Öz
Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan, insanlığın oluşmasını ve gelişmesini etkileyen kendine ait kuralları olan bir sistemdir. Dil yapısı itibariyle içinde bulunduğu dönem, toplum, inanç, gelenek ve görenek gibi özelliklerle şekillenen sürekli değişim gösteren bir yapıya sahiptir. Dil sayesinde kültür aktarımı sağlanır. Kültürün nesilden nesle aktarılması, yaşaması ve gelişmesi dil sayesinde mümkündür. Dil bir milletin kimliği ve milletlerin tarihinde meydana gelen bütün değerlerin anlatım aracıdır. Dilin bu yapısı uğradığı değişimlerle geçmişle bağ kuran bir köprü olma özelliği gösterir. Bazı kelimeler değişime uğrasa da bugün kullanılmasa da dilin tarihi seyrini ve kültür aktarımını yansıttığı için önem arz etmektedir. Osmanlı Devleti hakkında iki asırlık dönemi ile ilgili yeterli kaynak bulunmamaktadır. Bu kayıp dönem ile ilgili bilgileri müellifi bilenen veya bilinmeyen Tevārih-i Āl-i Osmanlar sayesinde ulaşılmaktadır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan farklı zaman dilimine kadarki sürecindeki tarihi olayların önemli bir kısmını Tevārih-i Āl-i Osman’lar oluşturmaktadır. Tevārih-i Āl-i Osman’ların başlangıcı Osmanlının kuruluşu sayılırken bitiş yılları derleyenlere göre farklılık göstermektedir. Tamamen Osmanlıları konu alan ilk eserler olarak sayılmakla birlikte o dönem Türkçesinin dil özelliklerini yansıtmaktadır. II.Bayezıd zamanında ilk Osmanlı tarihleri olarak bilinen Tevārih-i Āl-i Osman adı altında Osmanlı kuruluşundan başlayan anonim veya yazarı bilinen birçok eser yazılmıştır. Biz de çalışmamızda Türk Dilinin geliştirilmesi ve korunması amacıyla Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olan Anonim Tevārih-i Āl-i Osman adlı eserin Fransa nüshasının söz varlığı içindeki Eski Türkçe kelimelerin tespitine çalışılmış ve bu anlamda Türkçenin söz varlığına katkıda bulunulması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Tevārih-i Āl-i Osman Eski Anadolu Türkçesi Eski Türkçe Kelimeler
Kaynakça
- Azamat,N. (1992). Anonim Tevārih-i Āl-i Osman.Marmara Üniversitesi Yayınları.İstanbul. s.13.
- Çan,Ş. (2006). XVI.Yüzyıla Ait Anonim Bir Tevārih-i Āl-i Osman. Dumlupınar Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.(Yüksel Lisans Tezi) Kütahya.
- Derleme Sözlüğü. (1993). CI-XII. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları
- Ergin,M. (1993) Türk Dil Bilgisi,Bogaziçi Yayınları.İstanbul.s.3.
- Tarama Sözlüğü. (1995,1996). C I-VIII. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları
- Türkçe Sözlük. (2019). 11.Baskı. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları
- Uluocak,M.Baştürk, Ş. (2010) Anonim Bir Tevārih-i Al-i Osman Nüshasının Sözvarlığında Kalıp Yapılar ve Arkaik Kelimeler. U.Ü.Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. Bursa.
- Turan,Şerafettin. (1991) İbn-i Kemal Bir Tevārih-i Al-i Osman I. Defter.Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.s.1.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eski Türk Dili (Orhun, Uygur, Karahanlı) |
| Bölüm | Türk dili, kültürü ve edebiyatı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: Ö12 |
- Makale Dosyaları