Türkçe öğretmen adaylarının gözünden Kıbrıs’ta yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Yıl 2021, Sayı: Ö10, 1 - 21, 21.10.2021

Selime Güntaş Ahmet Güneyli Burak Gökbulut

https://doi.org/10.29000/rumelide.1009032

Öz

Bu çalışmada Türkçe öğretmen adaylarının gözünden Kıbrıs’ta yabancı dil olarak Türkçe öğretimini değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırmada yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kazanım, yöntem-teknik vb. ne olması gerektiği, yabancı öğrencilerin Türkçe öğrenirken nasıl güdüleneceği ve kaygılarının azaltılacağı, öğretimdeki sorunlar ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri değerlendirilmiştir. Araştırmada nitel yaklaşım ve durum çalışması modeli temel alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubu kolay ulaşılabilir durum örneklemine uygun olarak Kıbrıs’ta bir üniversitede öğrenim gören öğretmen adaylarından seçilmiştir. Böylelikle araştırmanın çalışma grubunu üniversite 3. sınıfta öğrenim gören ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dersini almış 33 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmış ve içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre Türkçe öğretmen adayları yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin ana dili olarak öğretimine oranla daha zor olduğunu belirtmişlerdir. Öğretmen adayları öğrencileri motive etmek ve kaygılarını azaltmak için öğretim yöntem-teknikleri-materyallerini çeşitlendirmek gerektiğini belirtmişler ve Türk tarihi, coğrafyası ile kültürünü öğreterek dikkat çekmek gerektiğini, ana dili konuşucuları ile vakit geçirecek ortamlar ve etkinlikler düzenlemeyi önermişlerdir. Son olarak sorunlar konusunda, konuşma ve sesletim sorununa, Türkçenin zor bir dil olduğu yönündeki inanışa, sözcük dağarcığının yetersizliğine, dil bilgisi kurallarını ve ekleri doğru kullanamamaya, yabancı dil öğreten Türkçe öğreticilerinin yeterliklerinin tam olmayışına dikkat çekmişlerdir. Yaşanan sorunlara yönelik öğretmen adaylarının çözüm önerilerinin başında öğretim sürecinde bol etkinlik ve uygulama yapılması gelmektedir. Söz konusu önerinin yanı sıra öğretimi basitleştirmek gerektiği üzerinde durulmuş; öğrencileri araştırmaya yönlendirme ve onlara Türkçeyi sevdirmenin öneminden söz edilmiştir. Son olarak öğrencilerin hazırbulunuşluğunu ve ön bilgilerini kullanarak öğretim yapmanın gerekli olduğunu belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, Kıbrıs, Türkçe öğretmen adayları

Teaching Turkish as a foreign language in Cyprus through the view of Turkish teacher candidates

Öz

In this study, it is aimed to reveal the views of Turkish language teaching undergraduate students studying in Cyprus on teaching Turkish as a foreign language. In the research, the similarities and differences between teaching Turkish as a mother tongue and teaching Turkish as a foreign language, how to motivate foreign students and reduce their anxiety, and the problems in teaching and solution suggestions were evaluated. The research is based on a qualitative approach and case study model. The pre-service teachers, who constitute the study group of the research, are studying at a university in Cyprus and are determined by convenience sampling. Accordingly, the study group of the research consists of 33 students who are studying in the third year of the university and took the course of teaching Turkish as a foreign language. In the research, an interview form is used as a data collection tool and content analysis is carried out. According to the research findings, pre-service teachers stated that teaching Turkish as a foreign language is more difficult than teaching it as a mother tongue. Pre-service teachers stated that teaching methods-techniques-materials should be diversified to motivate students and reduce their anxiety; they suggested that it is necessary to raise attention by teaching Turkish history, geography and culture and to organize environments and activities to spend time with native speakers. Finally, they drew attention to the problems of speech and pronunciation, the belief that Turkish is a difficult language, the inadequacy of the vocabulary, the inability to use grammar rules and suffixes correctly, and the incomplete proficiency of Turkish educators who teach foreign languages. On the other hand, the solution suggestions of the pre-service teachers for the problems experienced were such as doing plenty of activities and practices, simplifying the teaching, directing the students to research, making them love Turkish, and teaching by using the readiness and prior knowledge of the students.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, Cyprus, Turkish teacher candidates

