Oluşumsal yapısalcılık bağlamında Yaşar Kemal’in Dağın Öte Yüzü üçlemesi ve Paul Bowles’un The Spider’s House eserlerinde güç kavgaları, sosyal değişkenlikler ve inanç ve din açıları

Yıl 2022, Sayı: Ö11, 559 - 575, 21.07.2022

Tuğba Akman Kaplan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1146724

Öz

Yaşar Kemal’in Dağın Öte Yüzü üçlemesi ve Paul Bowles’un The Spider’s House (Örümceğin Evi) adlı eserlerindeki toplumların kendi legal ve toplumsal sistemleri tarafından sömürgeleştirilmeleri Lucien Goldmann’ın oluşumsal yapısalcılık yönteminin postkolonyel çerçevede incelenmesi ile ele alınacaktır. Paul Bowles’un eserinde, toplumun kendini sömürgeleştirme süreci aynı zamanda sömürge olan toplumun bağımsızlığına kavuşma sürecinde olurken, Yaşar Kemal’in üçlemesinde kendini sömürgeleştirme süreci 1950’lerin Cumhuriyet dönemindeki feodal sistemin direk sonucunda oluşmuştur. Bu eserler üzerine yapılan araştırmaların çoğu karakter analizleri ya da bağımsızlık sürecine odaklanırken, bu çalışma, bağımsızlık süreci boyunca yaşanan toplumdaki çarpıklıkları ve gerçek anlamda başka bir ülke tarafından sömürge altına alınmamış olan bir toplumdaki değişken ilişkileri ve çelişkilerin açıklanması amaçlanmaktadır. Açıklama yaparken kendi kendilerini sömürgeleştirmelerinin elementleri olarak: güç kavgaları, sosyal değişkenlikler ve inanç ve din açılarından ayrımcı görüş açıları unsurları kullanılacaktır. İki yazarın da yaşamlarının ilk yılları yazdıkları ülkelerin geçiş dönemlerine denk gelmektedir. Esinlenmiş oldukları düşünürler, Yaşar Kemal ve Paul Bowles’un dünya görüşü ve yazın dilinde de kullandıkları ideolojide birleşmelerine olanak tanımıştır. Her iki yazarın görüşlerinde Marksist, komünist ve otoriteye karşı bir ideoloji benimsedikleri gözlemlenmektedir. Kemal ve Bowles yaşadıkları dönemin etkisiyle yazıyı bir tepki aracı olarak kullanmış ve eserlerinde o dönemin sorunlarına ayna tutmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Paul Bowles, Goldmann, oluşumsal yapısalcılık, kendi kendini sömürgeleştirme

Power dynamics, social variability, and perspectives on belief and religion in the context of genetic structuralism in the trilogy of Dağın Öte Yüzü by Yaşar Kemal and The Spider’s House by Paul Bowles

Öz

This paper examines the colonization of the communities in Yaşar Kemal’s Dağın Öte Yüzü trilogy and Paul Bowles’ The Spider House by their own legal and societal systems through Lucien Goldmann’s genetic structuralist method within postcolonial theory. In Bowles’ piece, the self-colonization process occurs during the community’s decolonization period while the self-colonization in Kemal’s trilogy takes place as a result of the direct consequences of the feudal system in the 1950s Republic period. Most of the researches that have been conducted on these works focus on the character analysis or the independence process. This study aims to highlight the distortion in a community during the independence period as well as inconsistent relations and contradictions in a community that has not been literally colonized. The elements of self-colonization in the communities include discriminatory points of view in power relations, social variables as well as belief and religion perspectives. The early years of both writers coincide with their countries’ transition periods. The intellectuals that they have been inspired by enables Kemal and Bowles to merge in terms of their world-view and ideology they use in literary languages. It is observed that both authors use writing as a means of reaction to mirror their periods’ main issues.

Anahtar Kelimeler

Yasar Kemal, Paul Bowles, Goldmann, genetic structuralism, self-colonization

Kaynakça

• Akten, Sevim. “Yazın ve Toplum İlişkisi Üzerine Kuramsal Bir Yaklaşım: Yazın Toplumbilimi [Bildiri],” Ankara Üniversitesi Edebiyat ve Toplum Sempozyumu Bildirileri, Tömer Basın Yayın Müdürlüğü Yayınları, 4–5 Haziran 1999, pp.162- 167.
• Atalay, Irfan & Er, Ayten. “Oluşumsal Yapısalcılık Bağlamında ‘Sorunsal Kahraman’ ve ‘Dünya Görüşü’ Kavramları: Bernard-Marie Koltès’in Batı Rıhtımı (Quai Ouest),” Humanitas – Uluslarası Sosyal Bilimler Dergisi, Vol.2, pp.27- 42.
• Baran, Lokman. "Yaşar Kemal’in Dağın Öte Yüzü Üçlemesinde Mitos Yaratılış Süreci Ve Gelişimi." Dede Korkut Türk Dili Ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Vol.2, No:3, 2013, pp.5-18.
• Barchard, David .“Yasar Kemal Obituary” 1 Mar 2015. <https://www.theguardian.com/books/2015/mar/01/yasar-kemal>.
• Bowles, Paul. The Spider’s House. In The Sheltering Sky; Let It Come Down; The Spider’s House. Ed. by Daniel Halpern. New York: The Library of America, 2002.
• Fanon, Frantz. The Wretched of the Earth. New York: Grove, 1965. Print.
• Goldmann, Lucien. Pour Une Sociological du Roman. Paris Gallimard, 1964.
• Goldmann, Lucien. Towards a Sociology of Novel. Trans. by Alan Sheridan. Michigan: Tavistock Publication, 1975.
• Hibbard, Allen. “Paul Bowles: A Biographical Essay” <http://www.paulbowles.org/bowlesbiography.html>.
• Kaya, Muharrem. Türk Romanında Destan Etkisi. Ankara: T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2014. Print.
• Kemal, Yaşar. Ortadirek, Dağın Öte Yüzü 1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Kemal, Yaşar. Yer Demir Gök Bakır, Dağın Öte Yüzü 2. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Kemal, Yaşar. Ölmez Otu, Dağın Öte Yüzü 3. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Kiossev, Alexander. “Notes on the Self-colonising Cultures.” B. Pejic, D. Elliott, eds. Art and Culture in post-Communist Europe. Stockholm: Moderna Museet.(1999): 114-118.
• Lahey, Benjamin. “Psychology: An Introduction,” Facts101: Textbook Key Facts, <https://books.google.com.tr/books?id=6P>.
• Ogude, James A. "Ngugi’s Concept of History and the Post-Colonial Discourses." Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne Des Études Africaines 31.1 (1997): 86-112. Print.
• Tharaud, Barry C.: Çukurova: Yaşar Kemal Edebiyatının Temelleri. Trans. by Tahsin Çulhaoğlu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2017.
• Young, R.J.C. Postcolonialism: A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University Press, 2003.