Advice (Advising) in the poems of Âşık Dursun Yeşiloğlu

Yıl 2021, Sayı: 25, 519 - 528, 21.12.2021

Ayhan Karakaş

https://doi.org/10.29000/rumelide.1032435

Cited By: 1

Öz

The tradition of minstrelsy and minstrel literature, which represent an important pillar of the pre-Islamic Turkish culture that has survived to the present day, has preserved its existence despite all the changes and transformations it has undergone in the course of history. The minstrels, who represent the tradition, acted as the spokespersons of the society in which they lived, and they became the interpreters of all the feelings and thoughts of the society. Çukurova is one of the regions where the tradition of minstrelsy is carried out in Anatolia today. Famous minstrels who continued the Karacaoğlan tradition and were known all over Turkey were raised in the region. The minstrels who grew up in the master-apprentice relationship until recently also contributed to the tradition. It is seen that the tradition of minstrelsy is kept alive with various activities organized in the vibrant socio-cultural environment of Çukurova. The minstrels of the region sang poems on almost every subject and shared the pain and joy of the people. They did not hesitate to criticize and express the corruption they saw in the society. In connection with this situation, they also considered it their duty to give advice to the public on both emotional and thought-based issues. They expressed in their poems how the public should behave in the face of the negative situations they witnessed in the society. Osmaniye, along with Adana, is a region where the minstrel tradition of Çukurova continues. Dursun Yeşiloğlu, one of the dozens of minstrels representing the tradition in Osmaniye, lives in the Düziçi district of Osmaniye. Although the minstrel who uses the pseudonyms "Yeşilolu" and "Dursun" was not brought up in a master-apprentice relationship, he learned to play the instrument from the master minstrels around him. The minstrel who was presented with a bade from the hand of a pir in his dream was not given a pseudonym. The minstrel, who has produced hundreds of works until today, has poetry on almost every subject. In this study, the advice type poems of Âşık Dursun Yeşiloğlu were examined and the advice he gave to the public in these poems was evaluated under various titles.

Anahtar Kelimeler

Minstrelsy tradition, Çukurova, advice, advising, Dursun Yeşiloğlu

Âşık Dursun Yeşiloğlu’nun şiirlerinde nasihat (Öğütleme)

Öz

İslâmiyet öncesi Türk kültürünün günümüze kadar ulaşan önemli bir ayağını temsil eden âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı tarihi seyir içerisinde geçirdiği tüm değişim ve dönüşümlere rağmen varlığını korumuştur. Geleneği temsil eden âşıklar içinde yaşadıkları toplumun âdeta sözcülüğünü üstlenerek toplumun tüm duygu ve düşüncelerine tercüman olmuşlardır. Anadolu’da günümüzde âşıklık geleneğinin canlı bir şekilde yürütüldüğü yörelerden biri Çukurova’dır. Yörede, Karacaoğlan geleneğini sürdüren ve tüm Türkiye’de tanınan ünlü âşıklar yetişmiştir. Yakın zamana kadar usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişen âşıklar da geleneğe katkı sağlamışlardır. Çukurova’nın canlı sosyo-kültürel ortamı içerisinde düzenlenen çeşitli etkinlerle âşıklık geleneğinin yaşatıldığı görülmektedir. Bölge âşıkları hemen her konuda şiirler söylemiş ve halkın acısına, sevincine ortak olmuşlardır. Toplumda gördükleri yozlaşmaları eleştirerek dile getirmekten de çekinmemişlerdir. Bu durumla bağlantılı olarak halka hem duygu hem de düşünce ağırlıklı konular da nasihat etmeyi de görev saymışlardır. Toplumda şahit oldukları olumsuz durumlar karşısında halkın nasıl davranması gerektiğini şiirlerinde dile getirmişlerdir. Osmaniye, Adana ile birlikte Çukurova âşıklık geleneğinin devam ettiği bir yöremizdir. Osmaniye’de geleneği temsil eden onlarca âşıktan bir olan Dursun Yeşiloğlu Osmaniye’ye bağlı Düziçi ilçesinde yaşamaktadır. “Yeşiloğlu” ve “Dursun” mahlaslarını kullanan âşık usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiş olmasına rağmen saz çalmayı çevresindeki usta âşıklardan öğrenmiştir. Rüyasında pir elinden bade sunulan âşığa mahlas verilmemiştir. Günümüze kadar yüzlerce eser ortaya koyan âşığın hemen her konuda şiiri vardır. Bu çalışmada Âşık Dursun Yeşiloğlu’nun nasihat türündeki şiirleri incelenmiş, bu şiirlerde halka verdiği öğütler çeşitli başlıklar altında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Âşıklık geleneği, Çukurova, nasihat, öğütleme, Dursun Yeşiloğlu

Kaynakça

• Kaynakça Arı, B. (2009). Adana’da geçmişten bugüne âşıklık geleneği. Adana: Adana Büyükşehir Belediyesi Altın Koza.
• Artun, E. (1996). Günümüzde Adana âşıklık geleneği (1966-1996) ve Âşık Feymani. Adana: Adana Valiliği İl Kültür Müdürlüğü.
• Artun, E. (2008). Âşık edebiyatı araştırmaları. Adana: Karahan Kitabevi.
• Başgöz, İ. (1968). İzahlı Türk halk edebiyatı antolojisi. İstanbul: Ararat.
• Boratav, P. N. (1969). 100 soruda Türk halk edebiyatı. İstanbul: Gerçek.
• Çıblak, N. (2009). Âşık Devai hayatı sanatı şiirleri. Mersin: Ajansfener Matbaa Reklam.
• Düzgün, D. (2005). Âşık edebiyatı, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker.
• Günay, U. (2005). Türkiye’de âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi. Ankara: Akçağ.
• Karaburç, M. (2007). Osmaniye merkez ilçede âşıklık geleneği. Osmaniye: OFAD Kültür.
• Karakaş, A. (2016). Çukurovalı bir âşık: Dursun Yeşiloğlu. 21. Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu, Üsküp, s. 355-368.
• Kaya, D. (2000). Âşık edebiyatı araştırmaları. İstanbul: Kitabevi.
• Köprülü, M. F. (2004). Edebiyat araştırmaları 1. Ankara: Akçağ.
• Oğuz, M. Ö. (1994). Yozgat’ta halk şairliğinin dünü ve bugünü. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Özarslan, M. (2001). Erzurum âşıklık geleneği. Ankara: Akçağ.
• Sakaoğlu, S. (1989). Türk saz şiiri, Türk Dili-Türk Halk Şiiri Özel Sayısı. Ankara: TDK.
• Turgut, O. (1995). Adana’da âşıklık geleneği ve yaşayan Adanalı âşıklar. (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Türkçe Sözlük (2005). Öğüt maddesi, Ankara: Türk Dil Kurumu.