Yeni medya etiği etrafında üretilen tara-çeviri pratikleri: Kavramsal tartışmalardan saha deneyimlerine

Yıl 2021, Sayı: 25, 1198 - 1213, 21.12.2021

Zeynep Süter Görgüler

https://doi.org/10.29000/rumelide.1032577

Öz

Yeni medya ağları çeviri pratiklerini ve çevirmen kimliklerini yeniden üretirken, çeviri etiğine ilişkin kavramları ve yaklaşımları da yeniden yapılandırmaktadır (Fernández-Costales, 2011, 2012; Gambier, 2009; Pérez-González ve Susam-Saraeva, 2012; O’Hagan, 2009). Küreselleşme hareketiyle birlikte Japonya’nın kültürel düzlemde yumuşak gücünü temsil eden, Japonca ve İngilizce kaleme alınan manga yapıtları dijital ağlarda farklı dillere çevrilmektedir. Manga yapıtlarının sanal ortamda yapılan çevirileri, tara-çeviri olarak adlandırılırken, bu içerikleri üreten çevirmenler ise tara-çevirmen olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, dijital ağlarda şekillenen tara-çeviri pratiklerinin ve tara-çevirmen kimliklerinin yeni medya etiğine ilişkin kavramlar ve yöntemler (Binark ve Bayraktutan, 2013; Niedzvieck, 2010; Uzun, 2013) ışığında okunması ve tara-çevirmenlerin bu süreçte inşa ettikleri çeviri etiği hareketinin görünür kılınması amaçlanmaktadır. Saha çalıması kapsamında, farklı tara-çeviri topluluklarında tara-çeviri içeriği (İngilizceden Türkçeye) üreten 5 tara-çevirmenin bu yönde benimsedikleri üretim pratiklerinde, yeni medya etiğine ilişkin kavramların ve yaklaşımların netnografik izleri sürülmektir. Bu çerçevede, ortak iletişim etiği, açık etik yapma, özdenetimsel anlayış, yeni medya okuryazarlığı ve etik muhakeme becerisi gibi yeni medya etiğine ilişkin kavramlar ve yöntemler etrafında üretilen tara-çeviri pratiklerine ve tara-çevirmen kimliklerine dikkat çekilmektedir. Çeviri etiğinin kavramsal dayanaklarını genişleten ve çeşitlendiren bu çalışmada, çeviri alanının yeni medya alanıyla kurduğu disiplinlerarası etkileşime ışık tutulmaktadır. Bununla birlikte, çeviri etiğinde yürütülen kuramsal sorgulamaların, saha deneyimleriyle birlikte yeniden inşa edilebileceği gerçeği araştırma kapsamında tartışmaya açılmaktadır. Sonuç olarak yeni medya etiğine ilişkin kavramsal dayanakların, tara-çeviri pratikleri ve tara-çevirmen kimlikleri üzerindeki yansımalarına odaklanmak, çeviri etiğine ilişkin yeni sorgulamaların ve yeni düşünce biçimlerinin şekillenmesine bir nebze de olsa katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Manga, tara-çeviri, tara-çevirmen, çeviri etiği, yeni medya etiği

Scanlator identities produced around new media ethics: From conceptual discussions to field experiences

Öz

While new media networks reproduce translation practices and translator identities, they also restructure concepts and approaches related to translation ethics. Along with the globalization movement, the comic art manga which represents Japan's soft power on the cultural plane is translated into different languages on digital networks. While the translations of manga in the virtual environment are called “scanlation”, the translators who produce these contents are defined as “scanlator”. In this study, it is aimed to read scanlation practices and scanlator identities shaped in digital networks in the light of new media ethics concepts and methods and to make visible the translation ethics movement built by scanlators in this process. Within the scope of the field study, the netnographic traces of the concepts and approaches related to new media ethics in the production practices adopted by the 5 scanlators who produce scanlation content (from English to Turkish) in different scanlation communities are emphasized. In this framework, attention is drawn to the scanlation practices and scanlator identities produced around concepts and methods related to new media ethics such as common communication ethics, open ethic, self-reflexive understanding, new media literacy and ethical reasoning skills. This study, which expands and diversifies the conceptual foundations of translation ethics, sheds light on the interdisciplinary interaction of the translation field with the new media field. In addition, the fact that theoretical inquiries in translation ethics can be reconstructed with field experiences is also discussed within the scope of the research. As a result, focusing on the reflections of the conceptual foundations of new media ethics on scanlation practices and scanlator identities will contribute to the shaping of new inquiries and new ways of thinking about translation ethics.

