Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisine yönelik biçimlendirici değerlendirme temelli dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması

Yıl 2023, Sayı: 36, 305 - 325, 21.10.2023

Akif Şimşek , Hülya Çevirme

https://doi.org/10.29000/rumelide.1372349

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında konuşma becerisine yönelik biçimlendirici değerlendirme yaklaşımı temel alınarak B2 ve C1 düzeyleri için ölçme ve değerlendirme araçları geliştirmektir. Bu doğrultuda literatür taramasından ve uzman görüşlerinden yararlanılarak Konuşma Becerisi Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı (DPA) ve performans görevleri geliştirilmiş, sözsüz iletişim unsurlarını ve bürünsel özellikleri değerlendirmek için ise Konuşma Becerisi Gözlem Formu ve Geri Bildirim Formu oluşturulmuştur. Araştırma, amacı çerçevesinde betimsel özellikte olup çalışmada ölçüt örnekleme yöntemi seçilmiş ve veriler üç farklı üniversitede yabancı dil olarak Türkçe öğrenen 76 öğrenciden ses kaydı alınarak toplanmıştır. Pilot uygulamanın ardından ana uygulamalarda iki puanlayıcı öğretici ve bir uygulayıcı ile sınav komisyonu oluşturulmuştur. Uygulayıcı, öğrencilere performans görevlerini vermiş; onlar konuşma performanslarını sergilerken puanlayıcılar da Konuşma Becerisi Gözlem Formu’nu ve Geri Bildirim Formu’nu eş zamanlı olarak doldurmuşlardır. Performans bitince puanlayıcılar öğrencilere geri bildirim vermişlerdir ve son aşamada da ses kayıtlarını dinleyerek geliştirilen DPA’ya göre puanlama yapmışlardır. Konuşma becerisi analitik DPA’nın kapsam geçerliği uzman görüşleri ile sağlanmış, yapı geçerliğini belirlemek için de açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. DPA’nın güvenirliğini belirlemek için ise Cronbach’s Alpha, Cohen’s Kappa ve Spearman korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Veriler SPSS 20’de analiz edilmiştir. Konuşma becerisi analitik DPA, elde edilen veriler doğrultusunda geçerli ve güvenilir sonuçlar vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, dereceli puanlama anahtarı, biçimlendirici değerlendirme, ölçme ve değerlendirme, konuşma becerisi