Kaynakça

• Aktoprak, A., Yiğit, P., & Güneyli, A. (2018). Attitudes of primary school teachers toward multicultural education. Quality & Quantity, 52(1), 181-194.
• Albayrak, F., ve Erciyas, O. (2019). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi. Rauf Raif Denktaş ve Dr. Fazıl Küçük I. Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı, (Ed. G. Y. Peler ve G. Arıklı), ss. 45-65, Hiperyayın.
• Alptekin, C. (2012). Yabancı dil eğitiminde öğretmen yetiştiren akademisyenlerin nitelikleri. İçinde Ed. A. Sarıçoban ve H. Öz, Türkiye’de Yabancı dil eğitiminde eğilim ne olmalı? 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri, 12–13 Kasım 2012 (ss. 15–26). Hacettepe Üniversitesi.
• Arı, Ş. (2010). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ilköğretimin ikinci kademesinde öğrenim gören yabancılara Türkçe öğretimi üzerine bir değerlendirme (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arı, Ş. (2013). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. İçinde Prof. Dr. Abdurrahman Güzel Armağanı: Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi, (Ed. H. Parlakyıldız ve C. Demir), Akçağ.
• Arslan, M. ve Kılıç, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisinin gelişiminde karşılaşılan sorunlar: Bosna Hersek örneği. 5(2), 169-182. https://dergipark.org.tr/ en/pub/kusbd/issue/19381/205631 adresinden 11.09.2021 tarihinde alınmıştır.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum çalışmasına ayrıntılı bir bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/en/pub/aduefebder/issue/ 33889/375231 adresinden 11.09.2021 tarihinde alınmıştır.
• Balcı, E. (2017). Perceptions on blended learning: A study on student and instructor experiences in an English Preparatory Program (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Başar, U. ve Akbulut, E. (2016). Yabancılara Türkçe öğretiminde öğrenen ihtiyaçlarının belirlenmesi: Yunus Emre Enstitüsü Tiflis Türk Kültür Merkezi örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(2), 1005-1020. http://dx.doi.org/10.7884/teke.673
• Bayraktaroğlu, S. (2012, 12-13 Kasım).Yabancı dil eğitimi gerçeği, yabancı dille eğitim yanılgısı. Türkiye’de yabancı dil eğitiminde eğilim ne olmalı? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri, Ankara.
• Baxter, P. & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559. https://doi.org/ 10.46743/2160-3715/2008.1573
• Biçer, N., Çoban, İ. ve Bakır, S. (2014). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar: Atatürk üniversitesi örneği. Journal of International Social Research, 7(29), 125-135. https://www.bilgicik.com/wp-content/uploads/2018/05/bicer_nursat_vdx.pdf adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Biçer, N. (2016). Yabancılara Türkçe öğretiminde motivasyona ilişkin öğrenci görüşleri ve sınıf içi gözlemler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 84-99. https://www.anadiliegitimi.com/en/download/ article-file/226777 adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Boylu, E., ve Çangal, Ö. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil ihtiyaç analizi: İran örneği. International Journal of Language Academy, 2(4), 127-151. http://dx.doi.org/10.18033/ ijla.152 Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Pegem Akademi.
• Caner, M., Direkçi, B., ve Kurt, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(2), 76-92. https://doi.org/10.31464/jlere.603161
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2017). Designing and conducting mixed methods research. Sage.
• Çiçek, Ş. A. (2017). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Türkçe bilmeyen 3-6 yaş çocuklarının karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazi Mağusa.
• Dağdelen, D. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi programının öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazi Mağusa.
• Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. Ekin Eğitim.
• Egeli, S., ve Barut, Y. (2020). Anadili Türkçe olmayan yabancı uyruklu öğrencilerin okul ortamında yaşadıkları problemler. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 2(3), 171-79. https://doi.org/10.35365/ctjpp.20.03.20