Anahtar Kelimeler

Manga, scanlation, scanlator, translation ethics, new media ethics

Kaynakça

• Aydın, B. (2007). Manga: Çizgi Roman Meraklıları İçin Bir Giriş. Sanat Dünyamız, 105, 9-29.
• Binark, M. (2014). Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. İstanbul: Schola Ayrıntı.
• Binark, M. ve Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon.
• Bouissou, J. M. (2006). Japan's Growing Cultural Power: Manga in France. Berndt J., Richter S. (Ed.),
• Reading Manga: Local and Global Perceptions of Japanese Comics içinde (s. 149-165). Leipzig: Leipziger Universitätsverlag.
• Fernández-Costales, A. (2011). Translation 2.0: Facing the Challenges of the Global Era. Proceedings from Tralogy, 1-12.
• Fernández-Costales, A. (2012). Collaborative Translation Revisited: Exploring the Rationale and the Motivation for Volunteer Translation. Forum, 10(1), 115-142.
• Demirel Bogenç, E., Görgüler Z. (2015). Pratique réflexive sur la traduction collaborative en ligne en Turquie. 100% User-made translation. Revue Parallèles, 27, 137-148.
• Demirel Bogenç, E., Görgüler, Z. (2019). Traduction dans les réseaux sociaux. Nouvelles pratiques traductives en Turquie. Des mots aux actes, (8), 271-288.
• Dolmaya, M. J. (2012). Analyzing the crowdsourcing model and its impact on public perceptions of translation. The Translator, 18(2), 167-191.
• Gambier, Y. (2009). Competences for professional translators, experts in multilingual and multimedia communication. European Master’s in Translation-EMT, 1, 1-7.
• Görgüler, Z. (2016). “Yeni Toplumsallıklar Etrafında Yükselen Çeviri Pratikleri: Türkiye’de Tara-Çeviri
• (Manga) İçeriklerinin Dolaşımı ve Netnografik Çözümlemeler”, Doktora Tezi (Yayımlanmamış), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gravett, P. (2008). Manga Japon Çizgi Romanının Tarihi. Çev: Rüstem Baksoy. İstanbul: Plan B.
• Kozinets, V. R. (2006). Click to Connect: Netnography and Tribal Advertising. Journal of Advertising Research, 46(3), 279-288.
• Niedzvieck, H. (2010). Dikizleme Kültürü. Çev. Gökçe Gündüç. İstanbul: Ayrıntı.
• O’Hagan, M. (2009). Evolution of User-Generated Translation: Fansubs, Translation Hacking and Crowdsourcing. Journal of Internalization and Localisation 1(1), 94-121.
• O’Hagan, M. (2011). Introduction : Community translation: Translation as a social activity and its possible consequences in the advent of Web 2.0 and beyond. Linguistica Antwerpensia, 10, 11- 2
• O’Hagan, M. (2016). Massively Open Translation: Unpacking the Relationship Between Technology and Translation in the 21st Century. International Journal of Communication, 10, 929-946.
• Pérez-González, L. (2010). Ad-hocracies of translation activism in the blogosphere: A genealogical case study. Mona Baker, Maeve Olohan, Maria Calzade Pérez (Ed.), Text and Context: Essays on
• Translation and Interpreting in Honour of Ian Mason içinde (s. 259-287). Manchester: St Jerome.
• Pérez-González, L., Susam-Saraeva Ş. (2012). Non-professionals translating and interpreting: Participatory and engaged perspectives. The Translator 18(2), 149-165.
• Pym, A. (2014). Translator associations-from gatekeepers to communities. Target 26(3), 466-491.
• Rampant, J. (2010). The Manga Polysystem: What Fans Want, Fans Get. Manga. Toni Johnson-Wood (Ed.), An Anthology of Global and Cultural Perspectives içinde (s. 221-232). London: Continuum.
• Uzun, R. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik içinde (arka kapak), Mutlu Binark ve Güneş Bayraktutan (Ed.). İstanbul: Kalkedon.
• http://animemangatr.com [Erişim tarihi: Şubat 2016]
• http://mangaframe.com [Erişim tarihi: Şubat 2016]
• http://manga.soutensubs.com [Erişim tarihi: Şubat 2016]
• http://tortuga-ceviri.blogspot.com.tr [Erişim tarihi: Şubat 2016]