/journal/jss
• Frankenfield, Jake (2019). Hodl https://www.investopedia.com/terms/h/hodl.asp
• Heyes, Adam (2019). Widow-and-Orphan Stock, Retrieved from https://www.investopedia.com/terms/w/widowandorphanstock.asp
• Jue, X. (2009). Economic Metaphors in English Newspapers. English Linguistic C-essay, Kristianstad University College.
• Kenton, Will (2020). Zero-Sum Game, https://www.investopedia.com/terms/z/ zero-sumgame.asp
• Liberman, Anatoly (2009). British Slang of Jewish Origin (?): Oof and Fefnicute, https://blog.oup.com/2009/09/oof_fefnicute/
• Mayer, Johanna (2018). The Origin of The Word “Zero”. https://www.sciencefriday.com/articles/the-origin-of-the-word-zero/
• Parasuk, Chartchai (2020). Covid-19 stimulus may sink economy, https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1896190/covid-19-stimulus-may-sink-economy
• Pilav, Sami (2008). Terim Sorunu ve Eğitim Öğretimde Terimlerin Yeri ve Önemi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Mart 2008 Cilt:16 Sayı:1 s.267-276.
• Reed, Eric (2018). What Is a Zero Sum Game and Why Is It Important in 2019?., https://www.thestreet.com/politics/what-is-a-zero-sum-game-14818535
• Reynolds, Ben (2015). 3 High-Yield, Low-Risk Dividend Stocks for Extreme Safety, https://www.thestreet.com/opinion/3-high-yield-low-risk-dividend-stocks-for-extrem-safety-13165126
• TC Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (2009). Avrupa Birliği Terimleri Sözlüğü (İngilizce-Türkçe) Glossary For The European Unıon (English-Turkish). Matus Basım Evi. Ankara.
• Timurtaş, Faruk Kadri (1966). Terimlerin Türkçeleştirilmesi. Türk Dili, TK.44, Ankara.
• Yabancı Kelimelere Karşılıklar, Türk Dil kurumu Yayınları, Ankara, 2002.
• Yılmaz, Levent (2020). Ekonomik Savaş, Kur Savaşları Ve Yeni Küresel Kriz, https://www.yenisafak.com/yazarlar/leventyilmaz/ekonomik-savas-kur-savaslari-ve-yeni-kuresel-kriz-2054191
• https://www.cnbc.com/2020/03/26/coronavirus-bond-market-pricing-not-recognizing-new-reality.html
• https://www.haberturk.com/likidite-nedir-likiditenin-ekonomik-onemi-nedir-likidite-tuzagi-nedir-1982974
• https://cryptobriefing.com/crypto-cycles-a-shift-in-investment-logic-in-the-digital-currency-market/
• Türkçe Sözlük I-II, Türk Dil kurumu Yayınları, Ankara, 1998.................................
• https://www.thestreet.com/opinion/3-high-yield-low-risk-dividend-stocks-for-extreme-safety-13165126 E.T. 12.04.2020
• https://www.etymonline.com/word/volatile............................................
• https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2014/01/14/global-economy-turning-point-world-bank
• https://www.worldbank.org/tr/news/press-release/2014/01/14/global-economy-turning-point-world-bank
• https://www.merriam-webster.com/dictionary/headwind
• https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2014/01/14/global-economy-turning-point-world-bank
• https://www.worldbank.org/tr/news/press-release/2014/01/14/global-economy-turning-point-world-bank
• https://www.livemint.com/market/mark-to-market/tailwinds-fuel-ashok-leyland-stock-but-it-s-a-painful-ride-ahead-11586350803429.html
• https://www.etymonline.com/word/hold ........................................
• https://www.coinkolik.com/2020-uzun-vadeli-yatirim-yapilabilecek-kripto-paralar-ve-fiyat-tahminleri/
• https://www.etymonline.com/search?q=Fold
• https://bitcoinexchangeguide.com/cryptocurrency-trading-terms/
• https://koinmedya.com/2018/11/25/kripto-para-kara-kisina-ozel-2-hodl-1-fodl/
• https://www.dictionary.com/browse/anti..............................
• https://www.natlawreview.com/article/antitrust-regulators-warn-against-anticompetitive-employer-practices-during-pandemic
• https://www.ensonhaber.com/googlein-arama-sonuclarina-mudahale-ettigi-ortaya-cikti.html
• https://www.etymonline.com/word/shill..............
• https://winkreport.com/bitcoin-sv-mining-pools-lose-the-battle-against-unknown-miners-%E2%80%A2-cryptomode/
• https://koinbulteni.com/reuters-para-ile-kripto-para-shillemek-cok-daha-yaygin-bir-hal-aliyor-31394.html
• https://www.etymonline.com/word/zero#etymonline_v_5012
• https://www.merriam-webster.com/dictionary/sum
• https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1896190/covid-19-stimulus-may-sink-economy
• https://www.yenisafak.com/yazarlar/leventyilmaz/ekonomik-savas-kur-savaslari-ve-yeni-kuresel-kriz-2054191