• Faslı, F. G. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programının akademisyen ve öğrenci görüşleri temelinde değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Göçen, G. (2020). Turkish as a foreign language learners’ use of vocabulary learning strategies. Journal of Language and Linguistic Studies, 16(1), 316-332. https://doi.org/ 10.17263/jlls.712838
• Güneyli, A., ve Gökçebağ, D. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Kıbrıslı Rumların kaygı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 669-683. http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.12757
• Güntaş, S., Güneyli, A., ve Gökbulut, B. (2020). Evaluation of e-learning and self-efficacy levels of Turkish teacher candidates in Turkish education as a foreign language course based on blended learning. Revista Argentina de Clínica Psicológica, 29(5), 834-847. Doi: 10.24205/03276716.2020.1081
• Güntaş, S., Güneyli, A., ve Gökbulut, B. (2021). Assessment of the effectiveness of blended learning in foreign language teaching: Turkish language case. Laplage em Revista, 7(Extra-B), 468-484. https://doi.org/10.24115/S2446-622020217Extra-B926p.468-484
• Kirazlı, N. ve Ateş M. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde görsel ve işitsel materyal kullanımı. Ist International Academic Research Congress (INES 2016) Tam Metin Kitabı, ss. 3290-3299.
• KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı (MEKB). (2020). Yabancılara Yönelik Türkçe Destek Programı 6-12 Yaş Başlangıç Seviyesi. Lefkoşa.
• KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı (MEKB). (2020). Yabancılara Yönelik Türkçe Destek Programı 13-17 Yaş Başlangıç Seviyesi. Lefkoşa.
• Kocaman, A. (2012, 12-13 Kasım). Yabancı dil öğretiminde yöntem ve ötesi. Türkiye’de yabancı dil eğitiminde eğilim ne olmalı? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri, Ankara.
• Koçer, Ö. (2013). Program geliştirmenin ilk basamağı: yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ihtiyaç ve durum analizi. Eğitim ve Bilim, 38(169), 159-174. http://egitimvebilim.ted.org.tr/ index.php/EB/article/view/1917 adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Korkmaz, E. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde yaşanan bazı sorunlar ve çözümleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 89-104. https://dergipark.org.tr/en/pub/ksusbd/issue/37007/329420 adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Mete F. (2015). Dil ve yabancı/ ikinci dil eğitimi kavramları. İçinde Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi metodolojisi. Ed. A. Sarıçoban, ss. 158-190. Anı.
• Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-357. https://dergipark.org.tr/en/pub/hunefd/issue/7791/101927 adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Miçooğulları, M. (2020). Yabancılara Yönelik Türkçe Destek Öğretim Programlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi: KKTC örneği. Sinerji Uluslararası Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 67-82. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1380924 adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Moralı, G. ve Göçer, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür paylaşımına yönelik öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1115-1129. http://www.anadiliegitimi.com/ en/download/article-file/844066 adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Tok, M. ve Yıgın, M. (2013). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe öğrenme nedenlerine ilişkin bir durum çalışması. Dil ve Edebiyat Egitimi Dergisi, 2(8), 132-147. http://oaji.net/articles/2014/1069-1406114544.pdf adresinden alındığı tarih 11.09.2021.
• Tosun, C. (2012, 12-13 Kasım).Yurdumuzda yabancı dil öğretme ve öğrenme sürecinde başarısızlığın nedeni yöntem mi? Türkiye’de yabancı dil eğitiminde eğilim ne olmalı? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri, Ankara.
• Uzun, E. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde yeni gelişmeler üzerine. İçinde Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Ed. A. Kılınç ve A. Şahin, ss. 341-345. Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Seçkin.
• Yıldız, Ü. ve Tunçel, H. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde program ve materyal. İçinde Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Ed. A. Kılınç ve A. Şahin, ss. 175-205. Pegem Akademi.