Fuâd et-Tekerlî’nin geniş gölgeli bir ağacın altında (tahte şeceratin vârifeti’z-zilâl) adlı kısa öyküsü üzerine bir inceleme

Yıl 2023, Sayı: 36, 1013 - 1023, 21.10.2023

Gürkan Dağbaşı , Selin Yazıcı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1369136

Öz

Arap edebiyatında kısa öykü, 20. yüzyılın başlarında bağımsız bir tür olarak ortaya çıkmıştır. Modern anlamda ilk kısa öykü örneği ise, Mısırlı yazar Muhammed Teymur’un 1917 yılında ‘es-Sefûr’ gazetesinde yayımlanan ‘Fi’l- Kitâr’ (Trende) adlı öyküsüdür. Mısır'da ilk örneği görülen kısa öykü zamanla diğer Arap ülkelerine de yayılmıştır. Modern Arap edebiyatında öykünün Irak’taki ilk örnekleri 1920’li yıllarda görülmektedir. Bu bağlamda Iraklı yazar Mahmud Ahmed es-Seyyid, Irak edebiyatında kısa öykünün ilk temellerini atan yazar olarak bilinmektedir. Bu çalışmaya konu olan yazar Fuâd et-Tekerlî ise Arap kültürünün gelişmesine ve Arap edebiyatının zenginleşmesine katkıda bulunan birçok öykü ve roman yazmıştır. Yazar, eserlerinde kendine özgü sanatsal dokunuşları ve yöntemlerinin yanı sıra entelektüel ve sosyal değerleri ile de öne çıkmaktadır. Yazarın öykülerinde yaşadığı toplumun birçok değerini bulmak da mümkündür. 1951 yılında yayımlanan ‘Hems Mubhem’ (Belirsiz Fısıltı) adlı eseri, yazarın ilk kısa öykü koleksiyonudur. Bu çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde kısa öykücülüğe genel olarak değinildikten sonra Irak kısa öykücülüğünden, Fuâd et-Tekerlî’nin hayatından ve edebi kişiliğinden bahsedilmiştir. Sonrasında ise Fuâd et-Tekerlî’nin ‘Tahte Şeceratin Vârifeti’z-Zilâl’ (Gölgeli Bir Ağacın Altında) adlı kısa öyküsünün yazarlar tarafından yapılan çevirisi verilip öykü konu, anlatıcı, öykünün geçtiği zaman ve mekân, kişiler kadrosu, olay örgüsü, ana düğüm, dil özellikleri, üslûp, öykünün edebi akımlarla ilişkisi, yapısı bakımından türü olmak üzere alt başlıklar halinde tahlil edilmiştir. Sonuç kısmında ise çalışma ile ilgili genel değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kısa öykü, Fuâd et-Tekerlî, gölgeli bir ağacın altında

Kaynakça

• Alpay, İ. (2016) Anton Çehov’un Kısa Öykücülüğü. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(1),154-156.
• Ayhan, K.A. (2022), Kısa Öykü Çeviri Eleştirisi. Ankara: Fecr yayınları.
• Daş, F. (2020). Iraklı Yazar Mahmûd Ahmed es-Seyyid’in Beddây el-Fâyiz Adlı Öyküsünün Tahlili. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi, 2(2), 200-204.
• Emekli, İ. (2017). Mısırlı Kısa Öykü Yazarı Fuad Kandil ve Ercu Ella Yedume'z-Zalam Öyküsü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4 (12), 875-889
• Fuâd T. (2007). Hadîsu'l-l Eşcâr. Suriye: Al-Mada yayıncılık.
• Kahraman, K. (2020). Arap Edebiyatında Kısa Öykünün Oldukça Kısa Bir Öyküsü. Erişim tarihi: 29.11.2022, https://www.dunyabizim.com/arap-edebiyatinda-kisa-oykunun-oldukca-kisa-bir-oykusu-makale,1762.html
• Mohammadzadeh, E. (2013). Modern Irak Romanında Fuâd et-Tekerlî ve el-Lâsu’âl ve’l-lâcevâb Romanı Üzerine Bir İnceleme. İ.Ü. Şarkiyat Mecmuası, 22(1),164-176.
• Özkanlı, Z. (2019). Ürdün’de Kısa Hikâye ve Musa İ̇brahim Abu Rayash’ın “kelebek” Adlı Hikâyesinin Tahlili. II. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi,1323-1333.
• Talib, A. (2006). el-Usûl’ul Arabiyyeti Lifenni’l-Kıssati’l-Kasîrati. Erişim tarihi: 02.12.2022, https://diwanalarab.com/ الأصول-العربية-لفن
• Ürün, A.K. (2016). Modern Arap Edebiyatında Öne Çıkan Bazı Temalar. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (35), 133-142.
• Yazıcı, H. (1999), Çağdaş Arap Öyküleri, İstanbul 1999, s.8; "Hikâye", DİA, XVll,481.
• Yıldız, M. (2002). Arap Edebiyatında İlk Modern Kısa Öykü: Muhammed Teymur’un fi’l-Kıtâr’ı. Nüsha Dergisi (4) ,41-55.