Kaynakça

• Allen, D. ve Tanner, K. (2006). Rubrics: Tools for making learning goals and evaluation criteria explicit for both teachers and learners. CBE—Life Sciences Education, 5(3), 197-203. https://doi.org/10.1187/cbe.06-06-0168
• Altmışdört, G. (2010). Yabancı dil öğretiminde nasıl bir ölçme-değerlendirmeye gerek vardır? Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2).
• Alvarez, L., Ananda, S., Walqui, A., Sato, E., & Rabinowitz, S. (2014). Focusing formative assessment on the needs of english lnguage learners. San Francisco, CA: WestEd,
• Andrade, H. G. (2000). Using rubrics to promote thinking and learning. Educational Leadership, 57(5), 13-19.
• Avrupa Konseyi (2013). Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. telc GmbH (MEB, Çev.)
• Avrupa Konseyi (2021). Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. telc GmbH, (MEB, Çev.)
• Bilgen, Ö. B. ve Doğan, N. (2017). Puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 8(1), 63-78. https://doi.org/10.21031/epod.294847
• Black, P. ve Jones, J. (2007). Formative assessment and the learning and teaching of mfl: Sharing the language learning road map with the learners. Language Learning Journal, 34, 4-9. https://doi.org/10.1080/09571730685200171
• Bölükbaş-Kaya, F. (2021). Yabancılara Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi. İstanbul: Kültür Sanat Basımevi
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi
• Çerçi, A. (2015). Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 186-204. https://doi.org/10.20860/ijoses.37293
• Çerçi, A. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisini ölçme değerlendirmede karşılaşılan sorunlar üzerine yabancılara türkçe öğretenlerin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 3-16. https://doi.org/10.19171/uefad.430138
• Demir, S. B. ve Yıldırım, Ö. (2019). Yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi için dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 457-473. https://doi.org/10.9779/pauefd.588565
• Dincel, Ö. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarının ölçme değerlendirme açısından incelenmesi ve konuya dair öğretici görüşleri (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 704148).
• Fulcher, G., & Fred D. (2007). Language Testing and Assessment An Advanced Resource Book. Routledge.
• Göçer, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin gelişim durumunun belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 47-56.
• Kahveci, N. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe eğitiminde yazma becerisini değerlendirmeye yönelik dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 725302).
• Karabıyık, E. (2018). C1 seviyesindeki yabancı uyruklu öğrencilerin video tabanlı konuşma becerisi sınavlarının holistik ve analitik değerlendirme yollarının karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 634737).
• Kiliç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47. https:// doi.org/:10.5455/jmood.20160307122823
• Köse, D. (2004). Yabancı dil öğretiminde ortak ölçütler ve tömer. Dil Dergisi, (125), 24-34.
• Kurtoğlu Ö. A. ve Eken, N. T. (2011). A2 düzeyindeki türkçe karşılıklı konuşma becerisinin belirlenmesi için analitik dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması. Essen: Die Blue Press, 18(5), 13-19.
• Kutlu, Ö. & Karakaya, İ. Ve Doğan, C. (2008). Üst düzey zihinsel becerilerin belirlenmesi performans görevi yazma. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, (18).
• Kutlu, Ö., & Deha D, & İsmail K (2017). Ölçme ve değerlendirme performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme. Pegem Akademi.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 159-174. https://doi.org/10.2307/2529310
• Lyster, R. ve Ranta, L. (1997). Corrective feedback and learner uptake: Negotiation of form in communicative classrooms. Studies in Second Language Acquisition, 19(1), 37-66.
• Melanlıoğlu, D. (2016). Yabancı öğrenciler için dinleme becerisine yönelik üstbilişsel dereceli puanlama anahtarı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1206-1229. https://doi.org/10.17556/jef.20880
• Moskal, B. M. (2000). Scoring rubrics: What, when and how? Practical Assessment, Research, and Evaluation, 7(1), 3. https://doi.org/10.7275/a5vq-7q66
• Moskal, B. M. (2002). Recommendations for developing classroom performance assessments and scoring rubrics. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 8(1), 14. https://doi.org/10.7275/jz85-rj16
• Moskal, B. M., ve Leydens, J. A. (2000). Scoring rubric development: Validity and reliability. Practical assessment, research, and evaluation, 7(1), 10. https://doi.org/10.7275/q7rm-gg74
• Oakleaf, M. (2009). Using rubrics to assess information literacy: an examination of methodology and interrater reliability. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 60(5), 969-983. https://doi.org/10.1002/asi.21030
• Öztürk, D. ve Güdek, B. (2016). Viyolonsel performans değerlendirmesine yönelik dereceli puanlama anahtarının (rubrik) geliştirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 2(3), 31-50. https://doi.org/10.5578/amrj.10447
• Parlak, B., & Doğan, N. (2014). Dereceli puanlama anahtarı ve puanlama anahtarından elde edilen puanların uyum düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-2), 189-197.
• Roca-Varela, M. L. ve Palacios, I. M. (2013). How are spoken skills assessed in proficiency tests of general english as a foreign language? A preliminary survey. International Journal of English Studies, 13(2), 53-68.4 https://doi.org/10.6018/ijes.13.2.185901
• Samper, M. V. (2020). The Use Formative Assessment in Foreign Language Teaching for Motivation and L2 Perception (Yüksek Lisans Tezi). https://diposit.ub.edu/dspace/ adresinden erişilmiştir.
• Sönmez, V. (1992). İlkokul öğretmenlerinin sınıf içi etkinlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8).
• Şencan, H. (2005). Güvenilirlik ve Geçerlilik. Seçkin Yayınevi
• Tang, L. (2016). Formative assessment in oral english classroom and alleviation of speaking apprehension. Theory and Practice in Language Studies, 6(4), 751. http://dx.doi.org/10.17507/tpls.0604.12
• Türkiye Maarif Vakfı (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Programı. Matsis.
• Ülper, H. (2008). Bilişsel Süreç Modeline Göre Hazırlanan Yazma Öğretimi Programının Öğrenci Başarısına Etkisi (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 228342).
• Wolf, K. ve Stevens, E. (2007). The role of rubrics in advancing and assessing student learning. Journal of Effective Teaching, 7(1), 3-14.
• Xiao, Y., & Yang, M. (2019). Formative assessment and self-regulated learning: how formative assessment supports students' self-regulation in english language learning. System, 81, 39-49. https://doi.org/10.1016/j.system.2019.01.004
• Yılmaz, İ. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin deyim öğretiminde kullanılmasına ilişkin bir inceleme (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 366532).
• Yorgancı, O. K. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde podcast (sesli yayın) kullanımının üretici dil becerilerine etkisi (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 675888).
• Yüksekbilgili, Z. (2017). Marka beğenilirlik ölçeğinin türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 12(46), 171-180.
• Zimmaro, D. M. (2004). Developing grading rubrics. Retrieved June, 1, 2008.