Mantıku’t-Tayr eserine yönelik bir materyal geliştirme çalışması

Yıl 2022, Sayı: 28, 240 - 253, 21.06.2022

Özlem Güneş Esra Türk

https://doi.org/10.29000/rumelide.1132551

Öz

Kültürümüzün ve değerlerimizin korunmasında, gelecek kuşaklara aktarılabilmesinde, temel eserlerin daha iyi tanınmasının ve anlaşılabilmesinin önemli bir yeri vardır. Bu bağlamda Ferîdüddin Attâr tarafından 1187 yılında kaleme alınan, Gülşehri tarafından Türkçe’ye çevrilen; dil ve değerler açısından oldukça zengin bir metin olan Mantıku’t-tayr eseri ile ilgili etkinlik temelli bir materyal geliştirilmiştir. Bu çalışma ile Türk Edebiyatının önemli bir hazinesi olan Mantıku’t Tayr’ı günümüze taşımak; karakter ve değer inşasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.  Türk edebiyatı alanında, ahlaki unsurları öne çıkan eserlerin ilköğretim ve ortaöğretim düzeyine uygun biçimde aktarılması geçmiş ile tarihsel ve kültürel sürekliliğin sağlanmasında önem taşımaktadır. Eserin içeriğine sadık kalınarak hazırlanan materyal; sudoku, resfebe, bulmaca, boşluk doldurma, eşleştirme, soru-cevap, tekerleme, vb. pek çok etkinliği içermektedir. Görsellerle desteklenerek geleneğimizin yazılı yönünü yansıtan materyalde çizimler ve etkinlikler Türkçe eğitimi, değerler eğitimi ve materyal geliştirme uzmanlarının görüş ve değerlendirmeleri doğrultusunda oluşturulmuştur. Uzmanlardan alınan dönütler çerçevesinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmanın içeriği orta okul ve lise öğrencilerine yönelik olarak tasarlanmıştır. Hazırlanan materyal ile öncelikle öğrencilerin ilgisini çekerek hayal dünyalarını zenginleştirmek, kalıcı öğrenmeyi sağlamak, ana dil eğitimine katkıda bulunmak, eseri görseller ve etkinlikler aracılığıyla çocukların dünyasına taşımak ve sahip oldukları kültürel mirası tanıtmak hedeflenmiştir. Eğitimde farklı materyal kullanımının önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Bu çalışma ile özgün bir materyal ortaya konmuş ve ilgilenenlerin istifadesine sunulmuştur. Mevcut araştırmanın konuya ilişkin yapılacak araştırmalarda örnek bir çalışma olması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mantıku’t Tayr, dil bilinci, materyal tasarımı, değerler eğitimi, ahlak

A material development study for the work Manṭiq-uṭ-Ṭayr

Öz

It is of great importance to better recognize and understand the basic works, which make us who we are, so that our culture and values can be protected and transferred to future generations. In this context, an activity-based material related to the work of Manṭiq-uṭ-Ṭayr (The Conference of the Birds), which is a text rich in language and values, written by Farid ud-Din Attar in 1187 and translated into Turkish by Gülşehri, was developed. With this study, it was aimed to bring Manṭiq-uṭ-Ṭayr, which is an important treasure of Turkish literature, to the present and contribute to character and value construction.  In the field of Turkish literature, it is important to adjust the works with prominent moral elements to primary and secondary education levels for strengthening our ties with the past. The material prepared by adhering to the content of the work includes many activities such as sudoku, rebus, puzzle, filling in the blanks, matching, question-answer, rhyme, etc. In the material reflecting the written aspect of our tradition, supported by visuals, drawings and activities were created in line with experts' opinions and evaluations. Necessary arrangements were made within the scope of the feedback received from the experts. The content of the study was planned for secondary and high school students. With the material prepared, it was aimed primarily to enrich students' imaginary world by attracting their attention, achieve permanent learning, contribute to native language education, carry the work to children's world through visuals and activities, and introduce their cultural heritage. The significance of using different materials in education increases with each passing day. With this study, an original material was produced and presented to the benefit of those interested. It is hoped that this material serves as an example for researchers and educators.

Anahtar Kelimeler

Manṭiq-uṭ-Ṭayr, language awareness, material design, values education, ethics

Kaynakça

• Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde “yardımseverlik” değerinin etkinlik temelli öğretimi ve öğrencilerin tutumlarına etkisi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydemir Özyurt, E. (2016). Dördüncü sınıf Türkçe dersi öğretim programının görsel okuma ve sunu becerilerini geliştirme açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Batar, M. (2021). Zekâ Oyunları ile İlgili Yeni ve Orijinal Bir Ders Materyali Geliştirilmesi. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 4(2), 77-93.
• Camcı, F. (2012). Aktif öğrenmeye dayalı etkinlik temelli öğretimin öğrencilerin akademik becerilerine ve öğrenme sürecine etkisi (Doctoral dissertation, Adıyaman Üniversitesi).
• Çelik, L. (2009). Öğretim Materyallerinin Hazırlanması ve Seçimi. Demirel, Ö. ve Altun, E. (Editörler). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (s. 29-68). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çilenti, K. (1988). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Darıcı, Z. (2014). Feridüddin-i Attar’ın Mantıku’t-Tayr isimli eserinde metaforik üslub. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirkuş, N., Bozkurt, T., & Gülen, S. (2017). Popüler çevre kavramlarının eğitiminde görsel materyal geliştirme çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18, 145-157.
• Güneş, A. (2015). Din öğretimi materyalleri. Dem Yayınları, İstanbul.
• Gürel, N. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bir materyal çalışması: Temalara uygun şarkılar oluşturma. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4(2), 305-321.
• Kalem, S. ve Fer, S. (2003). Aktif öğrenme modeliyle oluşturulan öğrenme ortamının öğrenme, öğretme ve iletişim sürecine etkisi. Educational Sciences: Theory & Practice, 3(2). https://doi.org/10.19126/suje.346975
• Karamustafaoğlu, O. (2006). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim materyallerini kullanma düzeyleri: Amasya ili örneği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 90-101.
• Kaya, Z. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Köstereli̇oğlu, I., Bayar, A. ve Kösterelioğlu, M. (2014). Öğretmen eğitiminde etkinlik temelli öğrenme süreci: Bir durum araştırması. Electronic Turkish Studies, 9(2). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6406
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103715395
• Şahin, S. (2016). Eğitimde Bilişim Teknolojileri I-II. Ankara: Pegem Akademi.
• Şaşmaz Ören, F., & Erdem, Ş. (2014). Fen ve teknoloji dersi ‘ışık’ ünitesine yönelik rehber materyal geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 223-233.
• Tuğluk, İ. H. ve Ciğa, Ö. (2018). Değerler eğitimi yönünden klasik hikâyelerimizin önemi: Kıssa-i Seyyid Cüneyd ve Rşide-i Arab Örneği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 18-29.
• Yavuz, K. (2007). Gülsehri’nin Mantıku’t-tayr’ı ( Gülşen-nâme ) [Metin ve Aktarma]. T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.