Türkiye’de yabancı dil olarak Arapça öğretimi kitaplarında kültür aktarımı: Miftâhu’l-Arabiyye Arapça öğretim seti örneği

Yıl 2021, Sayı: 25, 772 - 785, 21.12.2021

Gül Şen Yaman

https://doi.org/10.29000/rumelide.1032531

Cited By: 1

Öz

Yabancı dil öğretiminde hedef dilin daha anlaşılır ve akıcı kullanılabilmesi için sadece dil yapılarının öğretimi değil, kültürel aktarımın sağlanması da sürecin önemli bir kısmıdır. Yabancı dil öğretiminde kültür aktarımı için kullanılan materyallerin başında ders kitapları gelmektedir. Bu sebeple çalışmada Türkiye’de yabancı dil olarak Arapça öğretimi kitaplarının kültürel aktarım öğeleri bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla yabancı dil olarak Arapça öğretimi için hazırlanmış, çeşitli üniversite ve dil öğretim kurumlarında kullanılan “Miftahu'l Arabiyye” öğretim seti tercih edilmiştir. “Miftahu'l Arabiyye” öğretim seti Avrupa Ortak Başvuru Metninde (AOBM, 2009) yer alan kültürel özelliklere bağlı kalınarak, Cortazzi ve Jin (1999)’in kullandığı kültürel aktarım kategorisi kapsamında hedef, kaynak ve uluslararası kültür öğeleri olarak incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımı takip edilmiş ve doküman incelemesi yöntemine başvurulmuştur. Öncelikle literatürde yer alan çalışmalar incelenmiş, Arapça öğretiminde kültürel aktarım, çok kültürlülük kavramları araştırılmış ve çalışmanın kuramsal yapısı oluşturulmuştur. Elde edilen bulgular ile setin yabancı dil olarak Arapça öğretiminde kültürel aktarım durumu incelenmiştir. Setin incelenmesinde metinler, görsel öğeler ve alıştırmalar dikkate alınmıştır. İncelemeler neticesinde “Miftahu'l Arabiyye” öğretim setinde dünyanın farklı kültürlerine ait yaygın unsurlar hakkında kazanımlar sağlamak amacıyla uluslararası kültürel öğelere daha fazla yer verildiği görülmüştür. Hedef kültüre ait öğelere de sayısal olarak ağırlıklı yer verilmiş ancak kaynak kültüre dair öğelerin yetersiz olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Arapça, Arapça ders kitapları, kültürel aktarım

Cultural transfer in books for teaching Arabic as a foreign language in Turkey: The example of Miftâhu'l-Arabiyye Arabic teaching set

Öz

In order to use the target language more clearly and fluently in foreign language teaching, not only the teaching of language structures, but also cultural transfer is an important part of the process. Textbooks are the primary materials used for cultural transfer in foreign language teaching. For this reason, it is aimed to Arabic textbooks used in foreign language teaching in Turkey in terms of cultural transfer elements. For this purpose, the “Miftahu'l Arabiyye” teaching set, which was prepared for teaching Arabic as a foreign language and used in various universities and language teaching institutions, was chosen. The "Miftahu'l Arabiyye" teaching set was examined in terms of, source and international cultural elements within the scope of the cultural transfer category used by Cortazzi and Jin (1999), adhering to the cultural characteristics in the Common European Framework of Reference (CEFR, 2009). In the study, qualitative research approach was followed and document analysis method was applied. First of all, the studies in the literature were examined, the concepts of cultural transfer and multiculturalism in Arabic teaching were investigated and the theoretical structure of the study was formed. With the findings obtained, the cultural transfer status of the set in teaching Arabic as a foreign language was examined. In the examination of the set, texts, visual elements and exercises were taken into account. As a result of the examinations, it was seen that international cultural items were included more in the "Miftahu'l Arabiyye" teaching set in order to achive learning outcomes about common elements belonging to different cultures in the world. The items belonging to the target culture were also included numerically, but it was observed that the items related to the source culture were insufficient.

Anahtar Kelimeler

Arabic as a foreign language, Arabic textbooks, cultural transfer

Kaynakça

• Al-Batal, M. (1988.) Towards cultural proficiency in Arabic. Foreign Language Annals. 21(5), pp.443-453.
• Alan, İ. N. ve Duruhan K. (2020) Türkiye’de Sekizinci Sınıflarda Okutulmakta Olan İngilizce Ders Kitabının Kültürel Aktarım Öğeleri Bakımından İncelenmesi. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 66-81.
• Akdem. (2021) http://www.miftahalarabiyya.com/icerik/set-tanitim.html 15.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Aktaş, T. ve İşigüzel, B. (2013). Erken yaşlarda oyunlarla yabancı dil öğretimi kuram ve uygulama. Nevşehir Üniversitesi Yayınları.
• Arkan, Z. (2015). Te’allem el-’Arabiyye isimli eserin Arapça öğretim ve eğitim teknikleri açısından incelenmesi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Aslan, Y. (2007). Yabancı dil eğitiminde dikkat edilmesi gereken noktalar. Türkiye’de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi, Ankara.
• Brown, H. (2007). Teaching by principles. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Cortazzi, M. and Jin, L. X. (1999). Cultural mirrors: Materials and methods in the EFL classroom. In E. Hinkel (Ed.), Culture in second language teaching and learning (pp. 196-219). Cambridge: Cambridge University Press.
• Gündüzöz, S. (2005). Arapçada kültür-dil ilişkisi: Arapça’nın yapılanması ve algılanmasında etkili öğeler. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5(3), 215-229.
• Güvenç B (2002) Kültürün Abc’si (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları)
• İşcan, A. ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Kültür Aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti Örneği (B1-B2 Düzeyi) . Aydın Tömer Dil Dergisi, 3 (1) , 47-66. https://dergipark.org.tr/en/pub/aydintdd/issue/36339/400678 10.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İşci, C. (2012), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan “Yeni Hitit” Ders Kitabının Dört Temel Dil Becerisi ve Kültür Açısından İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Karaca, M. (1992). "İmam-Hatip Liselerinde Arapça Öğretimi ve Arapça Ders Kitaplarının Tahlili". Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Karataş, Y. (2001). Türkiye’de Arapça Öğretimi Açısıdan al- ‘Arabiyyetu Li’l Hayāt Ders Kitabının Değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Üniversitesi, Ankara.
• Kongar, E. (2005). Kültür Üzerine. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Lewicka, M. and Waszau, A. (2017). Analysis of textbooks for teaching Arabic as a foreign language in terms of the cultural curriculum. Universal Journal of Educational Research, 5(1), pp.36-44.
• MEB (2009). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni Öğrenme-Öğretme-Değerlendirme. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• Mortaç, A. (2019). Türkiye’de Arapça Öğretimi Açısından “Silsiletü’l-Lisan” Ders Kitabının Değerlendirilmesi (Master's thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Nault, D. (2006). Going global: rethinking culture teaching in ELT contexts. Language, Culture and Curriculum, 19(1), pp.314-328.
• Özgat Tatan, O. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Kültür Aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti Örneği (A1-A2 Düzeyi), yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Tseng, Y. (2002). A lesson in culture. ELT Journal, Volume 56, Issue 1, January 2002, Pages 11–21.
• Tüm, G., ve Ceyhan-Bingöl, Z. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Temel İşlevleri. Electronic Turkish Studies, 12(34).
• Türk Dil Kurumu, (2021). https://www.tdk.gov.tr/ 11.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık, Ankara.