Classification of courses in German translation and interpreting departments in terms of translation competences

Yıl 2023, Sayı: 32, 1522 - 1537, 21.02.2023

Hasret Tezcan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1252999

Öz

During the recent years, the concept of translation competence has taken an important role in translation teaching. While preparing course syllabi and curricula, the aim of providing students with translation competences is taken into consideration. The aim of creating the university curricula is to prepare students for professional life as translators and interpreters. With many courses offered at universities, students develop translation skills. Within the scope of this research, the contents of the courses offered to undergraduate students in the departments of German Translation and Interpretation of Sakarya University, Istanbul University and Hacettepe University were examined and it is aimed to determine the content of the courses contribute to the acquisition of which translation sub-competences. In this context, the lesson plans of these three universities within the scope of the research were analysed and the graphs included in the research were prepared. The concept of translation competence, as a meta-concept, includes many sub-concepts. Within the scope of this research, eight translation competencies will be discussed. These are language competence, cultural competence, translation theories competence, text competence, specialized knowledge competence, technology competence, and interpreting and translation competence. In addition to these, the concept of action competence will be briefly mentioned. At the beginning of the research, the concept of translation competence and these sub-concepts were discussed and explained one by one. At the end of the research, based on the information gathered, the importance of teaching translation competences to the students is emphasized.

Anahtar Kelimeler

Translation competence, translation sub-concepts, action competence, academic translation studies, German translation and interpreting undergraduate courses

Almanca Mütercim ve Tercümanlık bölümlerinde verilen derslerin çeviri edinçlerine yönelik sınıflandırılması – Sakarya Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi örneği

Öz

Son yıllarda çeviri edinci kavramı çeviri öğretimi içerisinde önemli bir rol almıştır. Ders müfredatları ve eğitim-öğretim programları hazırlanırken öğrencilere çeviri edinçlerini kazandırma amacı göz önünde bulundurulmaktadır. Üniversite müfredatları oluşturulurken amaç, öğrencileri aldıkları öğretim sonucunda nitelikli bir çevirmen olarak profesyonel iş hayatına hazırlamaktır. Üniversitelerde verilen birçok ders ile birlikte öğrencilerde çeviri edinci de gelişmektedir. Bu çalışma kapsamında Sakarya Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesinin Almanca Mütercim ve Tercümanlık bölümlerinde lisans öğrencilerine sunulan derslerin içerikleri incelenmiş ve sunulan derslerin içeriklerinin hangi çeviri alt edincinin kazanımına katkı sağladığını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda araştırma kapsamında bulunan bu üç üniversitenin ders planları incelenerek çalışmanın içerisinde bulunan grafikler hazırlanmıştır. Çeviri edinci kavramı bir üst kavram olarak içerisinde birçok alt kavram barındırmaktadır. Bu çalışma kapsamında sekiz çeviri alt edincine değinilecektir. Bunlar dil edinci, kültür edinci, çeviri kuramları edinci, metin edinci, uzmanlık bilgisi edinci, teknoloji edinci, sözlü ve yazılı çeviri edinci olarak belirlenmiştir. Bunlara ek olarak kısa bir şekilde eylem edinci kavramına değinilecektir. Çalışmanın başında çeviri edinci kavramı ve içerisinde barındırdığı bu alt kavramlar tek tek ele alınarak açıklanmıştır. Çalışmanın sonunda toplanan bilgilerden yola çıkılarak çeviri edinçlerinin öğrencilere kazandırılmasının önemine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeviri edinci, çeviri alt edinçleri, eylem edinci, akademik çeviri eğitimi, Almanca mütercim tercümanlık lisans dersleri

