Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kavram haritaları kullanımının başarıya etkisi

Yıl 2021, Sayı: 25, 110 - 123, 21.12.2021

Zeki Gürel Hilal Gülben Gerek

https://doi.org/10.29000/rumelide.1032412

Öz

Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin okuduğunu anlama başarısı üzerinde kavram haritalarının etkisinin araştırıldığı bu çalışmada ön test-son test kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırma, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde Türkçe öğrenen B1 düzeyindeki 31 yabancı öğrenciyle 6 hafta süreyle gerçekleştirilmiştir. Deney grubunda uygulama boyunca ders kitabındaki okuma metinleri kavram haritalarıyla işlenmiştir. Deneysel işlemin başında ve sonunda deney ve kontrol grubu öğrencilerine araştırmacı tarafından geliştirilen okuduğunu anlama başarı testleri uygulanmıştır. Ayrıca bu çalışmada deney grubunun okuduğunu anlama başarılarının cinsiyete, yabancı dil bilme durumuna, Türkiye’de bulunma süresine, kitap, gazete, dergi vb. okuma durumuna göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Yapılan analizler neticesinde kavram haritasıyla öğretimin yapıldığı deney grubundaki kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre; kitap, gazete, dergi vb. okuyan öğrencilerin okumayanlara göre okuduğunu anlama becerisinde daha başarılı oldukları bulunmuştur. Bununla birlikte okuduğunu anlama becerisinde deney grubunun kontrol grubuna göre daha başarılı olduğu tespit edilmiştir. Kavram haritasıyla yapılan öğretimin mevcut öğretim programına göre öğrencilerin okuduğunu anlama başarısı üzerinde daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavram haritası, okuduğunu anlama başarısı, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi

The effect of use of concept maps on success in teaching Turkish as a foreıgn language

Öz

In this study, in which the effect of concept maps on the reading comprehension success of those who learn Turkish as a foreign language, the pretest-posttest control group design was used. The study was carri.ed out with 31 foreign students learning Turkish at B1 level at Adana Alparslan Türkeş Sci.ence and Technology University, Turkish Teac. .hing Practice and Res.earch Center in the 2017-2018 aca .demic year for 6 weeks. Within the scope of the study, the reading texts in the textbook of the experimental group were taught with concept maps. At the beginning and end of the experi.mental proce.ss, reading comprehension achievement tests developed by the researcher were applied to the students in the experimental and control groups. In addition, in this study, it was also evaluated whether the reading comprehension achievements of the experimental group showed difference according to gender, foreign language proficiency, length of live in Turkey, and reading status of books, newspapers, magazines. As a result of the analysis, it has been found that the female students in the experimental group, in which the concept map was taught, compared to the male students; students who read books, newspapers, magazines, etc. are more successful in reading comprehension than those who do not.However, it was determined that the experimental group was more successful than the control group in reading comprehension skills. It has been concluded that teaching with concept maps is more effective on students' reading comprehension success than traditional teaching.

Anahtar Kelimeler

Concept map, reading comprehension success, teaching Turkish as a foreign language

