Öğrenci metinleriyle yürütülen çalışmaların metinsellik açısından incelemesi

Yıl 2021, Sayı: 25, 56 - 70, 21.12.2021

Mustafa Ceylan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1032365

Cited By: 1

Öz

Dil becerilerini kullanmanın en etkili ve kalıcı yolu yazılı anlatımdır. Yazılı anlatım sürecinde elde edilen tüm ürünler metin olarak kabul edilmemekte ve bulundurması gereken bazı özellikler vardır. Metinsellik öğeleri yazılı bir ürünün metin olarak nitelendirmesini sağlayan özelliklerden biridir. Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin yazılı anlatım ürünlerini metinsellik öğeleri bakımından inceleyen araştırmalara yönelik bir literatür taraması oluşturmaktır. Metinsellik ölçütleri ile yapılan çalışmaların çoğunun basılmış eserler üzerinde yapılmış olması öğrencilerin yazılı ürünlerindeki metinsellik beceri düzeylerine karşı bir merak oluşturmuştur. Çalışmanın ilk aşamasında “Metinsellik”, “Bağdaşıklık”, “Tutarlılık”, “Amaçlılık”, “Kabul Edilebilirlik”, “Bilgilendiricilik”, “Duruma Uygun Olma” ve “Metinler Arasılık anahtar sözcükleri belirlenmiştir. Anahtar sözcükler kullanılarak “Ulakbim, Google akademik, Eric, EBSCHost, Sage ve Web of Science” veri tabanları taranmıştır. Taramalar sonucunda elde edilen 33 araştırma dâhil edilme ölçütlerini karşılamaları bakımından incelenmiş ve ölçütleri karşılayan 22 araştırma içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışma sonunda, yaklaşık 29 yıl boyunca çeşitli araştırmaların yapıldığı ve 2011 yılından sonra bu alanda yapılan çalışmaların sıklaştığı, araştırmalarda araştırma yaklaşımlarından nicel yöntemin daha fazla kullanıldığı, metinsellik öğelerinden en sık bağdaşıklık ve tutarlılık öğelerinin çalışıldığı, katılımcıları açısından bakıldığında en fazla çalışmanın ortaokul ve lisans öğrencileri ile yürütüldüğü ve çoğunlukla sınıflar arasında metinsellik öğelerinin kullanım sıklıklarının karşılaştırıldığı bulguları elde edilmiştir. Elde edilen bulgular alan yazın çerçevesinde yorumlanarak tartışılmış ve deneysel çalışmalara ihtiyaç duyulduğu, ilkokul dönemindeki çalışmalara ağırlık verilmesi gerektiği, ayrıca bağdaşıklık ve tutarlılık öğeleri dışındaki metinsellik ölçütlerine de çalışmalarda yer verilmesi gerektiğine sonuçlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Metinsellik, yazılı anlatım, bağdaşıklık, tutarlılık, metinlerarasılık

A text analysis of the studies conducted with student texts

Öz

The most effective and permanent way to use language skills is written expression. All products obtained in the written expression process are not accepted as texts and there are some features that they should have. Textuality is one of the features that make a written product qualify as text. The aim of this study is to create a literature review for studies that examine students' written expression products in terms of textuality. The fact that most of the studies with the textuality criteria were done on the printed works created a curiosity about the textuality skill levels of the written products of the students. In the first stage of the study, the keywords “Textuality”, “Coherence”, “Consistency”, “Purposeness”, “Acceptability”, “Informativeness”, “Relevance to the Situation” and “Intertextuality” were determined. "Ulakbim, Google academic, Eric, EBSCHost, Sage and Web of Science" databases were searched using keywords. 33 studies obtained as a result of the scans were examined in terms of meeting the inclusion criteria, and 22 studies that met the criteria were examined with the content analysis method. At the end of the study, it was concluded that various researches were conducted for about 29 years, studies in this field became more frequent after 2011, quantitative method was used more than research approaches, cohesion and coherence items were studied most frequently among the textuality items. The findings of the study were carried out and the frequency of use of textuality items was mostly compared between classes. The findings were interpreted and discussed within the framework of the literature, and it was concluded that experimental studies are needed, that studies in the primary school period should be emphasized, and that textuality criteria other than cohesion and coherence should be included in the studies.

