H. Arendt’in Vita Activa Kavramı Bağlamında İ. Turgenev’in İnsarov’u

Yıl 2023, Sayı: 36, 1474 - 1483, 21.10.2023

Nazan Coşkun

https://doi.org/10.29000/rumelide.1372495

Öz

Bu çalışmanın amacı; 20.yüzyılın önde gelen siyaset bilimci, düşünürlerinden biri olan Hannah Arendt’in Vita Activa kavramı bağlamında İvan Turgenev’in Arife adlı romanının kahramanı İnsarov’u değerlendirmektir. Arendt, totaliter rejimlerle tarihe geçen 20.yüzyılın, insan ve toplum adına tüm yıkıcı sonuçlarını doğrudan deneyimleyen bir düşünür olarak, kendine özgü yeni bir felsefi siyaset teorisi geliştirmeye çalışır. Birey olarak insan yaşamının yok edildiği sistemlere karşı Arendt, teorisinin merkezine aktif yaşam ilkesi olarak Vita Activa’nın temel bileşeni olan eylemi yerleştirir. Üç temel insani etkinlik olarak emek, iş ve eylemden oluşan Vita Activa kavramının Arendt düşüncesindeki ana düsturu eylemdir. Arendt’in Vita Activa kavramını, Rus edebiyatı bağlamında ortak bir paydada buluşturduğumuz ana nokta da eylem sorunsalında açığa çıkar. Eyleme geçme dürtüsünden yoksun gereksiz insanların kurucu yazarlarından kabul edilen Turgenev’in yaratıcılığında 60’lı yıllarda çağın edebi taleplerine göre biçimlenen eylem adamları sorunsalı gelişir. Bu kahramanlardan biri de çalışmamızın konusunu oluşturan Arife romanının kahramanı Dimitri İnsarov’dur. Aslen bir Bulgar olan İnsarov, vatanının özgürlüğü adına harekete geçmek için sabırsızlanan, cesur bir eylem adamıdır. Bu çerçevede çalışmamızda disiplinlerarası yöntem bağlamında İnsarov’un, Arendt teorisine göre yaşamın merkezine Vita Activa’nın temel bileşeni olarak eylemi yerleştiren bir kahraman olup olmadığı sorunsalı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme neticesinde İnsarov’un Arendt’in teorisine uygun olarak düşüncenin yaşamla iç içe geçtiği, yaşayacağı dünyayı kurmak için çalışan biri olarak Vita Activa’nın somutlaşmış hali olduğu sonucuna varılmış, Arendt teorisiyle İnsarov’un ayrıştığı ve birleştiği noktalar bütünsel olarak irdelenerek yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arendt, Turgenev, Vita Activa, İnsarov, eylem

Kaynakça

• Arendt, H. (2012). Geçmişle Gelecek Arasında, Çev. Bahadır Sina Şener, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2013). İnsanlık Durumu, Çev. Bahadır Sina Şener, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bagno, V. (2009). Don Kihot v Rossii i russkoye Don-Kihotsvo, Peterburg: Nauka.
• Dobrolyubov, N. (2010). Oblomovluk Nedir? Çev. Mazlum Beyhan, Ankara: Evrensel Basım Yayın.
• Hrapçenko, M.B. (1977). Tvorçeskaya individualnost pisatelya i razvitiye literaturıy, Moskva: Hudojestvennaya literatura.
• Kılıç, Y. (2012). “Geçmişle Gelecek Arasında İnsan”, Kaygı, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, sayı 19, S.79-90.
• Lomako, O.M. (2015). Социальная Философия Ханны Арендт: Политика И Этика, Известия Саратовского университета. Новая серия. Серия Философия. Психология. Педагогика, s. 21-25.
• Olcay, T. (2022). Turgenev Yaşamı Sanatı ve Çağı, Ankara: Hece Yayınları.
• Özüaydın, B.C. (2019). “Hannah Arendt’in Vita Activa’sı”, İnsan Toplum ve Siyaset Felsefesi Sorgulamalar, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Pustovoyit, P.G. (1987). İ.S.Turgenev hudojnik slova, Moskva, Moskovskogo universiteta.
• Sidorova, M. (2019). Ponyatiye deystviya v filosofii H.Arendt i P. Riköra: Sopastavitelnıy analiz, Moskva: Natsionaynıy issledovatelski universitet, s.115-116.
• Shakespeare, W. (2007). Julius Caesar, Çev. Sabahattin Eyüpoğlu, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Turgenev, İ.S. (1987). Polnoye sobraniye soçineniy i pisem v 30-ti tomah, Tom 4, Moskva: Nauka.
• Turgenev, İ.S. (1991). Arife, Çev. Ataol Behramoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Turgenev, İ.S. (1981). “Gamlet i Don Kihot”, Stati i Vospominaniya, Moskva: Sovremennik.
• Vinnikova, G. (1986). Turgenev i Rossiya, Moskva: Sovetskaya Rossiya.
• Yıldırım, M. (2023). Hannah Arendt’te Düşünme Etkinliği ve Düşünsel Yaşam Eleştirisi, Rumeli DE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 32, s.895-919.