Kaynakça

• Akalın, R. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri, Diyalog 2016/2: 56-65, Edirne.
• Akalın, R. & Gündoğdu M. (2010). Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkeleri Üzerine Düşünceler: Uygulanan Ders İzlenceleri Bağlamında Hedefler ve Beklentiler, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, Haziran 2010, ss. 79-93.
• Amman, M. (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. (Çev. D. Ekeman), Multilingual Yayınları, İstanbul.
• Aslan, E. (2020). Çeviribilimden İzdüşümler 1, 5. Bölüm Çeviri Eğitimi ve Yabancı Dil Edinci, Kesit Yayınları, İstanbul.
• Baydan, E. B. (2013). Çeviri Eğitiminde Çeviri / Çevirmenlik Edinci: Problem Çözme ve Karar Verme Konusunda Bir Farkındalık Uygulaması, İ.Ü. Çeviribilim Dergisi, Sayı: 7 (2013) s. 103-125.
• Bildik, C. (2015). Akademik Çeviri Eğitimi ve Çevirmen Yeterlilikleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, İstanbul.
• Can, M. Z. (2015). İdeolojik Çeviri Tanzimat ve Cumhuriyet Dönemi Örneğinde, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• Durukan, E. & Çelikay, M. K. (2018). Çeviri Edinci Kavramına Yönelik Kapsayıcı Bir Tanım Önerisi, Turkish Studies, Language / Literature, Volume 13/12, Spring 2018, p. 161-176, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13601, ISSN: 1308-2140, Ankara-Turkey.
• Eser, O. (2013). Çeviri Eğitiminde Edinç Kavramının Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Doktora Programı, İstanbul.
• Eruz, S. (2008). Akademik Çeviri Eğitimi Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Eruz, S. (2004). Çeviri Bir Sanat Mıdır? Çevirmen Yetiştirme Sürecinde Akademik Çeviri Eğitimi. Internationales Übersetzungssymposium -Übersetzung- und Übersetzerprobleme. (Uluslararası Çeviri Sempozyumu -Günümüzde Çeviri ve Çevirmen Sorunları), 11-12 Ekim 2004, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Gündoğdu, M. (2004). Çeviribilimde Kuram-Uygulama İlişkisi. 4. Uluslararası Dil, Yazın ve Multilingual.
• Haldan, A. (2016). Çeviri Eğitiminde Çeviri Edinci Geliştirme Alışkanlıkları, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Haldan, A. (2018). Skopos Kuramı, Çeviri Edinci ve Çeviribilim Öğrencilerinin Teknoloji Kullanımları Üzerine Bir Değerlendirme, Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: II, Sayı: 2, Yıl: Temmuz-Aralık 2018.
• Haldan, A. (2021). Çeviri Eğitiminde Çeviri Edinci Geliştirme Alışkanlıkları, Rating Academy Yayınları, E-ISBN: 978-625-7047-53-1, Çanakkale.
• Kansu-Yetkiner N. (2009). Çeviribilim Edimbilim İlişkisi Üzerine, İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları, Yayın No.52, İzmir.
• Köktürk Ş. & Kaş B. (2021). Akademik Çeviri Programları Kapsamında Eğitim, Öğretim, Eğitim Programı ve Öğretim Programı Kavramlarının Değerlendirilmesi, Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2021, Sayı: 8, Sayfa: 96-110, DOI:10.48131/jscs.988092.
• Oflaz, A. (2015). Yabancı Dil Öğretiminde Duygu Temelli Bellek Stratejileri Uygulamalarıyla Kelime Bilgisi Geliştirmenin Öğrencilerin Edim ve Edinç Düzeylerine Etkileri, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yabancı Diller Eğitimi Anabilim Dalı, Samsun.
• Öncü M. T. & Üründü H. (2017). Çeviribilimin Paradigmaları III, Çeviri Seçkisi, Hiperlink Yayınları, ISBN: 978-605-9143-46-2, İstanbul.
• Özdemir, İ. (2011). Kültürlerarası İletişimin Önemi, folklor/edebiyat, cilt:17, sayı:66, 2011/2.
• Reiß K. & Vermeer H. J. (1991). Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Max Niemeyer Verlag, Tübingen.
• Scheller-Boltz, D. (2010). Kompetenzanforderungen an Übersetzer und Dolmetscher, Das Wort. Germanistisches Jahrbuch Russland 2010, 213-233.
• Şevik, N. & Gündoğdu, M. (2018). Çeviri Eğitiminde Çevirmen Adayı Öğrencilerin Edinmesi Gereken Temel Becerilere Bir Üst Bakış, IHEAD Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, e-ISSN 2528-9632, 2018, 3(1), 78-89.
• Türkmen, G. (2020). Çeviri ve Çevirmen Edinci Kapsamında Sakarya Üniversitesi Çeviribilim Bölümü Derslerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Yazar, U. (2014). Çeviribilim Bölümlerinde Verilen Derslerin, Özellikle Bilgi Teknolojileri Derslerinin, Çeviri Edinci Kazanılmasına Katkısı, Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 12, 88-99.
• Yazıcı, M. (2011). Çeviribilimde Araştırma, Multilingual, ISBN: 975-6008-73-3, Topkapı-İstanbul.
• Yıldız, M. (2016). Mütercim Tercümanlık Öğrencilerinin Özel Alan Çevirisi Kapsamında Yazılı Çeviri Edinçlerinin Ölçülmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çeviribilim Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• https://akts.hacettepe.edu.tr/program_yeterlilik_detay.php?prg_ref=PRGRAM_0000000000000000000000091&birim_kod=514&submenuheader=2&prg_kod=514, erişim: 24 Kasım 2022.
• https://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram/?id=16926&birim=almanca_mutercim_ve_tercumanlik___lisans_programi__(orgun_ogretim)&yil=2021, erişim: 18 Kasım 2022.
• https://ebs.sabis.sakarya.edu.tr/Birim/DersPlan/37149, erişim: 17 Kasım 2022.
• https://sozluk.gov.tr/, erişim: 18.10.2022.
• https://www.bibb.de/de/8570.php, Bundesinstitut für Berufsbildung, erişim: 11.11.2022.
• https://www.prueferportal.org/de/prueferportal_74664.php, erişim: 11 Kasım 2022.
• https://ebs.sabis.sakarya.edu.tr/Ders/Detay/590358, erişim: 20 Ocak 2023.