Toplum çevirmenliğinin kültürel değişim araçlarıyla ilişkisi

Yıl 2023, Sayı: 32, 1558 - 1570, 21.02.2023

Coşkun Doğan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1253012

Öz

İnsanoğlu toplumsal bir varlıktır ve birlikte yaşamak zorundadır. Bu nedenle, ortak yaşamsal değerler etrafında birleşmek ve zamanla yaşamsal deneyimler üretmeleri söz konusudur. Her toplum için geçerli olan bu süreç, çeşitli insan hareketliliklerine bağlı olarak değişmektedir. İnsanlık tarihi boyunca yaşanan toplumsal değişimlerin temelinde, toplumların uygarlık düzeyleri ve sosyal hareketlilikleri hayati rol oynamaktadır. Toplumlararası etkileşimler, sosyo- kültürel alanlarda değişimlerin olmasına neden olmaktadır. Dünyada son yüzyılda yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler, farklı toplumlara ait kültürlerin değişimine kaynaklık etmektedir. Özellikle uluslararası düzeyde hızlı iletişim ve ulaşım olanakları, sosyo- kültürel değişimleri gerektirmektedir. Bu değişimler, insan yaşamanın içerisinde bulunan araçlarla gerçekleşmektedir. Kültürel değişim araçları olarak adlandırılan göç, küreselleşme ve medya, bugün her toplumun yaşamını yakından etkilemektedir. Farklılıkların bir arada yaşamalarına zemin hazırlayan kültürel değişim araçları, toplumların birbirini tanıması ve uyum içerisinde yaşamaları için, dilsel olarak anlaşmalarını gerekli kılmaktadır. Bu düşünceden hareketle, özellikle sosyoloji ile çeviri temelinde çalışmalar yürüten toplum çevirmenliğine ihtiyaç duyulmaktadır. Birbirinden farklı ya da benzer kültürlerin kendi aralarında birey üzerinden etkileşimleri ve toplumsal yaşamda değişimlere yol açması, kültürel değişim ve kültürel değişim araçları doğrultusunda yeniden değerlendirilmesini gerektirmektedir. Bu çalışmada, kültür ve kültürel süreçlerde yaşanılan değişimlere neden olan araçlar irdelenecektir. Ayrıca farklı kültürlere sahip toplumların aynı coğrafyada uyumlu bir şekilde yaşayabildikleri çok kültürlülük kavramına kısaca vurgu yapılırken, bu bağlamda toplum çevirmenliğinin önemli rolüne değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Toplum çevirmeliği, küreselleşme, medya, göç

The relationship of social translation with tools of cultural change

Öz

Man is a social being and has to live together. Therefore, it is possible to unite around common vital values and produce life experiences over time. This process, which is valid for every society, varies depending on various human movements. Civilization levels and social mobility of societies play a vital role in the basis of the social changes experienced throughout the history of humanity. Inter-communal interactions cause changes in socio-cultural fields. The rapid technological developments in the world in the last century are the source of the change of cultures belonging to different societies. Rapid communication and transportation opportunities, especially at the international level, require socio-cultural changes. These changes take place by means of human life. Migration, globalization and media, which are called cultural exchange tools, are closely affecting the life of every society today. Cultural exchange tools, which pave the way for the coexistence of differences, necessitate linguistic agreement in order for societies to know each other and live in harmony. Based on this idea, there is a need for a community translator who works on translation with sociology. The interaction of different or similar cultures with each other through individuals and causing changes in social life requires re-evaluation in line with cultural change and cultural change tools. In this study, the tools that cause changes in culture and cultural processes will be examined. In addition, while briefly emphasizing the concept of multiculturalism, where societies with different cultures can live harmoniously in the same geography, the important role of community translation will be mentioned in this context.

Anahtar Kelimeler

Society translation, globalization, media, migration

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2011). Göç sosyolojisi, (4 b), Nobel Yayınevi, Ankara
• Arı, S. (2014). Çeviri sosyolojisi, Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul
• Bağlı, M./ Özensel, E.(2013). Çokkültürlü vatandaşlık, 2. Baskı, Çizgi Kitabevi, Konya
• Doğan, A. (2015). Sözlü çeviri çalışmaları ve uygulamaları. Siyasal Kitapevi, Ankara
• Doğan, C. (2020). Toplum çevirmenliği kuramdan uygulamaya. Sakarya Yayıncılık, Sakarya
• Doğan, İ. (2018). Göç ve kültür. Bilge Kültür Sanat Yayınevi, İstanbul
• Doytcheva, M. (2005). Çokkültürlülük. Çev. T.Akıncılar Onmuş, İletişim Yayınları, İstanbul
• Eruz, S. (2010). Çokkültürlülük ve çeviri: osmanlı devleti’nde çeviri etkinliği ve çevirmenler. Multilingual Yayınları, İstanbul
• İçli, G.(2001). Küreselleşme ve kültür. C.Ü. sosyal Bilimler Dergisi, 25/2, 162-172
• Karaca, Z. (2011). Disiplinlerarası bağlamda çeviribilim ve sosyoloji, turgay kurultay’a bir armağan çeviribilimden kesitler. Ed. S.Eruz&F.Şan, Multilingual, İstanbul
• Kartarı, A. (2014). Kültür, farklılık ve iletişim kültürlerarası iletişimin kavramsal dayanakları, İletişim Yayınları, İstanbul
• Kırtepe, S. (2014). Sosyo-kültürel değişme ve kitle iletişim araçları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/2, 237 - 256,
• Kocadaş, B. (2005). Kültür ve medya. Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı, 34, 1-13
• Kurultay,T. ve Bulut, A. (2012) Toplum çevirmenliğine yeniden bakışta afette rehber çevirmenlik (ARÇ), İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 6, 75-102
• M.E.B. (2000). Örnekleriyle Türkçe sözlük, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları:2799, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 772, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
• Moser- Mercer, B. (2012). Identifiying and interpreting scientific phenomena. Brenda Nicodemus, Laurie Swabey (Editors), Advances in Interpreting Research, Amsterdam/Philadelphia,
• TDK Güncel Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ [ Erişim Tarihi: 06.02.2023 ]
• Talas, M. & Kaya, Y. ( 2007). Küreselleşmenin kültürel sonuçları, TÜBAR-XXII-/2007, 149-162
• Taylan, H. H. &Arklan, Ü. (2008). Medya ve kültür: kültürün medya aracılığıyla küreselleşmesi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, X(1), 85-97
• Tunç, A.Ş. (2015). Mülteci Davranışı ve Toplumsal Etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere İlişkin Değerlendirme, Tesam Akademik Dergisi, temmuz sayı: 2 s. 29-63
• Vardar, B. (1981). Çeviri konuşmaları. Yazko Çeviri, 2, 172- 173.
• Yaman, F. (2019). Göç ve toplum. Ketebe Yayınları, İstanbul
• Yazıcı, M. (2013). Toplumsal değişim ve sosyal değerler. Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/8, 1489-1501
• Yılmaz, A. (2014). Uluslararası göç: çeşitleri, nedenleri ve etkileri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9/2, 1685-1704,
• Yorgancılar, S. (2018). Kültürün yeniden üretim aracı olarak sosyal medya’nın gençliğe etkisi, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16/9, 2511-2532