Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde aracılık

Yıl 2021, Sayı: 25, 347 - 357, 21.12.2021

Kemalettin Deniz İsmail Yavuz Öztürk Yunus Emre Çekici

https://doi.org/10.29000/rumelide.1340815

Cited By: 1

Öz

Diller için çerçeve metin fikri, Avrupa Konseyi’nin Avrupa’daki dil öğretimine bir standart kazandırma düşüncesinden doğmuştur. İlk defa 2001 yılında yayımlanan Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi (Çerçeve Metin), 2018 ve 2020 yıllarında güncellenmiştir. 2020 yılında yayımlanan Çerçeve Metin’in en temel kavramlarından biri “aracılık”tır. 21. yüzyılda toplumların artan dilsel ve kültürel çeşitliliği aracılık becerisinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Aracılık iletişimsel bir işlev, eş deyişle bağımsız bir öğrenme alanı olarak Çerçeve Metin’de kendine yer bulmuştur. Çerçeve Metin’de bu kavram “etkinlik” ve “strateji” olmak üzere iki boyutta incelenmiştir. Etkinlik boyutunu “bir metne aracılık etme”, “kavramlara aracılık etme” ve “iletişimsel aracılık”; strateji boyutunu “yeni bir kavramı açıklama” ve “bir metni basitleştirme” oluşturmaktadır. Her bir etkinlik ve stratejiye ait tanımlayıcılar öğrenici düzeylerine göre tablolar hâlinde sunulmuştur. Dört temel dil becerisine dayalı geleneksel yaklaşım dilin karmaşık doğasının anlaşılmasında ve öğretiminde yetersiz kalmış, bunun sonucunda etkileşimle birlikte aracılık becerisi merkeze alınmaya başlamıştır. Türkiye de Avrupa Konseyi üyesi olduğundan dolayı Çerçeve Metin’in, dil öğretim süreçlerinde esas alınması gerekmektedir. Bu çalışmada Çerçeve Metin’den hareketle aracılık becerisini tanımlamak ve bu becerinin kavram alanını belirginleştirmek, ardından da yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde aracılık becerisinin yerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Derleme niteliğindeki bu çalışmada, Çerçeve Metin’de yer alan “aracılık etkinlikleri” ve “aracılık stratejileri” özetlenerek yorumlanmış ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın iletişimsel ve işlevsel dil öğretimi araştırmalarına kuramsal bir dayanak oluşturması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aracılık, çerçeve metin, iletişimsel yaklaşım, iletişimsel dil öğretimi, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Abacıoğlu, Ş. N. (2021). A content analysis on the curriculum of teaching Turkish as a foreign language and the mediation embodied in instructional materials. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Asmalı, M. (2018). Perspectives and practices of academics and students of English language teaching post-graduate programs within the mediation theory. International Journal of Educational Psychology, 7 (1), 42-67.
• CEFR (2020). Common Europen framework of reference for languages: learning, teaching, assestment. Council of Europe.
• Cehng, X. (2011). Performance of mediation and situational constraints of China’s secondary school EFL teachers. International Journal of English Linguistics, 1 (2), 230-240.
• Hymes, D. (1972). On communicative competence. In J. B. Pride and J. Holmes (Ed.), Sociolinguistics (pp. 269-293). Harmondsworth: Penguin.
• Kabay, F. N. (2020). Çok dilli ve çok kültürlü sınıflarda edebî metinlerin aracılık etkinlikleri ve stratejileri ile öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (Çev.) (2021). Diller içi Avrupa ortak başvuru metni: öğrenme, öğretme ve değerlendirme tamamlayıcı cilt. Avrupa Konseyi.
• Nort, B. & Piccardo, E. (2016). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment. Developing illustrative descriptors of aspects of mediation for the CEFR. Council of Europe.
• Seng, A. S. H., Pou, L. K. H., & Tan, O. S. (2003). Mediated learning experience with children. Singapore: McGraw-Hill.
• Sıvacı, S. (2017). An investigation into the knowledge of mediation with English-teachers. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (3), 744-753.
• Tüm, G. (2020). Mediation in writing skills and teaching Turkish as a foreign language. African Educational Research Journal, 8(3), 134-144.
• Türkiye Maarif Vakfı (2020). Türkiye Maarif Vakfı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. İstanbul: Matsis Matbaa Hizmetleri.
• Yavuz, M. A. & Şimşek, M. R. (2008). Yabancı dil öğretim yöntemlerinin eytişimsel incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (4), 47-64.