Eğitimde ölçme ve değerlendirmede sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları

Yıl 2023, Sayı: 36, 389 - 403, 21.10.2023

Samet Ata

https://doi.org/10.29000/rumelide.1369514

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmeye ilişkin öz yeterlik algılarının bazı değişkenleri açısından incelenmesidir. Araştırmada karma yöntem türlerinden açıklayıcı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmı, betimsel tarama modeliyle ve devlet okullarında görev yapan 467 sınıf öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçme aracı olarak, demografik bilgi formu ve “Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Öz Yeterlik İnanç Ölçeği” uygulanmıştır. Nicel verilerin analizinde Nicel bulgulara göre, sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme süreçlerine yönelik öz yeterlik algılarının cinsiyet, kıdem, mezun olunan bölüm, öğrencileri doğru ölçtüklerine dair düşünceleri ve hizmet içi eğitim alma değişkenleri açısından farklılaştığı tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel kısmı durum çalışması deseninde yürütülmüş olup 18 sınıf öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonucunda sınıf öğretmenlerinin çoğunun lisans eğitimlerini yeterli bulmadıkları, soyut konular içeren dersleri ölçme ve değerlendirmede zorlandıkları, ölçme ve değerlendirmeye yönelik hizmet içi eğitimlerin verilmesi gerektiğini düşündükleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ölçme ve değerlendirme, öz yeterlik, karma yöntem, ilkokul çocukları, çocuk gelişimi

Kaynakça

• Achu, D. O., & Ehizuelen, M. M. (2015). How teacher self-efficiency can be a driver for student success. In Third 21st CAF Conference at Harvard, in Boston, USA (Vol.6,No. 1).
• Aktaş, M., and Alıcı, D. (2013). Eğitimde ölçme değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Journal of Qafqaz University, 33, 66-73.
• Altun, A. (2017). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ve yeterlik algılarının incelenmesi. Kafkas Universitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 361-375.
• Arastaman, G. (2013). Eğitim ve fen edebiyat fakültesi öğrencilerin öz-yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 205-217.
• Aydın, R., & Kurt, S. (2022). Examination of Teachers' Perceptions of Self-Efficiency and Program Literacy. Education Quarterly Reviews, 5(1).
• Ayra, M., and Kösterelioğlu, İ. (2016). Öğretmenlerin mesleki öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7(17), 81-101.
• Baloğlu, C. (2020). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ile örgütsel yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki (Kütahya Merkez İlçesi örneği). Unpublished Master Thesis, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Baş, G., & Beyhan, Ö. (2016). Öğretmenlerin eğitimde ölçme ve değerlendirmeye yönelik öz yeterlik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 7(1), 18-32.
• Başer, N., Günhan, B.C. and Yavuz G. (2005). İlköğretim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin öğretmen yeterlik algılarının karşılaştırılması üzerine bir araştırma. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., and Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44(6), 473-490.
• Cohen, J. (1988). Statistical power. Analysis for the behavioral sciences, 273-406.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları. (Unpublished Master Thesis), Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Dede, H. (2019). An Investigation of the effects of 5E Model based on context-based instruction approach on the attitudes and perception of self-efficacy of pre-service teachers towards the assessment and evaluation course. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2547-2558.
• Duman, Ü. (2020). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile sınıf içi ders işleme sürecindeki soru sorma teknikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Unpublished Master Thesis, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Elgit, B. (2020). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf içi davranışlarının incelenmesi. Unpublished Master Thesis, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Elkatmış, M., Demirbaş, M., and Ertuğrul, N. (2013). Eğitim fakültesi öğrencileri ile formasyon eğitimi alan fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 41-50.
• Erkoç, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Unpublished Master Thesis, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Demirhan, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişki. Unpublished Master Thesis, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Dikmen, B. (2015). Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan serbest zaman etkinliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Unpublished PhD Thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi.
• Gelbal, S., & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 135-145.
• Gkintoni, E., Georgiadi, M., Plexousakis, S., Halkiopoulos, C., & Katsanta, D. (2018). Evaluation of the Self-Efficiency of Primary and Secondary Education Teachers via Machine Learning Methods. In INTED2018 Proceedings (pp. 6901-6909). IATED.
• Güneş, A. M. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetim becerileri, teknoloji kullanımları ve öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Unpublished PhD Thesis, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaçar, T. (2016). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Unpublished Master Thesis, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kaner, S. (2009). Zihin engelli çocukların duygusal ve davranışsal problemlerinin değerlendirilmesinde ana-baba ve öğretmen tutarlılığı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42 (2), 249-274.
• Karamustafaoğlu, S., Çağlak, A., & Meşeci, B. (2012). Alternatif ölçme-değerlendirme araçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin öz yeterlikleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-179.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaşçı, T. (2021). Sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgileri ile öğretmen öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Kılınç, M. (2011). Öğretmen adaylarının eğitimde ölçme ve değerlendirmeye yönelik öz yeterlik algı ölçeği. Journal of Kirsehir Education Faculty, 12(4)
• Koç, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve yapılandırmacı öğrenme ortamı oluşturma becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 240-255.
• Komariyah, L., Haryaka, U., & Wulandari, T. (2021). The effect of school principal supervision, school organizational culture and teacher's self-efficiency on teacher performance at smk negeri tenggarong kota. Pendas Mahakam: Jurnal Pendidikan dan Pembelajaran Sekolah Dasar, 6(2), 126-133.
• Korkut, K., and Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 270-282.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Nartgün, Z. (2008). Öğretmen adayları için ölçme ve değerlendirme genel yeterlik algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 85-94.
• Özaydın, T. E., Çavaş, P., & Cansever, B. A. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 1-30.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 277-306.
• Özkurt, M. F. (2017). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile öğretim teknolojileri ve materyal tasarım becerileri arasındaki ilişki. Unpublished Master Thesis, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Pektaş, S. (2010). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme yeterlik algılarının incelenmesi. Unpublished Master Thesis, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu
• Rackley, R. A. (2004). A longitudinal investigation of change in teacher efficacy and perceptions of leadership following participation in a technology integration program. Unpublished PhD Thesis, Teaxs A&M University.
• Sabancı, O., & Yazıcı, K. (2017). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmeye yönelik yeterlik algılarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1).
• Sağlam, H. (2018). Öğretmenlerin duygusal zekaları ve öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Unpublished Master Thesis, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Selçuk, G. (2016). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterlik algıları ve öz-yeterlik inançlarının öğretmen yetiştirme programı kapsamında incelenmesi. Unpublished PhD Thesis, Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Süral, S. (2014). Eğitim fakültesi öğrencileri ile pedagojik formasyon alan öğrencilerin ölçme değerlendirme dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 63-75.
• Şahin, M., & Uysal, İ. (2013). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education,2(2), 190-207.
• Şahin, B. (2019). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları, mesleğe yönelik tutumları ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Unpublished Master Thesis, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Şata, M., & Karakaya, I. (2020). Investigation of the use of electronic portfolios in the determination of student achievement in higher education using the many-facet rasch measurement model. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 15(1), 7-21.
• Taşkın, C. Ş., and Hacıömeroğlu, G. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançları: nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21-40.
• Uysal, İ., and Kösemen, S. (2013). Öğretmen Adaylarının Genel Öz-Yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M., and Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88104.
• Yokuş, E., Cücük, E., Başaran, M., and Yıldırım, İ. (2017). öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin öz yeterlikleri ile bilgisayar destekli eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(32), 147-161.