Anahtar Kelimeler

Textuality, written expression, cohesion, coherence, intertextuality

Kaynakça

• Akçay, A. ve Şahin, N. (2015). Türk Dilinin Eski Yazılı Örneklerinin Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Metin Olarak Yer Alabilirliğinin İncelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1), 53-64.
• Aksu, S. (2020). Bağdaşıklık Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 6(13), 412-445.
• Aslan, C. ve Çakmak, S. (2020). Metin Türleri Bağlamında Az Gören, Görme Engelli ve Gören Öğrencilerin Yazılı İfade Becerilerinin İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 868-885.
• Bae, J. (2001). Cohesion And Coherence in Children’s Written English: Immersion and English-Only Classes. Issues in Applied Linguistics. 12(1), 51-88.
• Berninger, V. W. ve Abbott, R. D. (2010). Listening Comprehension, Oral Expression, Reading Comprehension, and Written Expression: Related Yet Unique Language Systems in Grades 1, 3, 5, and 7. Journal of Educational Psychology, 12(3), 635-651.
• Beyreli, L., Çetindağ, Z. ve Celepoğlu, A. (2005). Yazılı ve Sözlü Anlatım. (1. Baskı) Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bozok, L. (2019). “Ortaokul 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Yönünden İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Can, R. (2012). “Ortaöğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Paragraf Düzeyinde Bağdaşıklık Ve Tutarlılık”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Carretti, B., Re, A. M. ve Arfe, B. (2013). Reading Comprehension And Expressive Writing: A Comparison Between Good And Poor Comprehenders. Journal of Learning Disabilities, 46(1), 87-96.
• Çeçen, M. A. (2011). Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Öyküleyici Yazılarında Tutarlılık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(2), 67-87.
• Çoban, A. ve Karadüz, A. (2015). 7. Sınıf Öğrencilerin Öyküleyici Metinlerinin Bağdaşıklık Ve Tutarlılık Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 67-96.
• Çoban, A. ve Karadüz, A. (2016). Türkçe Öğretmen Adaylarının Metinlerinde Tutarlılık. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1(1), 131-141.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlılık ve metin elementleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Coşkun, E. (2008). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında metin tutarlılığı. XXI. Ulusal Dilbilim Kurultayı (10-11 Mayıs 2007) Bildirileri, 251-260.
• Coşkun, E. (2011). Türk ve göçmen öğrencilerin yazılı anlatımlarında metin bağdaşıklığı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 881-899.
• Crossley, S. A. ve McNamara, D. S. (2010). Say more and be more coherent: how text elaboration and cohesion can increase writing quality. Grantee Submission, 7(3), 351-370.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Dağaşan, R. (2018). Ortaokul öğrencilerinin yazılı üretimlerinin tutarlılık ölçütlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• De Beaugrande, R. ve Dressler, W. (1981). Introduction to text linguistics. London & New York: Longman.
• Frankel,R. M., & Devers, K.J.(2000). Study design in qualitative research - 1: Developing questions and assessing resource needs. Education for Health, 13(2), 251–261.
• Göçer, A. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin süreç yaklaşımı ve metinsellik ölçütleri ekseninde değerlendirilmesi niğde üniversitesi örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 271-290.
• Göçer, A. (2012). Türkçe öğretmen adaylarının yetizleme çalışmalarıyla oluşturdukları metinlerin metinlerarasılık: dilsel metinlerin kullanımı açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 184-195.
• Güler, V. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin yaratıcı metinlerinde metinlerarasılık. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Günay, V. D. (2001). Metin Bilgisi, İstanbul: Multilingual.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Güven, A. Z. (2014). Mustafa Kutlu’nun hikâyelerinde bağdaşıklık ve tutarlılık. International Journal of Language Academy Volume, 2(4), 599-609.
• Güzel-Özmen, R. (1999). Öykü yapısı ve öykü yapısının okuduğunu anlama öğretiminde kullanılması. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 105-119.
• Halliday, M. ve Hasan, R. (1976). Cohesion in English. New York: Longman Group UK Limited.
• Kalı, G. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının öyküleyici anlatımlarının bağdaşıklık ve tutarlılık açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karakuş, N., Deniz, B. ve Karayazı, N. (2018). 1938 okuma kitabı ve 2017 Türkçe ders kitabının metinsellik ölçütleri yönünden karşılaştırmalı değerlendirmesi. Ders Kitapları Uluslararası Sempozyumu, İstanbul.
• Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıkları. Journal of Türklük Bilimi Arastirmalari, 27, 457-475.
• Keçik, İ. (1992). İlkokul öğrencilerinin özet ve hatırlama metinlerinde bağdaşıklık sorunu. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 3, 71-75.
• Keklik, S. ve Yılmaz, Ö. (2013). 11. sınıf öğrencilerine ait öyküleyici metinlerin bağdaşıklık ve tutarlılık açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(4), 139-157.
• Lüleci, M. (2010). Yeni bir disiplin olarak metin dilbilim ve Türk edebiyatına metin dilbilimsel bir yaklaşım. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztürk, H. (2016). Öğrenme güçlüğü olan çocukların öyküleme yoluyla ölçümlenen yazılı ifadeleri ve yazma kaygıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstütüsü.
• Seçkin, P., Arslan, N. ve Ergenç, S. (2014). Bağdaşıklık ve tutarlılık bakımından lise ve üniversite öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1), 340-353.
• Senechall, M., Hill, S. ve Malette, M. (2018). Individual differences in grade 4 children’s written compositions: the role of online planning and revising, oral storytelling, and reading for pleasure. Cognitive Development, 45, 92-104.
• Sümer, H. M. ve Turna, C. (2018). İşiten ve işitme yetersizliği olan öğrencilerin özetleme becerileri açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 531-551.
• Tok, M. ve Gönülal, M. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin yazma taslakları aracılığıyla metin tutarlıklarının sağlanması: Bir eylem araştırması. Electronic Turkish Studies, 9(6), 1025-1021.
• Tutkun, Y. (2019). Metinlerarasılığın Türkçe öğretiminde kullanımına yönelik bir eylem araştırması: 7. sınıf örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ülper, H. (2011). Öğrenci metinlerinin tutarlılık ölçütleri bağlamında değerlendirilmesi. Turkish Studies (Elektronik), 6(4), 849-863.
• Wei-Dong, G. (2008). Informational segmentation and text coherence. US-China Foreign Language, 6(3), 7-10.
• Westwood, P. (2008). What Teachers Need to Know About Reading and Writing Difficulties, Aust Council for Ed Research.
• Yelboğa, A., & Tavşancıl, E. (2010). The Examination of Reliability According to Classical Test and Generalizability on a Job Performance Scale. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(3), 1847-1854.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, Ö. (2012). 11. sınıf öğrencilerine ait öyküleyici metinlerin bağdaşıklık ve tutarlılık açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.