Kaynakça

• Acat, B. (2003). Kavram Haritalarının Türkçe Öğretiminde Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 168-193
• Altınok, H. (2004). İşbirlikli öğrenme, kavram haritalama, fen başarısı, strateji kullanımı ve tutum. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Altunkaya(2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin okuma kaygıları ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki(Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya
• Aydoğan, Y. (2019). Ortaokul öğrencilerinin konuşma becerilerinin geliştirilmesinde ve konuşma kaygılarında kavram haritalarının etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
• Belet, D. (2005). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Beydoğan, H. Ö. (2010). Grafiksel düzenlemelerin öğrencilerin okuma-anlama düzeylerine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 40 (188) , 202-217 .
• Bülbül, F. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama becerisinin kavram haritası aracılığıyla geliştirilmesi: Bir eylem araştırması. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Çanakkale.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Deneysel desenler öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çatalkaya, R. (2005). Bazı bireysel farklılıkların kavram haritası yapma başarısına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Çolak, R. (2010). Kavram haritalarının sosyal bilgiler eğitimi çerçevesinde tarihsel kavramların öğretiminde kullanılması: kavram haritası ile yapılan öğretim ile tutum, başarı ve kalıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Ekin Eğitim, 183-185.
• Durmuş, M., & Okur, A. (Eds.). (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı. Ankara: Grafiker.
• Duru, M. K. (2001).İlköğretim fen bilgisi dersinde kavram haritasıyla ve gruplara kavram haritası çizdirilerek öğretimin öğrenci başarısına ve hatırlamaya etkisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Durukan, E. & Maden, S. (2010). Kavram haritaları ile not tutmanın ilköğretim öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerine etkisi. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), ISSN: 1309-9302.
• Girgin, Y. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerde Kavram Haritası Kullanımının Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Jacobs-Lawson, J. M., & Hershey, D. A. (2002). Concept maps as an assessment tool in psychology courses. Teach¬ing of Psychology, 29(1), 25-29.
• Kabaca, T. (2002). Orta öğretim matematik eğitiminde kavram haritalanması tekniğinin kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kalaycı, N., & Çakmak, M. (2000). Kavram haritalarının öğretim sürecinde kullanılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 571-580.
• Kansızoğlu, H. B. (2017). Grafik örgütleyicilerin dil öğretme ve öğrenme alanlarındaki başarıya etkisi: bir meta analiz çalışması. Eğitim ve Bilim, 42(191), 139-164.
• Karatay, H. (2018). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
• Kaya, O. N. (2003). “Eğitimde alternatif bir değerlendirme yolu: Kavram haritaları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 25, 265-271.
• Kılınç, A. (2007). Bir öğretim stratejisi olarak kavram haritalarının kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:IV, (II) 21-48
• Korukcu, A. (2007) Kavram haritalarının din öğretiminde kullanımı (ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi 7. sınıf 1. ünite Kur’an-I Kerim’i tanıyalım ünitesi örneğinde bir uygulama örneği). (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi.
• Kurudayıoğlu, M. & Zorpuzan, R. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde anlamsal haritalama tekniğinin kelime öğretimi üzerine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1010-1028.
• Maden, S., Altunbay, M., & Dinçel, Ö. (2016) Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sözcük öğretimi uygulamaları: Kavram haritası örneği. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 477-488
• Novak, J. D., & Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. New York: Cambridge University Press.
• Oluk, N. T. (2016). Kimya eğitiminde farklı kavram haritası oluşturma yöntemlerinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Onan B. (2016). Türkçenin Ana Dili Olarak Öğretimine Beyin Temelli Yaklaşım. Zeitschrift für die Welt der Türken, Vol. 8 No. 1 (2016) 109-133
• Özata, Ö. F., (2003). İlköğretim birinci kademe fen bilgisi dersinde kavram haritalarının kavram yanılgılarını gidermeye ve hatırlamaya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk J. Ömeroğlu A.F. (2015) Dil bilgisi öğretiminde kavram haritalarının kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12:31, s. 69-86
• Pınar, F. N., (2018). Türkçe öğretiminde kavram haritalarının önemi ve anlama becerilerine ait teorik bilgilerin kavram haritası çeşitleriyle gösterilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Polatcan, F. (2013). 6. sınıflarda kavram haritalarıyla dil bilgisi öğretiminin başarıya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M., & Abalı Öztürk, Y., (2013). Türkçe Öğretiminde kavram haritalarının kullanılması üzerine kuramsal bir çalışma. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, vol.2, 13-34.
• Şenay, A. (2007). Kavram haritaları yöntemiyle metin öğretimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tavşanlı, Ö. F. (2014). Grafik örgütleyicilerin ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metinleri çözümleme ve özetleme başarıları üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya
• Tavşanlı, Ö. F., Kaldırım, A. (2020), Grafik örgütleyicilerin Türkçe eğitiminde kullanımını konu edinen araştırmaların incelenmesi: bir tematik analiz. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi cilt: 33 sayı: 3 sayfa: 839-873
• Tümen, S. (2006). Kavram haritaları yönteminin yabancı dil öğretiminde öğrenci başarısına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Varol, M. (2018). Zihin yetersizliği olan çocuklara hayvanların temel özelliklerinin kazandırılmasında doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan kavram haritasının etkililiği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yalçın, A. (2012). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ.
• Yaman, H. (2006). İlköğretim ikinci kademe dilbilgisi derslerinde kavram haritası tekniğinin öğrenci başarısına ve hatırlamaya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Zorpuzan, R. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kavram haritalarının kelime öğretimi üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.